รู้จักไข้สมองอักเสบเจอี อันตรายจากยุงร้าย ป้องกันได้ตั้งแต่เด็ก

ไข้สมองอักเสบเจอี (Japanese encephalitis: JE) เป็นหนึ่งในโรคการติดเชื้อต้นเหตุจากยุงที่อันตรายต่อเด็กเล็กอย่างมาก เพราะอาจเสี่ยงพิการทางสมอง หรือเสียชีวิตได้ การฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี ถือเป็นวิธีป้องสำคัญที่เด็กทุกคนควรได้รับ  

ไข้สมองอักเสบเจอี คืออะไร

ไข้สมองอักเสบเจอีเป็นโรคสมองอักเสบประเภทหนึ่งที่ก่อให้เกิดการอักเสบของสมองส่วนกลาง พบครั้งแรกในประเทศญี่ปุ่น ก่อนจะแพร่กระจายในภูมิภาคเอเชียตะวันออก เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เอเชียใต้ รวมถึงประเทศไทยเองด้วย  

สาเหตุของโรคมาจากการติดเชื้อแจแปนีส เอ็นเซฟฟาไลติสหรือไวรัสเจอีบริเวณสมอง (Japanese encephalitis virus, JEV) โดยมีหมูเป็นต้นตอของโรค และยุงรำคาญที่พบได้มากในนาข้าวพาหะนำโรค 

ยุงที่ได้รับเชื้อไวรัสจากหมูจะแพร่กระจายเชื้อไปสู่คนหรือสัตว์ชนิดอื่น ๆ เช่น วัว ควาย นก หรือม้า แหล่งทำนาและเลี้ยงหมูจึงเป็นพื้นที่เสี่ยงต่อไข้สมองอักเสบเจอีนั่นเอง

อาการไข้สมองอักเสบเจอี มีอะไรบ้าง

ผู้ป่วยไข้สมองอักเสบเจอีส่วนมากเป็นเด็ก อาจมีอาการหรือไม่มีอาการก็ได้ กรณีมีอาการ มักแสดงอาการภายใน 5–15 วันหลังได้รับเชื้อเข้าสู่ร่างกาย นำมาด้วยอาการไข้สูง ปวดศีรษะ อาเจียน อ่อนเพลีย คลื่นไส้ อาเจียนในช่วง 1–7 วันแรก 

จากนั้นประมาณ 3–6 วัน อาจพบสัญญาณอาการทางสมองตามมา เช่น

• ไข้สูงลอย
• คอแข็ง
• ไม่รู้สึกตัว สติสัมปชัญญะลดลง
• สับสน เพ้อ
• ชัก เกร็ง หมดสติ
• มือสั่น อัมพาตครึ่งซีก
• หากอาการรุนแรงอาจเสียชีวิต

หากพ้นช่วงดังกล่าวมาได้ ผู้ป่วยจะเริ่มฟื้นตัว อาการต่าง ๆ จะค่อย ๆ ลดลงจนหายดี ทว่าปัญหาพิการทางสมองยังอาจหลงเหลือได้ในระยะยาว เช่น อัมพาต ชัก เกร็ง สติปัญญาลดลง มีปัญหาการพูดไม่ชัด พฤติกรรม อารมณ์ รวมถึงบุคลิกภาพ

หากพบอาการเข้าข่ายไข้สมองอักเสบเจอี เช่น ปวดศีรษะรุนแรง คอแข็ง สับสนฉับพลัน อ่อนแรงหรืออัมพาตฉับพลัน ชัก ไม่รู้สึกตัว หายใจลำบากมาก โดยเฉพาะหากอาศัยอยู่ในพื้นที่ระบาด หรือท่องเที่ยวในพื้นที่เสี่ยง ควรไปพบแพทย์โดยเร็ว

ไข้สมองอักเสบเจอี รักษาอย่างไร

ปัจจุบันยังไม่มียารักษาไข้สมองอักเสบโดยเฉพาะ ผู้ป่วยอาการไม่รุนแรง สามารถดูแลตัวเองตามอาการ เช่น ทานยาแก้ปวดและลดไข้ พักผ่อนให้เพียงพอ ดื่มน้ำไม่ให้ขาด หรือทานอาหารที่มีประโยชน์

ผู้ป่วยบางรายอาจจำเป็นต้องรักษาตัวที่โรงพยาบาลอย่างใกล้ชิด เพื่อลดความรุนแรงของอาการ ป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนในระยะที่มีอาการทางสมอง จนนำไปสู่การเสียชีวิต    

ไข้สมองอักเสบเจอี ป้องกันได้อย่างไร

ยุงรำคาญเป็นพาหะนำโรคไข้สมองอักเสบเจอี หากอยู่ให้ห่างจากยุง ป้องกันไม่ให้ถูกยุงกัด เช่น สวมเสื้อผ้าปกปิดผิวหนัง ทายากันยุง ใช้ผลิตภัณฑ์ป้องกันยุงที่มีสาร DEET ติดตั้งมุ้งลวด กางมุ้งนอน หรือทำลายแหล่งเพาะพันธุ์ยุง จะช่วยลดความเสี่ยงได้เป็นอย่างดี

อีกสิ่งที่สำคัญคือ การฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี แบ่งได้เป็น 2 ชนิดด้วยกัน ได้แก่

• วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็น (live JE) ผลิตจากเชื้อไวรัสมีชีวิตที่ฤทธิ์อ่อนลง ฉีดทั้งหมด 2 เข็ม เข็มแรกเมื่ออายุ 9–12 เดือน และเข็มถัดมาเมื่ออายุ 12–24 เดือน    
• วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดตาย (Inactivated JE) ผลิตจากเชื้อไวรัสที่ตายแล้ว ฉีดทั้งหมด 3 เข็ม เข็มแรกเมื่ออายุ 6 เดือน เข็มถัดไปเว้น 1–4 สัปดาห์ และเข็มสุดท้ายเว้น 1 ปีหลังจากฉีดเข็มแรก 

วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็นนั้นเป็นวัคซีนพื้นฐานสำหรับเด็กที่กำหนดโดยกระทรวงสาธารณสุข ส่วนวัคซีนชนิดเชื้อตายจะจัดอยู่ในวัคซีนเสริมหรือทดแทน

ไข้สมองอักเสบเจอีไม่เพียงก่อให้เกิดอาการป่วยหลังติดเชื้อเท่านั้น อาการพิการทางสมองอาจยังคงอยู่กับลูกได้นานจนโต นอกจากจะป้องกันยุงกัดหรือทำลายแหล่งยุงแล้ว ต้องไม่ลืมฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี เพื่อลดโอกาสการติดเชื้อให้ได้มากที่สุด

เปรียบเทียบราคา โปรแกรมฉีดวัคซีนเด็ก จากโรงพยาบาลใกล้บ้าน ครอบคลุมทุกวัคซีนที่ลูกรักต้องฉีด ที่ HDmall.co.th ราคาโปรแบบนี้ ห้ามพลาด!