อะทอร์วาสแททิน (Atorvastatin) เป็นยาลดไขมันในเลือดที่อยู่ในกลุ่มยาสแตติน เป็นยาที่ใช้ร่วมกับการควบคุมอาหารเพื่อลดระดับไขมันคอเลสเตอรอลชนิดเลวและไขมันชนิดอื่นๆ เช่น ไขมัน LDL และไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) และช่วยเพิ่มระดับไขมันมันคอเลสเตอรอลชนิดดีในเลือด (ไขมัน HDL)
ยาแบบเม็ด มีหลายขนาด เช่น 10mg, 20mg, 40mg และ 80mg ในไทยนิยมใช้ Atorvastatin 40 mg
สารบัญ
สรรพคุณของยา Atorvastatin
ยา Atorvastatin ออกฤทธิ์ลดการผลิตคอเลสเตอรอลที่สร้างจากตับ เมื่อร่างกายมีระดับคอเลสเตอรอลชนิดเลวและไตรกลีเซอไรด์ลดลง และมีระดับคอเลสเตอรอลชนิดดีเพิ่มขึ้น จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจและช่วยป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง และโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายจากการขาดเลือด ได้
- ลดระดับคอเลสเตอรอล ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลรวม (total cholesterol) ลดคอเลสเตอรอลไม่ดี LDL และเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลดี HDL
- ลดระดับไตรกลีเซอไรด์ ช่วยลดระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดลงจากปกติ
- ป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหัวใจประเภทอื่น
- ลดความเสี่ยงของการเกิดปัญหาทางหลอดเลือด ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (atherosclerosis) ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของโรคหัวใจและหลอดเลือด
วิธีใช้ยา Atorvastatin
- อ่านคำแนะนำในการใช้ยาที่ได้รับจากเภสัชกรก่อนใช้ยานี้ และในทุกครั้งที่มารับยาซ้ำ หากมีคำถามใดๆ ให้สอบถามจากแพทย์หรือเภสัชกร
- รับประทานยานี้ตามแพทย์สั่ง ซึ่งสามารถรับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ โดยทั่วไปจะรับประทานวันละ 1 ครั้ง
- ปริมาณยาสูงสุดที่แนะนำคือ 80 มิลลิกรัมต่อวัน
- ขนาดยาที่คุณได้รับจะขึ้นกับสภาวะโรค การตอบสนองต่อการรักษา อายุ และยาอื่นที่กำลังใช้ร่วมด้วย ดังนั้นต้องแจ้งแพทย์และเภสัชกรทราบเกี่ยวกับรายการยา อาหารเสริม และสมุนไพรทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่
- หลีกเลี่ยงการรับประทานผลไม้เกรฟฟรุ๊ต (Grapefruit) หรือ ดื่มน้ำผลไม้เกรฟฟรุ๊ต ระหว่างใช้ยา Atorvastatin ยกเว้นแพทย์แนะนำเป็นอย่างอื่น เพราะผลไม้เกรฟฟรุ๊ตจะส่งผลเพิ่มระดับยา Atorvastatin ในเลือด ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
- ถ้าคุณกำลังใช้ยาอื่นเพื่อช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลด้วย เช่น ยา Cholestyramine หรือยา Colestipol ซึ่งเป็นยาในกลุ่ม Bile acid-binding resins คุณจะต้องรับประทานยา Atorvastatin อย่างน้อย 1 ชั่วโมงก่อน หรืออย่างน้อย 4 ชั่วโมงหลังรับประทานยาดังกล่าว เพราะการรับประทานยาร่วมกันจะทำให้เกิดปฏิกิริยาระหว่างยา ทำให้ยาดูดซึมได้ไม่ดี
- ให้รับประทานยา Atorvastatin เป็นประจำจึงจะได้ประโยชน์จากยาเต็มที่ ดังนั้นแนะนำให้รับประทานในเวลาเดียวกันของทุกวันเพื่อไม่ให้ลืมรับประทานยา และจำเป็นต้องรับประทานยาอย่างต่อเนื่องแม้ว่าจะรู้สึกดีขึ้นแล้วก็ตาม เพราะผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่มีระดับคอเลสเตอรอลหรือไตรกลีเซอไรด์สูงจะไม่มีอาการใดๆ
