กระดูกซี่โครง (Rib) หรือเรียกสั้นว่าๆ “ซี่โครง” มีลักษณะเป็นซี่ๆ มีด้วยกัน 12 คู่ หรือ 24 ชิ้น ทำหน้าที่ช่วยปกป้องอวัยวะภายในทรวงอก ระหว่างกระดูกซี่โครงแต่ละซี่จะมีกล้ามเนื้อยึดทั้งด้านนอกและด้านใน เมื่อกล้ามเนื้อเหล่านี้หดตัวและคลายตัว จะเกิดการเคลื่อนที่เข้าออกของอากาศทำให้กระดูกซี่โครงเคลื่อนที่ขึ้นและลงได้
สารบัญ
อาการเจ็บซี่โครง
การเจ็บซี่โครงบริเวณต่างๆ อาจมีได้ทั้งแบบเจ็บแปลบ เจ็บตื้อๆ หรือปวด พบได้ทั้งบนหน้าอก หรือใต้หน้าอก ใต้ซี่โครง หรือเหนือสะดือก็ได้ อาการเหล่านี้สามารถเกิดได้กับซี่โครงทั้ง 2 ข้าง และอาจเกิดตามหลังการได้รับบาดเจ็บ หรืออาจเกิดโดยไม่ทราบสาเหตุ พบได้ทั้งในผู้ชายและผู้หญิง แต่มักทำให้ผู้หญิงกังวลเพราะอาจเกี่ยวกับโรคต่างๆ ได้
สาเหตุที่ทำให้เจ็บซี่โครง
สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคือ กล้ามเนื้อที่ถูกใช้งานหนักมากเกินไป หรือซี่โครงที่มีรอยช้ำ นอกจากนี้ยังมีสาเหตุอื่นๆ เช่น
- กระดูกซี่โครงหัก
- การได้รับบาดเจ็บที่หน้าอก
- โรคที่ส่งผลต่อกระดูก เช่น โรคกระดูกพรุน
- การอักเสบที่เยื่อบุด้านในปอด
- กล้ามเนื้อหดตัว
- กระดูกอ่อนที่ซี่โครงอักเสบ
อาการปวดนั้นอาจเกิดขึ้นทันทีหลังจากได้รับบาดเจ็บ หรือค่อยๆ มีอาการมากขึ้นเรื่อยๆ นอกจากนั้นยังอาจเป็นอาการที่บ่งบอกถึงโรคทางกายได้ ดังนั้นหากมีอาการเจ็บซี่โครงที่ไม่สามารถบอกสาเหตุได้ควรไปพบแพทย์
เจ็บใต้ซี่โครงซ้าย ผู้หญิงและผู้ชาย
อาการเจ็บหน้าอกด้านซ้ายหรือเจ็บใต้ชายโครง เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น
- กล้ามเนื้อกระดูกซี่โครงอักเสบ และ กระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ เกิดจากการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ สาเหตุ เช่น นอนผิดท่า ยกของหรือลากดึงของหนัก การนั่งนานๆหรือนั่งท่าไม่ถูกสุขลักษณะ ทำให้กล้ามเนื้อและกระดูกอ่อนของซี่โครงเกิดการอักเสบได้ อาการมักจะเจ็บแปล๊บๆบริเวณที่เป็น หายใจเข้าได้ไม่สุดเนื่องจากเจ็บ กดตรงตำแหน่งที่เจ็บจะรู้สึกเจ็บขึ้นมาทันที หรือมีอาการไอมากๆนำมาก่อนปกติแล้วอาการสามารถหายไปได้เอง ประมาณ 2 สัปดาห์ แต่ถ้าปวดมาก สามารถรับประทานยาแก้อักเสบและคลายกล้ามช่วยได้
- เจ็บหน้าอกจากโรคปอด เช่น ปอดอักเสบติดเชื้อ เกิดการอักเสบของเยื่อหุ้มปอด มีน้ำในเยื่อหุ้มปอด เป็นต้น การติดเชื้อเหล่านี้มักจะมีอาการนำมาก่อน ได้แก่ ไอ หอบเหนื่อย มีเสมหะ เป็นระยะเวลานานและไม่ได้รักษา หรือทานยาไม่ต่อเนื่อง จนทำให้มีการติดเชื้อมากขึ้น อาการจะมีหายใจแล้วเจ็บ หายใจลึกสุดไม่ได้ สามารถตรวจวินิจฉัยได้จากการตรวจร่างกายและ เอกซเรย์ปอด
- เจ็บหน้าอกจากโรคหัวใจ เช่น เส้นเลือดหัวใจตีบ กล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด จะมีอาการ เจ็บแน่นที่หน้า มักเป็นด้านซ้ายบริเวณหัวใจ อาการแน่นเหมือนมีอะไรมากดทับ อาจมีร้าวขึ้นไหล่ หรือฟันกรามได้ สามารถวินิจฉัยเบื้องต้นได้จากการตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจ
