แพ้แอลกอฮอล์ เป็นภาวะที่พบได้ไม่บ่อย อาการแพ้แอลกอฮอล์มีตั้งแต่ระดับไม่รุนแรง มีเพียงผื่นลมพิษเกิดขึ้น จนทำให้สับสนกับภาวะไม่ทนทานต่อแอลกอฮอล์ (Alcohol Intolerance) ซึ่งพบได้บ่อยกว่า ไปจนถึงอาการแพ้อย่างรุนแรงถึงชีวิต
สารบัญ
แพ้แอลกอฮอล์สาเหตุเกิดจากอะไร?
ภาวะแพ้แอลกอฮอล์ เกิดขึ้นเนื่องจากระบบภูมิคุ้มกันตอบสนองอย่างรุนแรงมากผิดปกติต่อแอลกอฮอล์ ผู้ที่แพ้แอลกอฮอล์จะแสดงอาการแพ้ได้แม้ดื่มแอลกอฮอล์เพียงเล็กน้อย
ซึ่งต่างจากภาวะไม่ทนทานต่อแอลกอฮอล์ ซึ่งเกิดจากเอนไซม์ที่เกี่ยวข้องกับการย่อยแอลกอฮอล์มีปริมาณลดลง ทำให้ย่อยสลายแอลกอฮลล์ได้น้อยกว่าคนปกติ หรืออาจย่อยไม่ได้เลย
อาการแพ้แอลกอฮอล์
อาการที่แสดงว่า แพ้แอลกอฮอล์ มีดังนี้
- ผื่นลมพิษแดงคัน
- อาการบวมที่ใบหน้า ปาก ลำคอ
- คัดจมูก
- หน้ามืด
- วิงเวียนศีรษะ
- ความดันโลหิตลดลง
- หายใจมีเสียงหวีด
- หายใจลำบาก
- ปวดท้อง
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ซึม
- สับสน
- หมดสติ
หากมีอาการดังกล่าวเหล่านี้หลังจากดื่มแอลกอฮอล์ ควรไปพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัยว่าแพ้แอลกอฮอล์ หรือเป็นแค่ภาวะไม่ทนต่อแอลกอฮอล์เท่านั้น เพราะในกรณีที่แพ้รุนแรงอาจมีอันตรายถึงชีวิตได้
ผลข้างเคียงจากการดื่มแอลกอฮอล์
อาการเหล่านี้ถือว่าเป็น”ผลข้างเคียง” จากการดื่มแอลกอฮอล์ แต่ไม่ใช่อาการแพ้แอลกอฮอล์
ใครเสี่ยงต่อการแพ้แอลกอฮอล์บ้าง
- คนเอเชีย
- คนที่เป็นโรคหอบหืด
- คนที่เคยแพ้อาหารกลุ่มธัญพืช
- คนที่เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองบางชนิด
วิธีวินิจฉัยภาวะแพ้แอลกอฮอล์
การวินิจฉัยภาวะแพ้แอลกอฮอล์ แพทย์อาจมีวิธีในการทดสอบหลายวิธี เช่น
- แพทย์อาจทำการทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนังโดยวิธีสะกิด (Skin prick test) เพื่อดูว่า แพ้แอลกออฮอล์ หรือสารอาหารประเภทใดบ้าง
- แพทย์อาจให้วิธีดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ในปริมาณเล็กน้อยแล้วสังเกตอาการ
- แพทย์อาจทำการเจาะเลือดตรวจวัดระดับเอนไซม์ทริปเทส (Tryptase) ที่อาจเพิ่มสูงขึ้นในช่วง 3 ชั่วโมง หลังได้รับสารก่ออาการแพ้อย่างรุนแรง
วิธีวินิจฉัยดังกล่าวมีความเสี่ยงต่อภาวะแพ้อย่างรุนแรง ดังนั้นจึงต้องทำอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
แม้ว่าจะมีการตรวจการแพ้แอลกอฮอล์ แต่ในบางรายอาจพบว่าไม่แพ้ได้ เนื่องจากร่างกายจะมีการผลิตแอลกอฮอล์ในปริมาณน้อยๆ เพื่อใช้งานอยู่แล้ว
แพ้แอลกอฮอล์ หน้าแดง หน้าบวม ตาบวม หน้ามืด ต้องทำอย่างไร?
