ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ หาความเสี่ยงโรคร้ายที่อวัยวะหัวใจ

หากร่างกายปราศจากหัวใจที่แข็งแรง เราทุกคนก็อาจมีชีวิตอยู่ได้ไม่ยืนยาว การตรวจสมรรถภาพหัวใจจึงเป็นอีกสิ่งจำเป็นที่ขาดไม่ได้ในรายการตรวจสุขภาพประจำปีของคนทุกเพศทุกวัย

ในบทความนี้ HDmall.co.th จะมาเจาะลึกข้อมูลที่คุณควรรู้เกี่ยวกับการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ซึ่งเป็นอีกกระบวนการตรวจอวัยวะหัวใจที่จำเป็น เพื่อเป็นคู่มือให้กับผู้ที่สนใจอยากตรวจสมรรถภาพอวัยวะสำคัญของร่างกาย

ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ คืออะไร?

การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ (Electrocardiography: EKG) หรือที่หลายคนมักเรียกสั้นๆ ว่า “ตรวจ ECG” หรือ “ตรวจ EKG” คือ การตรวจเช็กสมรรถภาพการทำงานของหัวใจ ผ่านการตรวจจับคลื่นกระแสไฟฟ้าที่ผ่านเข้าออกอยู่ภายในหัวใจของเรา จัดเป็นการตรวจสุขภาพหัวใจแบบเริ่มต้นที่ใช้เวลาไม่นาน แต่สามารถคัดกรองความผิดปกติและโรคต่างๆ ได้ค่อนข้างครอบคลุม

โดยข้อมูลเกี่ยวกับหัวใจที่เราจะรู้ได้จากการตรวจ EKG จะได้แก่

• อัตราการเต้นของหัวใจ
• ขนาดกล้ามเนื้อหัวใจ
• คลื่นหัวใจที่อาจบ่งบอกถึงรอยโรคบางอย่าง
• คลื่นกระแสไฟฟ้าภายในหัวใจ

ข้อมูลเหล่านี้จะสามารถนำทางไปสู่การวินิจฉัยหรือวิเคราะห์ความเสี่ยงเกี่ยวกับโรคต่างๆ ที่เกิดกับอวัยวะหัวใจและระบบไหลเวียนเลือดได้

ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ตรวจเพื่ออะไร?

การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจเป็นการตรวจคัดกรองความผิดปกติเกี่ยวข้องกับหัวใจกับระบบไหลเวียนเลือด เช่น

• โรคหลอดเลือดหัวใจ
• โรคเกี่ยวกับกล้ามเนื้อหัวใจ เช่น โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด โรคกล้ามเนื้อหัวใจห้องล่างซ้ายหนาตัวผิดปกติ โรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย
• โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ
• โรคเกี่ยวกับหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจ เช่น โรคหลอดเลือดเลี้ยงหัวใจตีบตัน
• ภาวะหรือโรคเกี่ยวกับสารเกลือแร่ในหลอดเลือด เช่น ภาวะโพแทสเซียมในเลือดสูงหรือต่ำเกินไป ภาวะแคลเซียมในเลือดสูงหรือต่ำเกินไป

ใครควรตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

กลุ่มผู้ที่มีเงื่อนไขด้านสุขภาพซึ่งควรรับการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจเพื่อหาข้อมูลในการดูแลสุขภาพเพิ่มเติม ได้แก่

• ผู้ที่อายุ 40 ปีขึ้นไป เนื่องจากเป็นกลุ่มช่วงอายุที่เริ่มเสี่ยงเกิดโรคหรือความผิดปกติเกี่ยวกับหัวใจ
• ผู้ที่มีประวัติเป็นโรคเกี่ยวกับหัวใจหรือระบบไหลเวียนเลือดมาก่อน
• ผู้ที่มีพฤติกรรมหรือปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ เช่น ภาวะไขมันในเลือดสูง สูบบุหรี่ บริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ เป็นโรคเบาหวาน หรือภาวะอ้วน
• ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง

ข้อดีของการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจเป็นกระบวนการตรวจที่ง่ายมาก โดยจะเป็นเพียงการติดอุปกรณ์สื่อรับกระแสไฟฟ้าภายในหัวใจที่ตำแหน่งสำคัญของร่างกายประมาณ 10 จุด จากนั้นผู้เข้ารับบริการนอนอยู่ทำตัวสบายๆ ให้เครื่องตรวจสแกนคลื่นไฟฟ้าที่หัวใจประมาณ 5-10 นาที ก็เป็นอันเสร็จสิ้นขั้นตอน

