ต่อมทอนซิลเป็นหนึ่งในต่อมน้ำเหลืองที่ช่วยดักจับแบคทีเรียที่จะเข้าสู่ร่างกาย โดยทั่วไปความผิดปกติเกี่ยวกับต่อมทอนซิลมักไม่ค่อยร้ายแรง ส่วนใหญ่มักเป็น ‘ต่อมทอนซิลอักเสบ’ หากคุณสงสัยว่ากำลังมีอาการที่ใกล้เคียงกับโรคต่อมทอนซิลอักเสบ สามารถเช็กตัวเองได้ในเบื้องต้น ด้วยวิธีง่ายๆ จากบทความนี้เลย
สารบัญ
ขั้นตอนการตรวจต่อมทอนซิลด้วยตัวเอง
การตรวจต่อมทอนซิลด้วยตัวเอง มีขั้นตอนที่ง่าย สะดวก และสามารถทำได้เองที่บ้าน โดยไม่ต้องมีผู้ช่วยหรืออุปกรณ์ที่ยุ่งยากซับซ้อน ดังนี้
ขั้นตอนที่ 1 เคลียร์ช่องปากและลำคอ
เริ่มจากการทำความสะอาดช่องปากและลำคอให้ปราศจากสิ่งแปลกปลอม เช่น เศษอาหาร หรือคราบเครื่องดื่มต่างๆ โดยอาจใช้การกลั้วคอด้วยน้ำเปล่า หรือแปรงฟันร่วมด้วย เพื่อให้สามารถเห็นต่อมทอนซิลได้ชัดเจน
ขั้นตอนที่ 2 เตรียมตรวจช่องปากและลำคอ
เตรียมไฟฉาย และยืนหน้ากระจกในห้องมืด จากนั้นอ้าปากกว้าง พยายามให้ลิ้นติดบริเวณช่องปากด้านล่างมากที่สุด หรือแลบลิ้นออกมาด้านนอก เพื่อไม่ให้ลิ้นบังบริเวณลำคอ และต่อมทอนซิล
ขั้นตอนที่ 3 เริ่มตรวจช่องปากและลำคอ
ส่องไฟฉายเข้าไปในช่องปาก จะสังเกตเห็นต่อมทอนซิลอยู่บริเวณช่องคอข้างลิ้นไก่และโคนลิ้น ด้านซ้ายและขวา พูดว่า ‘อ้า’ ยาวๆ เพื่อเป็นการเปิดช่องปากและลำคอให้กว้างขึ้น พร้อมสังเกตความผิดปกติ ทั้งในส่วนของต่อมทอนซิลและช่องคอ เมื่อตรวจจนถี่ถ้วนแล้วให้ปิดไฟฉาย และปิดปากลงได้
ขั้นตอนที่ 4 คลำตรวจบริเวณลำคอด้านข้าง
หากต่อมทอนซิลดูมีความผิดปกติ แนะนำให้ลองใช้มือคลำลำคอด้านข้าง ทั้งสองข้าง และกดเบาๆ ดูว่ามีอาการบวมผิดปกติหรือไม่
หากต่อมทอนซิลผิดปกติ จะมีลักษณะอย่างไร?
ลักษณะของต่อมทอนซิลที่เป็นปกติ จะต้องมีสีชมพูเรื่อยๆ ไม่มีอาการบวม หรือแดงใดๆ แต่หากมีอาการผิดปกติเกิดขึ้น เช่น การอักเสบ ติดเชื้อไวรัส หรือแบคทีเรีย จะสังเกตได้ง่ายๆ ดังนี้
- หากต่อมทอนซิลผิดปกติจาก ‘เชื้อไวรัส’ จะมีอาการบวม แดง และลำคอจะมีสีแดงผิดปกติ ร่วมกับมีอาการเจ็บคอ
- หากต่อมทอนซิลผิดปกติจาก ‘เชื้อแบคทีเรีย’ จะมีอาการคล้ายกับการติดเชื้อไวรัส แต่จะมีอาการเพิ่มเติมคือพบฝ้าสีขาวออกเหลือง หรืออาจพบจุดหนองบริเวณต่อมทอนซิลร่วมด้วย
การตรวจความผิดปกติของต่อมทอนซิล แม้จะเป็นวิธีที่ง่าย และไม่ยุ่งยากนัก แต่ก็ไม่สามารถยืนยันผลได้ชัดเจน ฉะนั้นหากพบความผิดปกติ หรือมีอาการคล้ายโรคต่อมทอนซิลอักเสบ แนะนำให้ไปพบแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัยต่อไป
ขั้นตอนการตรวจต่อมทอนซิลโดยแพทย์
หากผู้ป่วยไปพบแพทย์ด้วยอาการที่เข้าข่ายโรคต่อมทอนซิลอักเสบหรือต่อมทอนซิลผิดปกติ แพทย์จะทำการตรวจวินิจฉัยเบื้องต้น 3 ขั้นตอนหลักๆ ดังนี้
- ตรวจคอ ด้วยการให้ผู้ป่วยอ้าปากกว้าง จากนั้นใช้ไฟส่อง พร้อมใช้อุปกรณ์ช่วยเสริมให้เห็นต่อมทอนซิลได้ง่ายขึ้น
- ตรวจหูและจมูก เพื่อหาร่องรอยการติดเชื้อ
- ตรวจต่อมน้ำเหลือง ด้วยวิธีการคลำข้างลำคอว่ามีต่อมน้ำเหลืองโตหรือไม่
หากพบว่าต่อมทอนซิลมีลักษณะที่ผิดปกติ เช่น ต่อมทอนซิลโต บวม แดง หรือมีอาการอื่นใด ที่เข้าข่ายว่าเป็นโรคต่อมทอนซิลอักเสบ แพทย์จะวางแผนการรักษาต่อไป
ยังมีคำถามเพิ่มเติมเกี่ยวกับต่อมไทรอยด์ หรือเปล่า? ปรึกษาทีม HDcare ได้เลย เราพร้อมเป็นผู้ช่วยส่วนตัวดูแลสุขภาพคุณ ทำนัดปรึกษาคุณหมอได้รวดเร็ว หรือค้นหาแพ็กเกจตรวจคัดกรองโรคต่อมทอนซิล จาก รพ. หรือคลินิกใกล้คุณได้ทันที คลิกที่นี่เลย