หากเริ่มมีอาการที่รุนแรง เช่น เริ่มหายใจลำบาก หน้าบวม ปากบวม คลื่นไส้อาเจียน วิงเวียนศีรษะ ให้รีบไปโรงพยาบาลทันที
เนื่องจากผู้ป่วยต้องได้รับการฉีดยาอีพิเนฟริน (Epinephrine) เข้ากล้ามเนื้อที่ต้นขาด้านใน เพื่อช่วยชีวิตอย่างรวดเร็ว
ซึ่งแพทย์อาจสั่งจ่ายยาอีพิเนฟริน (Epinephrine) ในรูปแบบปากกาฉีด เพื่อให้พกติดตัวไว้ หากมีอาการอีกจะได้ฉีดรักษาอาการได้ทันท่วงที เพราะอาหารบางอย่างอาจมีแอลกอฮอล์เป็นส่วนผสม ทำให้คุณเผลอรับประทานโดยไม่รู้ตัวได้
อีกทั้งเมื่อเกิดอาการแพ้อย่างรุนแรงแล้ว ในครั้งต่อไปมีความเสี่ยงที่จะเกิดอาการแพ้อย่างรุนแรงได้อีก
แต่หากเกิดภาวะแพ้แอลกอฮอล์เพียงเล็กน้อย เช่น ผื่นคันเล็กน้อย คัดจมูก สามารถให้ยาแก้แพ้เพื่อบรรเทาอาการได้
สำหรับคำแนะนำในการดื่มอย่างปลอดภัย
แนะนำให้เลือกสั่งมอกเทล (Mocktail) หรือเครื่องดื่มลักษณะคล้ายคอกเทล (Cocktail) แต่ใช้ผลไม้ผสมกับน้ำหวานจากข้าวหมัก ซึ่งไม่มีแอลกอฮอล์ แล้วเติมโซดาแทน
คำแนะนำสำหรับผู้มีภาวะไม่ทนต่อแอลกอฮอล์
อย่างที่กล่าวไปแล้วว่า มีอีกภาวะที่อาการใกล้เคียงกับภาวะแพ้แอลกอฮอล์ คือ ภาวะไม่ทนต่อแอลกอฮอล์
ผู้มีภาวะไม่ทนต่อแอลกอฮอล์ยังสามารถดื่มแอลกอฮอล์ได้ แต่ควรต้องทำความเข้าใจคำว่า 1 ดื่มมาตรฐาน เสียก่อน
1 ดื่มมาตรฐาน คือ หน่วยของเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ที่มีปริมาณแอลกอฮอล์ 10 กรัม และสามารถขับออกจากร่างกายได้ภายใน 1 ชั่วโมง เช่น วิสกี้ หรือวอดคา (แอลกอฮอล์ 40-43%) 30 มิลลิลิตร หรือ เบียร์ (แอลกอฮอล์ 5%) 1 กระป๋อง
โดยผู้ที่มีภาวะไม่ทนต่อแอลกอฮอล์มีข้อแนะนำดังนี้
- ผู้ชาย: ไม่ควรดื่มเกิน 2 ดื่มมาตรฐาน
- ผู้หญิง: ไม่ควรดื่มเกิน 1 ดื่มมาตรฐาน
เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์อาจเป็นที่ชื่นชอบของใครหลายๆ คน ด้วยหลายๆ เหตุผล เช่น ช่วยเพิ่มอรรถรสในการสังสรรค์ ช่วยเจริญอาหาร อย่างไรก็ตาม ควรดื่มอย่างปลอดภัยและเหมาะสมต่อสภาพร่างกาย
เนื่องจากหากมีอาการแพ้ หรือมีภาวะไม่ทนต่อแอลกอฮอล์ การดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ในปริมาณมากเกินไปอาจเป็นอันตรายร้ายแรงต่อร่างกายได้ และบางรายอาจถึงแก่ชีวิตได้