หน้าฝนทีไรลูกป่วยง่ายทุกที แถมเสี่ยงโรคระบาดหน้าฝนตั้งหลายโรค การฉีดวัคซีนจะช่วยลดโอกาสป่วยได้เป็นอย่างดี โดยเฉพาะกับทารกหรือเด็กเล็กที่ภูมิคุ้มกันยังไม่แข็งแรงดี
มาทำความรู้จัก 5 วัคซีนเสริมสำหรับเด็กกัน ได้แก่ วัคซีนไข้หวัดใหญ่ วัคซีนโรคมือ เท้า ปาก วัคซีนไข้เลือดออก วัคซีนปอดบวม และวัคซีนโรต้า
สารบัญ
5 วัคซีนป้องกันโรคหน้าฝนในเด็ก พ่อแม่ควรรู้
วัคซีนมีส่วนในการป้องกันโรคให้ลูกน้อยที่ระบบภูมิคุ้มกันยังแข็งแรงไม่พอต่อสู้กับเชื้อโรคต่าง ๆ ลดโอกาสการเกิดอาการรุนแรง และภาวะแทรกซ้อนได้
วัคซีนเสริมป้องกันโรคหน้าฝนในเด็กที่แนะนำมีดังนี้
1. วัคซีนไข้หวัดใหญ่ (Flu shot)
ไข้หวัดใหญ่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสอินฟลูเอนซา (Influenza virus) ที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจ ส่งผลให้มีอาการไข้สูงแบบเฉียบพลัน หนาวสั่น ไอ เจ็บคอ คัดจมูก น้ำมูกไหล ปวดกล้ามเนื้อ คลื่นไว้ อาเจียน และถ่ายเหลว
เชื้อไวรัสอินฟลูเอนซาแบ่งย่อยได้หลายสายพันธุ์ แต่ 2 สายพันธุ์พบบ่อยคือ สายพันธุ์ A และ B โดยสายพันธุ์ A มักก่อให้เกิดอาการรุนแรง และภาวะแทรกซ้อนได้สูงมากกว่าสายพันธุ์ B
วัคซีนไข้หวัดใหญ่จะครอบคลุมสายพันธุ์ระบาดบ่อยในทุกปี ฉีดได้ในเด็กอายุ 6 เดือนขึ้นไป โดยปัจจุบันมีให้เลือก 2 ชนิด คือ
- วัคซีนไข้หวัดใหญ่ชนิด 3 สายพันธุ์ ป้องกันสายพันธุ์ A ย่อย H1N1 และ H2N3 ร่วมกับสายพันธุ์ B ตระกูล Yamagata หรือ Victoria อย่างใดอย่างหนึ่ง
- วัคซีนไข้หวัดใหญ่ชนิด 4 สายพันธุ์ ป้องกันสายพันธุ์ A ย่อย H1N1 และ H2N3 ร่วมกับสายพันธุ์ B ตระกูล Yamagata และ Victoria
แนะนำให้พาลูกไปฉีดเป็นประจำปีละ 1 เข็ม ช่วงก่อนหน้าฝนและหน้าหนาว หรือราวเดือนพฤษภาคมและเดือนตุลาคม หากเด็กฉีดเข็มแรกก่อนอายุ 9 ปี แพทย์จะให้ฉีด 2 เข็มแล้วจึงฉีด 1 เข็มตามปกติในปีถัดไป
เปรียบเทียบราคา วัคซีนไข้หวัดใหญ่ในเด็ก จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้บ้านคุณ รวมครบที่นี่ HDmall.co.th
2. วัคซีนโรคมือ เท้า ปาก (EV71 vaccine)
โรคมือ เท้า ปากเกิดจากการติดเชื้อในกลุ่มเอนเทอโรไวรัส สายพันธุ์สำคัญคือ คอกซากีไวรัส เอ16 (Coxackievirus A16: CA16) ที่พบได้บ่อย ไม่รุนแรง และเอนเทอโรไวรัส 71 (EV71) ที่ก่ออาการรุนแรงและอาจนำไปสู่การเสียชีวิตได้
โดยทั่วไปจะก่ออาการไข้ เจ็บปาก แผลในปาก เพดานอ่อน หรือกระพุ้งแก้ม และผื่นแดงหรือตุ่มน้ำใสบริเวณฝ่ามือ ฝ่าเท้า หรือทวารหนัก และมักหายดีใน 1 สัปดาห์
วัคซีนโรคมือ เท้า ปากในปัจจุบันจะป้องกันได้เฉพาะสายพันธุ์อันตราย EV71 ที่เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน เช่น สมองอักเสบ ระบบหายใจหรือไหลเวียนเลือดล้มเหลว โดยช่วยป้องกันการติดเชื้อได้มากกว่า 90% และภาวะแทรกซ้อน 100%