เจ็บใต้ซี่โครงขวา ผู้หญิงและผู้ชาย
อาการเจ็บหน้าอกด้านขวาหรือเจ็บใต้ชายโครง เกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น
- กล้ามเนื้อกระดูกซี่โครงอักเสบ และ กระดูกอ่อนซี่โครงอักเสบ โรคนี้พบได้บ่อย เกิดจากการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อ สาเหตุ เช่น นอนผิดท่า ยกของหรือลากดึงของหนัก การนั่งนานๆหรือนั่งท่าไม่ถูกสุขลักษณะ มีอาการไออย่างหนัก หรือไอนานนำมาก่อน ทำให้กล้ามเนื้อและกระดูกอ่อนของซี่โครงเกิดการอักเสบได้ อาการมักจะเจ็บแปล๊บๆบริเวณที่เป็น หายใจเข้าได้ไม่สุดเนื่องจากเจ็บ กดตรงตำแหน่งที่เจ็บจะรู้สึกเจ็บขึ้นมาทันที หรือมีอาการไอมากๆนำมาก่อนปกติแล้วอาการสามารถหายไปได้เอง ประมาณ 2 สัปดาห์ แต่ถ้าปวดมาก สามารถรับประทานยาแก้อักเสบและคลายกล้ามช่วยบรรเทาอาการได้
- ปอดอักเสบติดเชื้อ หรือ ปอดอักเสบ ปวดบริเวณชายโครง เกิดการอักเสบของเยื่อหุ้มปอด มีน้ำในเยื่อหุ้มปอด เป็นต้น การติดเชื้อเหล่านี้มักจะมีอาการนำมาก่อน ได้แก่ ไอ หอบเหนื่อย มีเสมหะ เป็นระยะเวลานานและไม่ได้รักษา หรือทานยาไม่ต่อเนื่อง จนทำให้มีการติดเชื้อมากขึ้น อาการจะมีหายใจแล้วเจ็บ หายใจลึกสุดไม่ได้
- โรคลมรั่วในปอด บางรายเกิดขึ้นได้เองไม่ทราบสาเหตุ มักจะมีอาการเหนื่อย แน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก หายใจและเจ็บหน้าอก
หากปวดบริเวณใต้ซี่โครงด้านขวา บริเวณท้อง อาจเป็นโรคอื่น เช่น
- นิ่วในถุงน้ำดี จะทำให้มีอาการปวดในลักษณะจุกแน่นที่ใต้ชายโครงขวา ปวดครั้งหนึ่งนานเป็นชั่วโมง อาการจะเป็นมากขึ้นหลังรับประทานอาหารอิ่มใหม่ๆ
- โรคเกี่ยวกับตับ เช่น ตับอักเสบ ตับแข็ง เนื้องอก จะเจ็บใต้ชายโครงขวา
- ท่อทางเดินน้ำดีอักเสบ หากติดเชื้อหรืออักเสบจะเจ็บบริเวณนี้
- โรคกระเพาะอาหาร ทางเดินอาหาร เช่น กรดไหลย้อน
เมื่อไหร่ควรไปพบแพทย์
อาการเจ็บซี่โครงทั้งผู้หญิงและผู้ชาย อาจจะเกิดขึ้นได้เองในขณะที่ไม่ขยับตัวก็ได้ หรืออาจจะมีอาการเจ็บขึ้นมาทันทีเวลาหายใจเข้า หรือเมื่อขยับตัวในบางท่า บางอิริยาบถ ควรรีบไปพบแพทย์ทันทีหากมีอาการดังนี้
- เจ็บซี่โครงอย่างรุนแรง
- มีปัญหาในการหายใจ
- รู้สึกแน่นหน้าอกเหมือนมีสิ่งของมาทับ
เนื่องจากอาการเหล่านี้อาจเป็นสัญญาณของโรคหัวใจขาดเลือด หรือหัวใจล้มเหลว หรือหัวใจวายได้
การวินิจฉัยอาการเจ็บซี่โครง
- แพทย์จะเริ่มซักประวัติเกี่ยวกับอาการปวด ท่า หรืออิริยาบถที่ทำให้อาการปวดนั้นแย่ลง ลักษณะอาการปวดที่เกิดขึ้นเช่นเดียวกับตำแหน่งที่มีอาการจะช่วยให้แพทย์สามารถเลือกการตรวจเพิ่มเติมเพื่อช่วยในการวินิจฉัยได้ดียิ่งขึ้น
- ส่วนมากถ้าเจ็บแปล๊บขณะหายใจเข้า หรือหายใจออก มักจะเป็นอาการจากกล้ามเนื้อ
- หากอาการปวดนั้นเกิดขึ้นหลังจากที่ได้รับบาดเจ็บ แพทย์อาจจะส่งตรวจทางรังสีวินิจฉัย เช่น เอกซเรย์ ซึ่งจะทำให้เห็นว่า มีกระดูกหัก หรือมีความผิดปกติเกิดขึ้นกับกระดูกหรือไม่
- หากตรวจพบความผิดปกติจากการเอกซเรย์ เช่น มีการเจริญผิดปกติ แพทย์อาจส่งตรวจเพื่อดูเนื้อเยื่อเพิ่มเติมด้วยการตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ วิธีนี้จะทำให้เห็นรายละเอียดของกระดูกซี่โครงและเนื้อเยื่อโดยรอบรวมถึงอวัยวะภายในได้
