วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี มีกี่ชนิด ใครควรฉีดบ้าง เคลียร์ครบ!

วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีเป็นหนึ่งในวัคซีนที่เด็กควรได้รับตั้งแต่ยังเล็ก เพราะโรคนี้อันตรายไม่ใช่น้อย หากมีอาการรุนแรงขึ้นมาอาจเสี่ยงพิการทางสมอง แย่ไปกว่านั้นอาจเสียชีวิตได้เลย 

มาเตรียมตัวให้พร้อมก่อนเสริมเกราะป้องกันให้ลูกด้วยวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี ต้องฉีดกี่เข็ม ใครควรฉีดหรือไม่ควรฉีดบ้าง แล้วจะมีผลข้างเคียงหรือเปล่า? ไปดูกัน!

วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีคืออะไร มีกี่ชนิด 

ไข้สมองอักเสบเจอีถือเป็นหนึ่งในภัยร้ายที่อันตราย และพบบ่อยในเด็กเล็ก เกิดจากการติดเชื้อไวรัสเจอี (Japanese encephalitis virus: JEV) บริเวณสมอง โดยมียุงรำคาญเป็นพาหะนำโรค 

ผู้ป่วยไข้สมองอักเสบเจอีส่วนใหญ่อาจไม่แสดงอาการ หากแสดงอาการมักจะพบอาการป่วยหลังติดเชื้อไปแล้ว 5–15 วัน ระยะแรกจะมีไข้สูง คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ และอ่อนเพลีย 

ระยะถัดมาจะเกิดอาการทางสมอง เช่น คอแข็ง สับสน เพ้อ ชัก เกร็ง ไม่รู้สึกตัว มือสั่น อัมพาต หรืออาจเสียชีวิตหากอาการรุนแรง สำหรับผู้ป่วยที่ผ่านพ้นมาได้ ร่างกายจะค่อย ๆ ฟื้นฟูภายในเวลาไม่นาน แต่อาการพิการทางสมองอาจยังคงอยู่ในระยะยาว

ปัจจุบัน ไข้สมองอักเสบเจอีไม่มียารักษาโดยตรง แต่ป้องกันได้อย่างมีประสิทธิภาพด้วยการฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี ซึ่งแบ่งออกเป็น 2 ชนิด ได้แก่ วัคซีนชนิดเชื้อตาย (Inactivated JE) และวัคซีนชนิดเชื้อเป็น (Live JE)

วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี ฉีดกี่เข็ม ฉีดตอนไหน

คำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุขนั้นกำหนดให้ฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีได้ตั้งแต่ช่วงอายุไม่กี่เดือนจนโตเป็นผู้ใหญ่ โดยช่วงอายุที่ควรฉีดและจำนวนเข็มที่ต้องฉีด จะต่างกันไปตามชนิดของวัคซีน ดังนี้ 

วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็น

• เป็นวัคซีนพื้นฐานสำหรับเด็กทุกคน
• ผลิตจากเชื้อไวรัส สายพันธุ์ SA14-14-2 ที่มีชีวิต แต่ทำให้ฤทธิ์อ่อนลง เพียงพอต่อการกระตุ้นภูมิคุ้มกันโรค
• มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคราว 95–100% เสริมภูมิคุ้มกันยาวนาน ความเสี่ยงน้อย
• ฉีดทั้งหมด 2 เข็ม เริ่มฉีดเข็มแรกเมื่ออายุ 9–12 เดือน และเข็มที่ 2 เมื่ออายุ 12–24 เดือน 

วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อตาย 

• เป็นวัคซีนที่อาจให้เสริมหรือทดแทน
• ผลิตจากเชื้อไวรัสที่ตายแล้ว สายพันธุ์ Nakayama หรือ Beijing
• มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคราว 80–90% ยาวนาน 3-5 ปี
• ฉีดทั้งหมด 3 เข็ม เริ่มฉีดเข็มแรกเมื่ออายุ 6 เดือน เข็มที่ 2 ฉีดห่างจากเข็มแรก 4 สัปดาห์ และเข็มที่ 3 ฉีดกระตุ้นห่างจากเข็มแรก 1 ปี 

ใครควรฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี

แน่นอนว่าเด็กไทยทุกคนควรได้รับวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีตั้งแต่เกิด รวมถึงคนกลุ่มเสื่ยงอื่น ๆ ควรเข้ารับการฉีดวัคซีนเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็น 

