ประโยชน์ของน้ำผึ้ง ข้อมูล พลังงาน สรรพคุณ และวิธีใช้เพื่อสุขภาพ

น้ำผึ้ง สุดยอดวัตถุดิบจากธรรมชาติที่ไม่ได้มีแค่ความหอมหวานอร่อย แต่ยังอุดมด้วยคุณค่าทางสารอาหาร และถูกใช้เป็นยาเพื่อประโยชน์ทางสุขภาพมาช้านาน รวมถึงความโดดเด่นในเรื่องการบำรุงผิวพรรณ และเพิ่มความสวยความงาม วันนี้เราจึงได้นำข้อมูลเกี่ยวกับน้ำผึ้งและคำแนะนำการใช้อย่างถูกวิธีมาฝากกัน

ความหมายของน้ำผึ้ง

น้ำผึ้ง (Honey) เป็นผลิตผลของน้ำหวานจากดอกไม้ และแหล่งน้ำหวานอื่นๆ จากธรรมชาติที่ผึ้งงานนำมาเก็บสะสมไว้ในรังผึ้ง จากนั้นเหล่าผึ้งจะกินน้ำหวานที่ได้มาเข้าไป และน้ำหวานที่ผ่านการย่อย และผ่านเอนไซม์ในท้องผึ้งก็จะกลายมาเป็นน้ำผึ้งอยู่ในรังผึ้งอย่างที่เรารับประทานกันในที่สุด

น้ำผึ้งที่ได้มาจากแต่ละแห่งนั้นจะมีรสชาติ ความหอมหวาน และสีที่แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับวัตถุดิบ หรือชนิดของเกสรดอกไม้ที่ผึ้งได้ไป รวมถึงแหล่งของพืชและพื้นดินในบริเวณที่ผึ้งอาศัยอยู่

ดังนั้นน้ำผึ้งที่ได้จากรังผึ้งในป่าใหญ่ก็จะประกอบไปด้วยน้ำหวานจากดอกไม้นานาพันธุ์ ส่วนน้ำผึ้งจากผึ้งเลี้ยงอาจมีน้ำหวานจากดอกไม้ชนิดเดียว หรือเพียงไม่กี่พันธ์ุเท่านั้น

คุณค่าทางโภชนาการ

น้ำผึ้ง 100 กรัม จะให้พลังงาน 303 กิโลแคลอรี่ และประกอบไปด้วยสารสำคัญต่อไปนี้

• น้ำ ประมาณ 20%
• น้ำตาลชนิดต่างๆ เช่น กลูโคส และฟรักโทส ประมาณ 79%
• กรดชนิดต่างๆ ประมาณ 0.5 %
• วิตามิน เอนไซม์ และแร่ธาตุต่างๆ เช่น วิตามินบี 1 วิตามินบี 2 วิตามินบี 6 และวิตามินซี ประมาณ 0.5 %

จะเห็นได้ว่า องค์ประกอบหลักของน้ำผึ้งก็คือ น้ำตาล และเป็นน้ำตาลโมเลกุลเดียวเป็นส่วนมาก ซึ่งจะสามารถดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย และนำไปใช้ประโยชน์ได้ง่าย

ประโยชน์ของการดื่มน้ำผึ้ง

น้ำผึ้งเป็นหนึ่งในสุดยอดอาหารที่ไม่เพียงมีรสชาติหอมหวาน และอร่อยถูกปาก แต่ยังอุดมไปด้วยสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ทั้งยังนิยมนำมาใช้เป็นส่วนประกอบของอาหารหวาน หรือทำเป็นเครื่องดื่มดับกระหาย โดยเฉพาะน้ำผึ้งผสมน้ำอุ่นที่ขึ้นชื่อว่ามีประโยชน์ต่อสุขภาพในหลากหลายด้าน

1. ลดการอักเสบ

น้ำผึ้งอุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย โดยหนึ่งในนั้น คือ สารฟลาโวนอยด์ (Flavonoid) ซึ่งมีคุณสมบัติช่วยบรรเทาอาการอักเสบทั้งแบบปกติ และแบบเรื้อรัง

การดื่มน้ำผึ้งผสมน้ำอุ่นจะช่วยกำจัดสารโพรสตาแกลนดินส์ (Prostaglandins) ที่ร่างกายหลั่งออกมาเพื่อตอบสนองต่อการบาดเจ็บหรือติดเชื้อ และส่งผลให้เกิดกระบวนการอักเสบตามมา ซึ่งในบางครั้งก็มีการหลั่งสารชนิดนี้ออกมามากกว่าปริมาณที่ต้องการ จึงทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกายได้