วัคซีนโรคมือ เท้า ปากฉีดได้ในเด็กอายุ 6 เดือนจนถึง 6 ปี โดยจะฉีดทั้งหมด 2 เข็ม ห่างเข็มละ 1 เดือน และยังไม่มีคำแนะนำให้ฉีดเข็มกระตุ้น เนื่องจากภูมิคุ้มกันที่ยาวนานแม้ผ่านไปกว่า 2 ปี ก็ยังมีภูมิกว่า 95%
เปรียบเทียบราคา วัคซีนโรคมือ เท้า ปาก จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้บ้านคุณ รวมครบที่นี่ HDmall.co.th
3. วัคซีนไข้เลือดออก (Dengue vaccine)
ไข้เลือดออกมีต้นเหตุจากเชื้อไวรัสเดงกีที่มากับพาหะนำโรคอย่างยุง มีทั้งหมด 4 สายพันธุ์ด้วยกัน คือ DENV-1, DENV-2, DENV-3 และ DENV-4 ส่งผลให้เด็กมีไข้สูงลอย ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ มีผื่นหรือจุดแดงขึ้นตามผิวหนัง
กรณีรุนแรงอาจส่งผลให้เกิดภาวะเลือดออกผิดปกติ เกล็ดเลือดต่ำ เช่น เลือดกำเดาไหล อาเจียนปนเลือด เลือดออกในกระเพาะอาหาร พลาสมารั่ว และภาวะช็อก
วัคซีนป้องกันไข้เลือดออก แบ่งออกเป็น 2 ชนิด มีรายละเอียดต่างกันดังนี้
- วัคซีนไข้เลือดออกชนิด 3 เข็ม เหมาะกับเด็กอายุ 6 ปีขึ้นไปที่เคยติดเชื้อไวรัสเดงกีมาก่อน โดยจะฉีดในเดือนที่ 0, 6 และ 12
- วัคซีนไข้เลือดออกชนิด 2 เข็ม เหมาะสำหรับเด็กอายุ 4 ปีขึ้นไปที่เคยและไม่เคยติดเชื้อไวรัสเดงกีมาก่อน โดยฉีดห่างกันเข็มละ 3 เดือน
ผู้ปกครองควรปรึกษาแพทย์ในการเลือกชนิดวัคซีนที่เหมาะกับลูกที่สุดก่อนเข้าหน้าระบาดของโรค และยังไม่มีคำแนะนำให้ฉีดกระตุ้นในปัจจุบัน เพราะวัคซีนไข้เลือดออกมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคได้สูง
4. วัคซีนปอดอักเสบ (PCV vaccine)
ปอดอักเสบเป็นผลจากการติดเชื้อแบคทีเรีย สเตรปโตคอคคัส นิวโมเนีย (Streptococcus pneumoniae) ในระบบทางเดินหายใจที่มีมากกว่า 90 สายพันธุ์ โดยสายพันธุ์ที่พบได้บ่อย ได้แก่ 1, 3, 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F, 22F, 23F และ 33F
บางสายพันธุ์อาจก่อการติดเชื้อในทางเดินหายใจทั่วไปที่ไม่รุนแรง ไม่รุกราน เช่น ปอดอักเสบ หลอดลมอักเสบ หรือหูชั้นกลางอักเสบ
ทว่าบางสายพันธุ์อาจก่ออาการรุนแรง และรุกรานไปยังระบบอวัยวะอื่น (IPD) เช่น ปอดอักเสบรุนแรง เยื่อหุ้มสมองอักเสบ การติดเชื้อในกระแสเลือด ซึ่งเสี่ยงพิการหรือเสียชีวิตได้
แพทย์มักแนะนำวัคซีนปอดอักเสบหรือวัคซีนนิวโมคอคคัส ชนิดคอนจูเกต (Pneumococcal conjugate vaccine: PCV) เป็นวัคซีนเสริมสำหรับเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี เริ่มฉีดได้ตอนอายุ 2 เดือน มีให้เลือก 4 ชนิด ตามจำนวนสายพันธุ์ ได้แก่ PCV10, PCV13, PCV15 และ PCV20
