คอเลสเตอรอล กับการไดเอตลดน้ำหนัก

คอเลสเตอรอล (Cholesterol) เป็นสารจำเป็นของร่างกาย  มีการสร้างในร่างกาย เพื่อให้ดำรงสภาวะสุขภาพที่ปกติดี  เป็นส่วนประกอบสำคัญของเซลล์ และมีส่วนร่วมในการผลิตฮอร์โมน วิตามินดีและสารที่มีความสำคัญต่อการย่อยอาหาร ระดับคอเลสเตอรอล (Cholesterol) ที่มากเกิน จะเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมองตีบ (stroke) จึงเป็นเรื่องสำคัญที่ควรรับประทานรายการอาหารที่ดีต่อสุขภาพ

อาหารมีผลต่อระดับคอเลสเตอรอล (Cholesterol) อย่างไร?

เมื่อคุณทานอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวและไขมันทรานส์ (trans fats)สูงมากเกินไป จะทำให้ร่างกายของคุณสร้างสารคอเลสเตอรอล(Cholesterol)จำนวนมากขึ้น เป้าหมายคือรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพ (ตามที่แสดงในฉลากอาหาร)ให้มีปริมาณคอเลสเตอรอล(Cholesterol)ไม่เกิน 200 มก/วัน พยายามรับประทานทานอาหารที่มีปริมาณไขมันอิ่มตัวให้น้อยกว่า 7 %ของปริมาณแคลอรี่ของอาหารทั้งหมดที่คุณรับประทาน ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลสูง น้ำตาลไม่ได้เพิ่มระดับคอเลสเตอรอล(Cholesterol)ในร่างกาย  แต่ภาวะน้ำหนักเกินจะเพิ่มความเสี่ยงต่อการมีคอเลสเตอรอล(Cholesterol)สูง

อาหารที่ช่วยลดคอเลสเตอรอล (Cholesterol)

การรับประทานอาหารต่อไปนี้จะช่วยลดระดับคอเลสเตอรอล(Cholesterol)ของคุณ:

• อาหารที่มีเส้นใยสูง: อาหารที่มีเส้นใยชนิดที่ละลายน้ำได้เช่นข้าวโอ๊ต รำข้าวโอ๊ต oat bran  quinoa(ธัญพืชชนิดหนึ่ง) ถั่ว ลูกพรุน และกล้วย ซึ่งจะช่วยป้องกันการดูดซึมคอเลสเตอรอล(Cholesterol)ในระบบทางเดินอาหาร

ตามคำแนะนำของสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (The Food and Drug Administration) ดังนี้

• ผู้ชาย ควรรับประทานอาหารที่มีเส้นใย 30-38 กรัม/วัน
• ผู้หญิงอายุ 18-50 ปีควรรับประทานอาหารที่มีเส้นใย 25 กรัม/วัน
• ผู้หญิงอายุ 51 ปีขึ้นไปควรรับประทานอาหารที่มีเส้นใย 21 กรัม/วัน
• ผักและผลไม้: นอกจากจะมีเส้นใยสูงแล้ว อาหารประเภทผลไม้และผักยังมี sterols  และสารที่สามารถลดระดับคอเลสเตอรอลด้วย(cholesterol-lowering compounds)
• เนื้อสัตว์ไร้ไขมัน (Lean): เลือกเนื้อสีขาว เช่น เนื้อไก่ ไก่งวง เนื้อวัวไร้ไขมัน เนื้อหมูสันนอก (sirloin, tenderloin )

ควรแล่ส่วนไขมันหรือส่วนหนังของเนื้อสัตว์ประเภทสัตว์ปีกก่อนปรุงอาหาร  การย่าง ปิ้ง จะลดปริมาณไขมันส่วนเกิน