- นอกจากการรับประทานยาตามสั่งแล้ว คุณยังต้องปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ในการรับประทานอาหารและการออกกำลังกายด้วย ซึ่งอาจใช้เวลานานถึง 4 สัปดาห์ จึงจะได้ผลการรักษาเต็มที่
ผลข้างเคียงของยา Atorvastatin
- โปรดจำไว้ว่า การที่แพทย์สั่งยานี้ให้กับคุณ เพราะว่าแพทย์ได้ประเมินแล้วว่าคุณจะได้รับประโยชน์จากยานี้มากกว่าความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียง ผู้ป่วยหลายรายที่ใช้ยานี้ไม่เกิดอาการข้างเคียงร้ายแรงจากยา
- มีผู้ป่วยจำนวนเล็กน้อยที่ใช้ยา Atorvastatin แล้วมีปัญหาด้านความจำในระดับรุนแรงน้อย หรือมีอาการสับสน ซึ่งเป็นอาการข้างเคียงที่พบได้น้อย แต่ถ้ามีอาการเกิดขึ้นให้ปรึกษาแพทย์
- ยาในกลุ่มสแตติน อาจทำให้เป็นโรคเบาหวาน หรือทำให้โรคเบาหวานมีอาการแย่ลงได้ แม้จะพบได้น้อย แต่ให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับประโยชน์และความเสี่ยงของการใช้ยานี้
- ยา Atorvastatin อาจเป็นสาเหตุของความผิดปกติของกล้ามเนื้อซึ่งพบได้น้อยแต่ร้ายแรงมาก คือ ภาวะกล้ามเนื้อลายสลาย (Rhabdomyolysis) และ Autoimmune myopathy ดังนั้นต้องแจ้งแพทย์ทันที ถ้าคุณมีอาการใดๆ ดังต่อไปนี้ระหว่างใช้ยา รวมถึงหากแพทย์หยุดยาให้กับคุณแล้วแต่อาการยังไม่ดีขึ้น ได้แก่ ปวดกล้ามเนื้อ กดเจ็บที่กล้ามเนื้อ กล้ามเนื้ออ่อนแรง (โดยเฉพาะถ้ามีไข้ หรืออ่อนเพลียผิดปกติร่วมด้วย) มีอาการของโรคไต เช่น ปริมาณปัสสาวะเปลี่ยนแปลงไป
- ยา Atorvastatin อาจทำให้เกิดปัญหาที่ตับอย่างร้ายแรงได้ แม้ว่าจะพบได้น้อย แต่ถ้าถ้ามีอาการใดๆ ที่บ่งบอกว่าเกิดพิษต่อตับ ให้แจ้งแพทย์ทันที ได้แก่ ตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะมีสีเข้ม ปวดท้องอย่างรุนแรง คลื่นไส้อาเจียนแล้วไม่ดีขึ้น
- ปฏิกิริยาการแพ้ยานี้ เป็นเรื่องที่พบได้น้อย อย่างไรก็ตามถ้าเกิดอาการใดๆ ของการแพ้ยาให้รีบไปพบแพทย์ทันที ได้แก่ ผื่น คัน/บวม (โดยเฉพาะที่หน้า ลิ้น คอ) เวียนศีรษะรุนแรง หายใจลำบาก
อาการข้างเคียงที่กล่าวไว้ข้างต้นไม่ใช่อาการข้างเคียงทั้งหมดที่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนั้นถ้าคุณมีอาการผิดปกติใดๆ ที่ไม่ได้กล่าวไว้ข้างต้น ให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
ข้อควรระวังในการใช้ยา Atorvastatin
- ถ้าคุณแพ้ยา Atorvastatin หรือแพ้สิ่งอื่นๆ ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนได้รับยานี้ ผลิตภัณฑ์ยานี้อาจประกอบด้วยสารไม่ออกฤทธิ์อื่นซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการแพ้หรือปัญหาอื่นได้ ให้ปรึกษาเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
- ก่อนการใช้ยา Atorvastatin ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับประวัติทางการแพทย์ของคุณ โดยเฉพาะถ้าคุณเป็นโรคตับ, โรคไต, ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- ก่อนเข้ารับการผ่าตัด ให้แจ้งแพทย์หรือทันตแพทย์ทราบเกี่ยวกับรายการยา อาหารเสริม และสมุนไพรที่กำลังใช้อยู่
- คุณต้องจำกัดการดื่มแอลกอฮอล์ เพราะการดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคตับ โดยเฉพาะถ้าใช้ยา Atorvastatin ร่วมด้วย ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
- ผู้สูงอายุมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงจากยามากกว่าปกติ โดยเฉพาะความผิดปกติของกล้ามเนื้อ