ข้อเสียของการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจยังมีข้อจำกัดอยู่ที่ไม่สามารถให้ข้อมูลความผิดปกติในส่วนของลิ้นหัวใจและหลอดเลือดหัวใจได้ อีกทั้งอาจพบผลตรวจลวงได้ในบางกรณี โดยเฉพาะในผู้ที่มีประวัติโรคหัวใจบางชนิดอยู่แล้ว

หากไม่มั่นใจในผลตรวจส่วนนี้ ผู้เข้ารับบริการก็อาจต้องรับบริการตรวจหัวใจแบบอื่นๆ เพิ่มเติมอีก เพื่อหาความผิดปกติของหัวใจในเชิงลึกมากขึ้น เช่น การตรวจหัวใจด้วยคลื่นความถี่สูง หรือการตรวจ ECHO การตรวจสมรรถภาพหัวใจด้วยการวิ่งสายพานหรือการตรวจ EST

การเตรียมตัวก่อนตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

ก่อนเข้ารับบริการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ผู้เข้ารับบริการไม่จำเป็นต้องเตรียมตัวใดๆ ล่วงหน้า ไม่ต้องงดน้ำ งดอาหาร เพียงทำจิตใจให้ผ่อนคลาย ไม่ตื่นเต้นในระหว่างรับบริการตรวจก็พอ

ขั้นตอนการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

กระบวนการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจจะใช้เวลาแทบไม่เกิน 10 นาทีก็เสร็จเรียบร้อย โดยมีขั้นตอนดังต่อไปนี้

1. ผู้เข้ารับบริการเปลี่ยนเสื้อผ้าเป็นชุดสำหรับตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ โดยปกติจะคล้ายกับเสื้อคลุมอาบน้ำที่สามารถเปิดผ่าหน้าเพื่อติดตั้งอุปกรณ์บนผิวหนังได้
2. เจ้าหน้าที่หรือพยาบาลติดตั้งอุปกรณ์สื่อรับกระแสไฟฟ้าตามตำแหน่งต่างๆ ของร่างกาย เช่น หน้าอก แขน ขา ข้อมือ ข้อเท้า หากผู้เข้ารับบริการมีขนตามตำแหน่งที่ต้องติดอุปกรณ์ค่อนข้างเยอะ เช่น ขนหน้าอก ขนแขน ทางสถานพยาบาลอาจพิจารณาขอโกนขนบริเวณนั้นออกก่อนติดตั้งอุปกรณ์
3. ผู้เข้ารับบริการนอนนิ่งๆ เพื่อให้เครื่องตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจวัดค่าสื่อกระแสไฟฟ้าที่หัวใจออกมา
4. หลังจากเครื่องวัดคลื่นกระแสไฟฟ้าเสร็จแล้ว เจ้าหน้าที่หรือพยาบาลจะถอดอุปกรณ์รับสื่อกระแสไฟฟ้าออกให้ จากนั้นผู้เข้ารับบริการรอฟังผลตรวจกับแพทย์ได้

การดูแลหลังจากตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ

ผู้เข้ารับบริการแทบจะไม่ต้องดูแลตนเองใดๆ เป็นพิเศษเลย สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติทันทีหลังตรวจ นอกเสียจากได้ฟังผลตรวจกับแพทย์แล้วพบความผิดปกติเกี่ยวกับหัวใจบางอย่าง ทำให้ต้องมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อบรรเทาความเสี่ยงที่เกิดขึ้นให้น้อยลง

ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ เจ็บไหม?

ระหว่างที่ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ ผู้เข้ารับบริการจะไม่รู้สึกเจ็บใดๆ สิ่งที่เกิดขึ้นระหว่างการตรวจจะแทบไม่ต่างจากการนอนราบกับเตียงนอนปกติ และมีสายไฟมาโยงติดอยู่กับผิวแค่ช่วงเวลาหนึ่งเท่านั้น

ตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจบ่อยแค่ไหน?

หากคุณไม่มีข้อบ่งชี้ที่เป็นสัญญาณของโรคเกี่ยวกับหัวใจ และไม่มีโรคประจำตัวที่กระทบต่อการทำงานของหัวใจ การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจประมาณปีละ 1 ครั้งก็ถือว่า เพียงพอต่อการตรวจคัดกรองสมรรถภาพของหัวใจแล้ว

คนท้องตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจได้ไหม?

การตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจสามารถตรวจได้กับคนทุกกลุ่ม ไม่เว้นแม้แต่หญิงตั้งครรภ์ซึ่งก็สามารถตรวจได้เช่นกัน