• ปลาที่มีน้ำมัน: ปลาแซลมอนปลา herring และปลาเทราท์ (trout)  เป็นปลาที่มีไขมันอิ่มตัวต่ำและมีกรดไขมันโอเมก้า 3(omega-3 fatty acids) สูง การอบหรือปิ้ง ย่างปลา (แทนการทอด) จะลดไขมันที่เพิ่มขึ้น
• ไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวและเชิงซ้อน(Monounsaturated and polyunsaturated fats): ไขมันไม่ได้ไม่ดีทั้งหมดไขมันที่ดีต่อสุขภาพ เช่นไขมันจากมะกอก ถั่วลิสง ดอกคำฝอย ต้นคาโนลาและน้ำมันงา จะให้สารอาหารที่ดีสำหรับเซลล์ของคุณ และสามารถใช้ทำน้ำสลัดและปรุงอาหาร
• ไขมันที่ดียังพบในวอลนัท (walnuts) ถั่วอัลมอนด์ เม็ดมะม่วงหิมพานต์และถั่วอื่น ๆ รวมถึง อะโวคาโด (avocadoes)
• ไข่ขาว: การวิจัยเกี่ยวกับความเสี่ยงของการรับประทานไข่ทั้งใบสร้างความสับสนค่อนข้างมาก  หลักเกณฑ์ทั่วไปคือผู้ใหญ่ที่มีสุขภาพดีสามารถรับประทานไข่ได้ถึงเจ็ดฟองต่อสัปดาห์อย่างปลอดภัย  ไข่แต่ละใบมีปริมาณคอเลสเตอรอล (Cholesterol) 186 มก และอยู่ในไข่แดงทั้งหมด หากคุณกังวลหรือต้องการที่จะลดปริมาณคอเลสเตอรอล (Cholesterol) อย่างมาก ควรรับประทานไข่เจียว ไข่คน และอาหารอื่นๆ ที่ทำจากไข่ขาวเท่านั้น (และไม่ใช้ไข่แดง)

ยารักษาระดับคอเลสเตอรอลในร่างกาย

หากการเลือกใช้วิธีปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตไม่ได้ช่วยการลดระดับโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ของคุณ  แพทย์อาจใช้ยาเพื่อควบคุมระดับโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ในร่างกาย

ยาที่ดี(อาจใช้ยารวมกันหลายชนิด) สำหรับควบคุมระดับโคเลสเตอรอล(Cholesterol) จะขึ้นอยู่กับอายุ สุขภาพโดยรวม ปัจจัยเสี่ยง และภาวะต้านทานยาของผู้ป่วย  ทั้งยังขึ้นกับปัจจัยเสี่ยงของโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมองตีบ(stroke) แพทย์จะกำหนดเป้าหมายสำหรับระดับโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ของผู้ป่วย แต่ละคน

ยารักษาระดับโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ที่ใช้กันทั่วไป ได้แก่ :

Statins: 

Statins ทำงานโดยปิดกั้นสารที่ตับใช้ในการสร้างโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ทำให้ตับต้องไปดึงโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ออกจากเลือด statins อาจทำให้เกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบโดยทำให้ร่างกายดูดซับโคเลสเตอรอล(Cholesterol)และมาสะสมไว้ตามผนังหลอดเลือดแดง

ยากลุ่ม statin ได้แก่

• atorvastatin (lipitor)
• rosuvastatin (Crestor)
• fluvastatin (Lescol)
• lovastatin (Altoprev, Mevacor)
• pitavastatin (Livalo)
• pravastatin (Pravachol)
• simvastatin (Zocor)

Bile-acid-binding resins: 

คอเลสเตอรอล(Cholesterol)เป็นส่วนประกอบจำเป็นในการสร้างน้ำดี(bile acids) ซึ่งเป็นสารที่ช่วยในการย่อยอาหาร Bile-acid-binding resins จะกระตุ้นตับให้นำโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ส่วนเกินมาใช้เพื่อสร้างกรดน้ำดีซึ่งจะช่วยลดระดับโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ในเลือด

Bile-acid-binding resins ตัวอย่างคือ

• cholestyramine (Prevalite)
• colesevelam (Welchol)
• colestipol (Colestid) ผู้ป่วยมักได้รับยาร่วมกับ statin

