สารบัญ
วัคซีนไข้หวัดใหญ่คืออะไร?1
วัคซีนไข้หวัดใหญ่เป็นวัคซีนที่ช่วยกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ ซึ่งอาจกลายพันธุ์ได้ทุกปี จึงทำให้มีการปรับสูตรวัคซีนให้ตรงกับสายพันธุ์ที่คาดว่าจะระบาดในปีนั้นๆ
โดยวัคซีนไข้หวัดใหญ่จะช่วยลดความรุนแรงของอาการเจ็บป่วย การเข้ารักษาในโรงพยาบาล และลดการเสียชีวิตจากไข้หวัดใหญ่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์ กับ 3 สายพันธุ์ ต่างกันอย่างไร?4
วัคซีนไข้หวัดใหญ่มีอยู่ 2 ประเภทหลักคือ วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์ และวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์ โดยแตกต่างกันที่จำนวนสายพันธุ์ของไวรัสที่วัคซีนสามารถป้องกันได้ ซึ่งมีผลต่อระดับการป้องกันในแต่ละปี อย่างไรก็ตามวัคซีนแต่ละชนิดมีข้อดีแตกต่างกันและควรเลือกใช้ให้เหมาะกับสถานการณ์
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์2
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์ (Quadrivalent Influenza Vaccine) ถูกออกแบบให้ป้องกันไวรัสได้ 4 สายพันธุ์ ได้แก่ Influenza A สองสายพันธุ์ (H1N1 และ H3N2) และ Influenza B สองสายพันธุ์ (Victoria และ Yamagata)
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์เหมาะกับการใช้งานในช่วงปีที่มีการระบาดของสายพันธุ์ B ทั้งสองชนิดในปีเดียวกัน ซึ่งให้ความครอบคลุมมากขึ้น โดยเฉพาะในบางปีที่สายพันธุ์ B/Yamagata มีโอกาสระบาด
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์5
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์ (Trivalent Influenza Vaccine) สามารถป้องกันไวรัสไข้หวัดใหญ่ได้ 3 ชนิด คือ A(H1N1), A(H3N2) และ B/Victoria
ระหว่างวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์กับ 3 สายพันธุ์ เลือกฉีดแบบไหนดี?
ระหว่างวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์กับ 3 สายพันธุ์ ควรเลือกให้เหมาะกับสถานการณ์การระบาดและสายพันธุ์ไวรัสที่คาดว่าจะระบาดในปีนั้นๆ โดยวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์จะป้องกันไวรัสได้ครอบคลุมมากกว่า เพราะรวมสายพันธุ์ B ถึง 2 ชนิด คือ B/Victoria และ B/Yamagata แต่วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์จะครอบคลุมเฉพาะสายพันธุ์ B/Victoria เท่านั้น4
อย่างไรก็ตาม ตั้งแต่ปี 2020 เป็นต้นมาไม่มีรายงานว่าตรวจพบการระบาดของไวรัสสายพันธุ์ B/Yamagata ทำให้องค์การอนามัยโลก (WHO) และ CDC มองว่าการใช้วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์มีประสิทธิภาพเพียงพอ และเหมาะสมกับสถานการณ์ในปัจจุบัน5
ดังนั้นในปี 2025 เป็นต้นไป หลายประเทศจึงเปลี่ยนมาใช้วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์เป็นมาตรฐาน เนื่องจาก B/Yamagata มีแนวโน้มถูกกำจัดไปแล้วจากการหมุนเวียนของไวรัสทั่วโลก ซึ่งการลดจำนวนสายพันธุ์ในวัคซีนจะช่วยให้กระบวนการผลิตง่ายขึ้นอีกด้วย5
คำถามที่พบบ่อย
1. เคยได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์แล้ว ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์ได้มั้ย?3
ถึงแม้ว่าหลายคนจะเคยได้รับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 4 สายพันธุ์มาแล้ว แต่ก็สามารถเปลี่ยนมารับวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์ได้โดยไม่มีปัญหา
เพราะวัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์ที่ใช้ในปี 2025 ได้มีการปรับให้เหมาะสมกับสถานการณ์ปัจจุบันที่ไม่มีการระบาดของไวรัสสายพันธุ์ B/Yamagata ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่ถูกตัดออกไป
2. วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์เพียงพอจริงหรือไม่?5
วัคซีนไข้หวัดใหญ่ 3 สายพันธุ์สามารถป้องกันเชื้อไวรัส Influenza A (H1N1) Influenza A (H3N2) และ Influenza B/Victoria ได้ ซึ่งเป็น 3 สายพันธุ์ที่ยังคงระบาดอยู่ในช่วงหลังปี 2020 จึงเพียงพอต่อการป้องกันการติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ไม่ให้เกิดอาการป่วยรุนแรง เจ็บป่วยหนักจนต้องเข้าโรงพยาบาล หรือรุนแรงถึงขั้นเสียชีวิตได้
ในระยะยาว WHO และ CDC ได้เฝ้าระวังการเปลี่ยนแปลงของไวรัสไข้หวัดใหญ่อย่างใกล้ชิด ถ้ามีการกลับมาของสายพันธุ์ B/Yamagata หรือเกิดสายพันธุ์ใหม่ที่เป็นอันตราย ก็สามารถปรับสูตรวัคซีนกลับมาให้ครอบคลุมมากขึ้นได้ทันที