โดยให้ฉีด 3 เข็ม ห่างกัน 4–8 สัปดาห์ ตอนอายุ 2, 4, 6 เดือน แล้วฉีดกระตุ้นเมื่ออายุ 12–15 เดือน อีก 1 เข็ม หากเด็กสุขภาพดีสามารถฉีดรวมเข็มกระตุ้นได้ คือฉีด 3 เข็ม เมื่ออายุ 2, 4 และ 12–15 เดือน
เปรียบเทียบราคา วัคซีนปอดอักเสบในเด็ก จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้บ้านคุณ รวมครบที่นี่ HDmall.co.th
5. วัคซีนโรต้า (Rota vaccine)
โรต้า (Rotavirus) เป็นไวรัสที่ทำให้เด็กอาเจียนและท้องเสีย มักก่ออาการรุนแรงจนต้องรักษาตัวในโรงพยาบาล ไวรัสนี้มีหลายสายพันธุ์ ที่พบบ่อยกว่า 95% คือ G1, G2, G3, G4 และ G9
ไวรัสโรต้านั้นอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้นานเนื่องจากทนทานสูง ต้องใช้แอลกอฮอล์หรือน้ำเดือดกำจัดเชื้อ การหยอดวัคซีนโรต้าตั้งแต่เนิ่น ๆ จึงจำเป็นสำหรับเด็กเล็กอย่างมาก
การหยอดวัคซีนโรต้าทางปากสามารถป้องกันโรคราว 70–90% แนะนำให้หยอดครั้งแรกตอนอายุ 6–15 สัปดาห์ และครั้งสุดท้ายตอนอายุไม่เกิน 8 เดือน อาจเลื่อนเวลาได้ แต่ต้องไม่เกินอายุ 2 ปี
วัคซีนโรต้าจะมีทั้งชนิดหยอด 2 และ 3 ครั้ง ซึ่งระยะเวลาในการหยอดต่างกัน ผู้ปกครองสามารถปรึกษาแพทย์ถึงความเหมาะสมของวัคซีนแต่ละชนิดได้
- วัคซีนโรคต้าชนิดหยอด 2 ครั้ง ควรหยอดในเดือนที่ 2 และ 4
- วัคซีนโรคต้าชนิดหยอด 3 ครั้ง ควรหยอดในเดือนที่ 2, 4 และ 6
เปรียบเทียบราคา วัคซีนโรต้า จากคลินิกและโรงพยาบาลใกล้บ้านคุณ รวมครบที่นี่ HDmall.co.th
วิธีดูแลลูกน้อยหลังฉีดวัคซีนป้องกันโรคหน้าฝน
การฉีดหรือหยอดวัคซีนป้องกันโรคนั้นปลอดภัย แต่อาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงที่ไม่รุนแรง เช่น มีไข้ อาการปวด บวม แดงบริเวณผิวหนังที่ฉีดวัคซีน อาเจียน หรือท้องเสีย ส่วนใหญ่มักหายดีได้เองในไม่กี่วัน
ในระหว่างนี้ ผู้ปกครองสามารถดูแลลูกด้วยการหมั่นเช็ดตัวเมื่อมีไข้ ให้เด็กสวมเสื้อผ้าใส่สบาย ระบายความร้อนดี ให้ดื่มน้ำป้องกันการขาดน้ำ หรือกินยาลดไข้ตามปริมาณที่แพทย์หรือเภสัชกรแนะนำ
กรณีอาการรุนแรงขึ้นหรือพบความผิดปกติอื่น ๆ ควรพาลูกไปพบแพทย์ เพื่อรับการตรวจและรักษาโดยด่วน โดยเฉพาะภาวะแพ้รุนแรง (Anaphylaxis) อาการชักจากไข้สูง หรือลำไส้กลืนกัน (Intussusception) แต่มักพบได้น้อยมาก
5 วัคซีนเสริมป้องกันโรคหน้าฝนถือเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับเด็กเล็ก มีส่วนช่วยลดโอกาสการเกิดโรค อาการรุนแรง รวมถึงภาวะแทรกซ้อนที่อาจนำไปสู่การเสียชีวิต ผู้ปกครองที่สนใจสามารถปรึกษาแพทย์ถึงความจำเป็น ความปลอดภัย และประโยชน์ต่อลูกได้
เพราะไม่ว่าโรคหน้าฝนโรคไหน ก็ละเลยไม่ได้ รีบหา โปรแกรมวัคซีนเด็ก ให้ลูกรักก่อนสาย โปรดี ๆ มีเฉพาะที่ HDmall.co.th ที่เดียว!