- หากมีอาการปวดเรื้อรัง สงสัยว่า อาจจะเกิดจากมะเร็งกระดูก แพทย์อาจจะสั่งตรวจสแกนกระดูก (bone scan) ซึ่งเป็นการตรวจหาตำแหน่งและขอบเขตของกระดูกที่มีความผิดปกติ วิธีนี้สามารถมองเห็นบริเวณที่ผิดปกติได้อย่างชัดเจนมากกว่าการเอกซเรย์และสามารถตรวจได้ตั้งแต่กะโหลกศีรษะจรดปลายเท้า หากพบว่า มีกระดูกผิดปกติหลายตำแหน่ง จะต้องตรวจเลือดเพื่อหาว่า สาเหตุนั้นมาจากที่ใดเพื่อรักษาที่ต้นเหตุได้
การรักษาอาการเจ็บซี่โครง
วิธีการรักษาเจ็บใต้ซี่โครงจะขึ้นกับสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการปวด
- หากเกิดจากการได้รับบาดเจ็บเล็กน้อย เช่น กล้ามเนื้อใช้งานมาก หรือมีรอยช้ำ อาจใช้การประคบเย็นที่บริเวณดังกล่าวเพื่อลดอาการบวมภายใน 24 ชั่วโมงแรก
- หากมีอาการปวดอาจเรื่อรัง อาจใช้การประคบร้อน หรือจะใช้ยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล หรือยาคลายกล้ามเนื้อ บรรเทาอาการได้
- หากการใช้ยาทั่วไปยังไม่สามารถบรรเทาอาการปวดได้ แพทย์อาจจะสั่งยาตัวอื่นในการรักษา หรืออาจจะมีการใช้วิธี compression wrap ซึ่งเป็นการใช้ผ้ายืดขนาดใหญ่พันรอบหน้าอก วิธีนี้จะช่วยป้องกันการบาดเจ็บเพิ่มเติมรวมถึงป้องกันอาการปวดที่มากขึ้นได้ อย่างไรก็ตาม วิธีนี้นิยมใช้น้อยมากเพราะมักจะทำให้หายใจลำบากและเพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคปอดอักเสบได้
- หากอาการปวดนั้นเกิดจากมะเร็งกระดูก แพทย์จะอธิบายถึงแนวทางการรักษาซึ่งขึ้นกับตำแหน่งของมะเร็ง การแพร่กระจายของมะเร็ง หรือมีความผิดปกติอื่นๆ หรือไม่ และแนะนำวิธีการรักษาที่เหมาะสมต่อไปตามแต่ละบุคคล เช่น ผ่าตัดความผิดปกติเหล่านั้นออก ใช้ยาเคมีบำบัด หรือการฉายแสง
วิธีการป้องกันอาการเจ็บซี่โครง
- สามารถป้องกันอาการที่เกิดจากกล้ามเนื้ออักเสบได้โดยการยืดกล้ามเนื้อ
- ใช้งานอุปกรณ์ออกกำลังกายให้เหมาะสม
- ปรับอิริยาบถการเคลื่อนไหวให้เหมาะสม
- หลีกเลี่ยงอิริยาบถและท่าทางที่เสี่ยงต่อการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อและซี่โครง
- อย่าหยุดนิ่งในอิริยาบถใด อิริยาบถนานๆ
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ
- หากมีอาการเจ็บป่วยที่ทำให้เกิดอาการเจ็บซี่โครง ให้พักผ่อนให้เพียงพอ และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
อาการเจ็บซี่โครงแบบต่างๆ โดยเฉพาะเจ็บใต้ซี่โครงซ้าย ผู้หญิงที่เกิดได้บ่อย อาจเกิดได้จากสาเหตุที่ไม่ร้ายแรงและร้ายแรง คุณจึงควรหมั่นสังเกตตนเอง ลักษณะอาการที่เกิดขึ้น แต่หากมีความเจ็บปวดมาก หรือมีปัญหาเกี่ยวกับการหายใจ แนะนำให้รีบไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาทันที
ที่มาของข้อมูล
- Medical News Today, Causes of rib cage pain and what to do about it
- Healthline, What Causes Rib Pain and How to Treat It
- Verywell Health, Why do My Ribs Hurt? Causes of Rib Cage Pain