สารตัวยับยั้งการดูดซึมโคเลสเตอรอล(Cholesterol absorption inhibitors): 

ยาเหล่านี้จะจำกัด ปริมาณโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ที่ถูกดูดซึมในลำไส้เล็กดังนั้นปริมาณโคเลสเตอรอลจึงไม่สามารถถูกปล่อยสู่กระแสเลือดได้ ยาเหล่านี้ได้แก่

• ezetimibe (Zetia) สามารถใช้ร่วมกับยา statin ได้
• ยาผสมระหว่าง absorption inhibitor และ statin จะลดการดูดซึมโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ในลำไส้เล็กและลดการผลิตโคเลสเตอรอล(Cholesterol)โดยตับ ยาที่ใช้ร่วมกันคือ ezetimibe-simvastatin (Vytorin)

ยาลด Triglyceride

หากคุณมีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงนอกเหนือไปจากระดับโคเลสเตอรอล(Cholesterol)ที่สูง แพทย์จะจ่ายยาเหล่านี้เพิ่ม:

Fibrates: ยาเหล่านี้ทำหน้าที่

• ลดการผลิต lipoprotein ที่มีความหนาแน่นต่ำมาก (very-low-density lipoprotein (VLDL)) ซึ่งผลิตจากตับและเป็นส่วนประกอบสำคัญของไตรกลีเซอไรด์
• เพิ่มการกำจัดไตรกลีเซอไรด์ออกจากเลือดของคุณ
• ยาในกลุ่มนี้เช่น
• Fenofibrate (TriCor)
• gemfibrozil (Lopid)

ผลิตภัณฑ์อาหารเสริม Omega-3 fatty acid: ส่วนใหญ่จะเป็นน้ำมันปลาซึ่งช่วยลดระดับไตรกลีเซอไรด์  สามารถใช้ร่วมกับยา statin โดยมากเป็นผลิตภัณฑ์ที่ไม่ต้องใช้ใบสั่งแพทย์ (OTC) เช่นLovaza หากเลือกใช้ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่ไม่ต้องสั่งโดยแพทย์ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบเนื่องจากอาจส่งผลต่อยาอื่น ๆ ที่คุณรับประทาน

ไนอาซิน Niacin: เรียกอีกอย่างว่าวิตามิน B3 (Niaspan) ไนอาซินช่วยลดความสามารถในการผลิต LDL และ VLDL cholesterol ในตับและลดการผลิตไตรกลีเซอไรด์ ไนอาซินยังทำหน้าที่เพิ่มโคเลสเตอรอลที่ดีในเลือด (High Density Lipoprotein(HDL)) แต่ไนอาซินยังไม่ได้รับการพิสูจน์ว่าจะมีประโยชน์เพิ่มเติมจากการใช้ statin เพียงอย่างเดียว ทั้งยังถูกเชื่อมโยงกับการทำให้ตับเสียหายและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองตีบ ดังนั้นแพทย์ส่วนใหญ่จึงแนะนำให้ใช้เฉพาะผู้ที่ไม่สามารถรับประทาน statin ได้

ผลข้างเคียงของยายารักษาระดับ Cholesterol

ผลข้างเคียงที่พบมากที่สุด ได้แก่ อาการปวดกล้ามเนื้อ และกล้ามเนื้ออ่อนแรง ปวดท้อง ท้องผูก คลื่นไส้และท้องเสีย เพื่อลดผลข้างเคียงและเพิ่มประสิทธิภาพในการลดระดับโคเลสเตอรอล (Cholesterol) การใช้ยาควรใช้ตามที่แพทย์สั่งเท่านั้น แจ้งให้แพทย์ทราบหากพบปัญหาข้างเคียงใดๆ แพทย์อาจเปลี่ยนปริมาณรับประทานหรือเปลี่ยนเป็นยาอื่น ๆ ได้ ควรปรึกษาแพทย์ทันทีหากมีอาการข้างเคียงรุนแรง เนื่องจากยาเหล่านี้อาจมีผลต่อตับจึงควรตรวจเช็คการทำงานของตับเป็นครั้งคราว