• คนที่ไม่เคยฉีดวัคซีนมาก่อน โดยเฉพาะในพื้นที่เสี่ยง 
• นักเดินทางที่ท่องเที่ยวหรือพำนักยังประเทศแถบเอเชีย ในพื้นที่เสี่ยงหรือมีการแพร่ระบาดของโรค นานกว่า 1 เดือน 
• เจ้าหน้าที่ทางสาธารณสุขที่ทำงานเกี่ยวข้องกับเชื้อไวรัสก่อโรค  

ใครไม่ควรฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี

อาจไม่ใช่ทุกคนที่ฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีได้โดยปลอดภัย โดยเฉพาะกลุ่มคนต่อไปนี้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนการฉีดวัคซีนก่อนเสมอ

• คนที่มีประวัติแพ้วัคซีนอย่างรุนแรง แพ้ส่วนประกอบของวัคซีนหรือเจลาติน
• คนที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคตับ โรคไต โรคหัวใจ ภาวะขาดสารอาหาร หรือภาวะชัก
• คนที่มีปัญหาภูมิคุ้มกัน ใช้ยากดภูมิคุ้มกัน และสตรีมีครรภ์ ไม่ควรใช้วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีชนิดเชื้อเป็นฤทธิ์อ่อน

นอกจากนี้ หากมีอาการป่วยกะทันหัน มีไข้สูง แพทย์อาจให้เลื่อนนัดหมายฉีดวัคซีนไปก่อนจนกว่าจะหายดี

ผลข้างเคียงหลังฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี มีอะไรบ้าง

การฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ ส่วนใหญ่มักไม่รุนแรง และหายภายในไม่กี่วัน เช่น มีไข้ต่ำ อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ ปวด บวม แดงบริเวณที่ฉีดวัคซีน  

กรณีน้อยมากอาจมีอาการแพ้รุนแรง เช่น มีผื่นขึ้น อาการบวมที่ใบหน้าหรือลำคอ มีปัญหาการหายใจ เวียนศีรษะ หรือใจสั่น ควรไปพบแพทย์ทันที   

วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี ฉีดร่วมกับวัคซีนอื่นได้ไหม

โดยทั่วไป วัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี สามารถฉีดร่วมกับวัคซีนอื่น ๆ ได้ เพียงแต่ต้องฉีดคนละฝั่งกัน และควรเฝ้าระวังอาการทั้งก่อนและหลังฉีดวัคซีนด้วย หากพบความผิดปกติ ควรแจ้งให้แพทย์ทราบโดยเร็ว

กรณีได้รับยาอิมมูโนโกลบูลิน (Immunoglobulin) หรือเลือดที่มีอิมมูโนโกลบูลินเป็นส่วนประกอบมาก่อน แนะนำให้เว้นอย่างน้อย 6 สัปดาห์ แล้วค่อยฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอี

ไปฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีตามนัดไม่ได้ ทำยังไงดี

หากเริ่มฉีดวัคซีนไข้สมองอักเสบเจอีเข็มแรกไปแล้วแต่ไม่ได้ไปฉีดวัคซีนเข็มที่ 2 ตามนัดหมาย สามารถไปพบแพทย์ เพื่อฉีดเข็มถัดไปได้เลย ไม่จำเป็นต้องเริ่มเข็มที่ 1 ใหม่

หากเคยฉีดวัคซีนชนิดเชื้อตายมาแล้วแต่ฉีดไม่ครบ กรณีฉีดไปแค่ 1 เข็ม แนะนำให้ฉีดวัคซีนชนิดเชื้อเป็นเพิ่มอีก 2 เข็ม ห่างกันเข็มละ 12–24 เดือน กรณีฉีดไปแล้ว 2 เข็ม แนะนำให้ฉีดวัคซีนชนิดเชื้อเป็นเพิ่ม 1 เข็ม ห่างจากเข็มก่อนหน้า 12 เดือน

เสริมภูมิคุ้มกันลูกให้จบด้วย โปรแกรมฉีดวัคซีนเด็ก แบบครบ ๆ ในที่เดียว HDmall.co.th รวมแพ็กเกจราคาดีมาเสิร์ฟแล้ว!