วัคซีน HPV ในเด็กฉีดกี่เข็ม? ปลอดภัยไหม? มีผลข้างเคียงหรือเปล่า?

การฉีดวัคซีนป้องกันการติดเชื้อ HPV หรือวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูกให้ได้ผลดีที่สุด ควรฉีดก่อนมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก และอยู่ในวัยที่ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันได้ นั่นคือช่วงวัยเด็ก พ่อแม่หลายคนอาจกังวลว่า วัคซีน HPV ในเด็กจะปลอดภัยไหม มีผลข้างเคียงหรือเปล่า? บทความนี้มีคำตอบ

วัคซีน HPV คืออะไร ผลิตมาจากอะไร?

วัคซีน HPV หรือวัคซีนป้องกันมะเร็งปากมดลูก เป็นวัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัส HPV (Human papilloma virus) ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดโรคมะเร็งปากมดลูก โดยเชื้อ HPV จะทำให้เซลล์ปากมดลูกอักเสบเรื้อรัง จนเปลี่ยนแปลงไปเป็นเซลล์มะเร็ง 

HPV เป็นไวรัสที่มีหลายสายพันธุ์ และราว 40 สายพันธุ์จะก่อโรค แบ่งได้เป็น

• สายพันธุ์ความเสี่ยงสูง ก่อให้เกิดมะเร็งบริเวณอวัยวะเพศและทวารหนัก ได้แก่ สายพันธุ์ 16, 18, 31, 33, 45, 52 และ 58
• สายพันธุ์ความเสี่ยงต่ำ ก่อให้เกิดหูดตรงอวัยวะหรือหูดหงอนไก่ ได้แก่ สายพันธุ์ 6, 11

วัคซีน HPV สังเคราะห์เลียนแบบโครงสร้างของเชื้อ HPV ไม่มีสารพันธุกรรม (DNA) ของเชื้อไวรัสมาใช้ผลิตวัคซีน ไม่สามารถก่อโรคได้ ในทางกลับกัน วัคซีนจะไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันต่อโรคนั้น หรือหากติดเชื้อแล้ว ร่างกายมีภูมิคุ้มกัน ความรุนแรงของโรคจะน้อยลง 

วัคซีน HPV มีกี่ชนิด? ฉีดกี่เข็ม?

วัคซีน HPV มีให้เลือกอยู่ 3 ชนิด คือ 

• วัคซีน HPV ชนิด 2 สายพันธุ์ (สายพันธุ์ที่ 16 และ 18) ป้องกันมะเร็งปากมดลูกได้ประมาณ 70%
• วัคซีน HPV ชนิด 4 สายพันธุ์ (สายพันธุ์ที่ 6, 11, 16 และ 18) ป้องกันมะเร็งปากมดลูก และหูดหงอนไก่ 
• วัคซีน HPV ชนิด 9 สายพันธุ์ (สายพันธุ์ที่ 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 และ 58) ป้องกันมะเร็งปากมดลูกและหูดหงอนไก่ได้ประมาณ 90% และมะเร็งทวารหนักได้ประมาณ 80% 

วัคซีน HPV ฉีดทั้งหมด 3 เข็ม เข็มแรกฉีดในวันที่เลือก เข็มที่ 2 ฉีดหลังจากเข็มแรก 1–2 เดือน และเข็มที่ 3 ฉีดหลังจากเข็มแรก 6 เดือน หากฉีดเข็มแรกก่อนอายุ 15 ปี จะฉีดวัคซีนเพียง 2 เข็ม ห่างกัน 6–12 เดือน และประสิทธิภาพของวัคซีนเทียบเท่ากับการฉีดวัคซีน 3 เข็ม

ดูแพ็กเกจฉีดวัคซีน HPV 2 สายพันธุ์ / HPV 4 สายพันธุ์ / HPV 9 สายพันธุ์

วัคซีน HPV มีประโยชน์ต่อเด็กและวัยรุ่นอย่างไร? 

วัคซีน HPV มีประสิทธิภาพสูงสุดตอนยังไม่เคยรับเชื้อ HPV มาก่อน จึงเป็นวัคซีนที่แนะนำให้ฉีดในเด็กและวัยรุ่นอายุ 9–26 ปี เพราะได้รับประโยชน์เต็มที่จากการฉีดวัคซีน และร่างกายยังสร้างภูมิคุ้มกันต่อโรคได้ดี

วัคซีน HPV ไม่เพียงเฉพาะป้องกันและลดความเสี่ยงจากโรคมะเร็งปากมดลูกได้เท่านั้น ยังรวมถึงโรคอื่นที่เกิดจากการติดเชื้อ HPV ด้วย ไม่ว่าจะเป็นผู้หญิงและผู้ชาย เช่น มะเร็งช่องคลอด มะเร็งปากช่องคลอด หูดหงอนไก่ มะเร็งทวารหนัก มะเร็งช่องปากและลำคอ 

วัคซีน HPV ปลอดภัยสำหรับเด็กไหม มีผลข้างเคียงอะไรบ้าง?

วัคซีน HPV มีความปลอดภัยสูง ผลข้างเคียงมีเพียงเล็กน้อย ส่วนใหญ่อาการไม่รุนแรง และหายได้เอง เช่น เจ็บหรือปวดบริเวณที่ฉีด มีไข้ต่ำ ๆ ปวดเมื่อยตามตัว หรือเวียนหัวเล็กน้อยหลังฉีด ส่วนอาการแพ้วัคซีนหรือผลข้างเคียงที่รุนแรงพบได้น้อยมาก 

อย่างไรก็ตาม วัคซีนนี้ไม่ควรฉีดในเด็กที่มีประวัติแพ้ส่วนประกอบของวัคซีน แพ้ยีสต์ มีภาวะภูมิไวเกิน (Hypersensitivity) ต่อสารประกอบในวัคซีน และมีอาการป่วยในวันที่เข้ารับการฉีดวัคซีน