- ห้ามใช้ยา Atorvastatin ระหว่างตั้งครรภ์ เพราะยา Atorvastatin อาจก่อให้เกิดอันตรายต่อทารกในครรภ์ ดังนั้นต้องคุมกำเนิดระหว่างใช้ยานี้ ให้ปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมและปรึกษาเกี่ยวกับการคุมกำเนิดระหว่างใช้ยานี้ เช่น การใช้ถุงยางอนามัย การใช้ยาเม็ดคุมกำเนิด หากมีการตั้งครรภ์เกิดขึ้นหรือคิดว่าตนเองอาจจะตั้งครรภ์ ต้องรีบแจ้งแพทย์ทันที
- ยังไม่ทราบแน่ชัดว่ายา Atorvastatin ผ่านไปยังน้ำนมหรือไม่ แต่เนื่องจากมีโอกาสเกิดอันตรายต่อทารกที่ดูดนมแม่ จึงไม่แนะนำการให้นมบุตรระหว่างใช้ยานี้ ดังนั้นต้องปรึกษาแพทย์ก่อนการให้นมบุตร
การใช้ยา Atorvastatin ร่วมกับยาอื่น
- การใช้ยา Atorvastatin ร่วมกับยาอื่น อาจทำให้เกิดปฏิกิริยาระหว่างยา (Drug interactions) ที่ส่งผลให้เปลี่ยนแปลงการออกฤทธิ์ของยาหรือเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงร้ายแรง ดังนั้นคุณต้องแจ้งแพทย์และเภสัชกรทราบทุกครั้งว่าคุณกำลังรับประทานยา อาหารเสริม สมุนไพรใดอยู่ในขณะนี้
- อย่าเริ่มยา หยุดยา หรือเปลี่ยนแปลงขนาดยาต่างๆ เอง โดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์
- หลีกเลี่ยงการรับประทานผลไม้เกรฟฟรุ๊ต (grapefruit) หรือ ดื่มน้ำผลไม้เกรฟฟรุ๊ต ระหว่างใช้ยา Atorvastatin เพราะจะส่งผลเพิ่มระดับยา Atorvastatin ในเลือด ทำให้มีความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาที่กล้ามเนื้ออย่างร้ายแรง (Serious muscle disorders) ดังนั้นหากต้องการรับประทานผลไม้ตระกูลส้ม ควรเปลี่ยนเป็นผลไม้ชนิดอื่นแทน เช่น ส้ม
- ถ้ามีอาการปวดกล้ามเนื้อ หรือปริมาณปัสสาวะเปลี่ยนแปลงอย่างผิดปกติ ให้รีบแจ้งแพทย์ทันที
- ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
การได้รับยา Atorvastatin เกินขนาด
หากมีใครก็ตามที่ได้รับยา Atorvastatin เกินขนาด จนทำให้เกิดอาการที่ร้ายแรง เช่น หมดสติ หรือหายใจลำบาก ให้รีบเรียกรถพยาบาลทันที โทร 1669
หมายเหตุ: ห้ามแบ่งยานี้ให้ผู้อื่นใช้, ให้ไปพบแพทย์ตามนัดเป็นประจำเพื่อตรวจติดตามอาการและผลข้างเคียงจากยา เช่น การตรวจระดับคอเลสเตอรอลในเลือด การตรวจระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือด
หากลืมรับประทานยา Atorvastatin
ถ้าคุณลืมรับประทานยานี้ ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ หากนึกได้เมื่อใกล้กับเวลาของมื้อถัดไป ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรับประทานมื้อถัดไปตามปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า
การเก็บรักษายา Atorvastatin
เก็บรักษายาที่อุณหภูมิห้อง (20-25 องศาเซลเซียส) ห่างจากแสงแดดและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำ เก็บยาทุกชนิดให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
ไม่เทยานี้ทิ้งในห้องน้ำหรือในท่อระบายน้ำ ให้ทิ้งผลิตภัณฑ์ยานี้อย่างเหมาะสมเมื่อยาหมดอายุหรือเมื่อไม่จำเป็นต้องใช้ยานี้อีก
นอกจากการรับประทานอาหารอย่างเหมาะสม เช่น ลดการรับประทานอาหารที่มีคอเลสเตอรอลและไขมันสูงแล้ว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอาจช่วยให้ยาออกฤทธิ์ได้ดีขึ้น ได้แก่ ออกกำลังกาย ลดน้ำหนัก (หากมีน้ำหนักเกิน) และหยุดสูบบุหรี่ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