2. ช่วยในการขับถ่าย

เอนไซม์ในน้ำผึ้งมีประโยชน์ในการช่วยย่อยสารอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรต จึงมีฤทธิ์เป็นยาระบายอ่อนๆ แก้อาการท้องผูกในเด็ก และคนชราได้เป็นอย่างดี

นอกจากนี้การดื่มน้ำผึ้งผสมกับมะนาวและน้ำอุ่นยังช่วยกระตุ้นให้เกิดการผลิตเมือกในลำไส้ ซึ่งจะช่วยในการกำจัดสารพิษ สำหรับใครที่กำลังประสบกับปัญหาท้องผูก การดื่มเครื่องดื่มชนิดนี้จึงอาจช่วยให้ขับถ่ายได้สะดวกขึ้น

3. เพิ่มพลังงานแก่ร่างกาย

น้ำผึ้งอุดมไปด้วยน้ำตาลจากธรรมชาติ ซึ่งเป็นแหล่งพลังงานชั้นเยี่ยม และยังดีต่อสุขภาพกว่ามากเมื่อเทียบกับสารให้ความหวานแทนน้ำตาล นอกจากนี้การดื่มแบบผสมกับน้ำอุ่นยังช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้แก่ร่างกาย และเพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปยังสมองอีกด้วย

อย่างไรก็ตาม นั่นไม่ได้หมายความว่า คุณจะรับประทานแต่น้ำผึ้งโดยไม่ออกกำลังกาย แต่ควรหมั่นทำกิจกรรมเคลื่อนไหวร่างกาย และออกกำลังกายอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3-5 วัน วันละประมาณ 30 นาทีถึง 1 ชั่วโมง เพื่อให้ร่างกายมีการเผาผลาญพลังงานอยู่เสมอ

ใครที่ยังไม่รู้จะเริ่มต้นออกกำลังกายอย่างไรในช่วงแรก ก็อาจปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับแนวทางการออกกำลังกาย หรือจ้าง และปรึกษาเทรนเนอร์สำหรับออกกำลังกายในช่วงเริ่มต้น เพื่อให้ต้นเองรู้แนวทางการออกกำลังอย่างเหมาะสม จากนั้นค่อยลองออกกำลังด้วยตนเองอีกครั้ง

4. กำจัดแบคทีเรีย

น้ำผึ้งมีคุณสมบัติในการต่อต้านแบคทีเรีย เนื่องจากมีสารที่ช่วยกำจัดแบคทีเรียชนิดไม่ดีที่สามารถก่อให้เกิดโรคร้ายได้ อีกทั้งมีกรดตามธรรมชาติที่ช่วยยับยั้งการเติบโตของเชื้อโรค ซึ่งเป็นศัตรูตัวร้ายที่จะทำให้เกิดการเจ็บป่วยขึ้นนั่นเอง

5. กระตุ้นภูมิคุ้มกัน

นอกจากจะช่วยต่อต้านแบคทีเรียได้ และลดการอักเสบได้แล้ว น้ำผึ้งยังมีกลูโคสตามธรรมชาติที่มีส่วนช่วยให้เซลล์ในภูมิคุ้มกันร่างกายกำจัด หรือทำลายสิ่งแปลกปลอม จึงช่วยเสริมการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันให้ดียิ่งขึ้น

6. ช่วยอาการนอนไม่หลับ

สำหรับคนที่มีอาการเครียด นอนไม่หลับ ก็สามารถได้ประโยชน์จากน้ำผึ้งเช่นกัน

เพราะในน้ำผึ้งมีกรดที่สำคัญอย่างกรดเดซิโนอิค (Decenoic acid) ซึ่งเป็นกรดธรรมชาติที่มีคุณสมบัติช่วยคลายเครียด และทำให้อารมณ์ดี ช่วยบรรเทาอาการนอนไม่หลับได้เป็นอย่างดี โดยรับประทานก่อนนอน และเลี่ยงความหวานโดยรับประทานเป็นช้อนชาเล็กๆ หรือผสมน้ำดื่ม

ประโยชน์ต่อการบำรุงผิวพรรณ

ประโยชน์ของน้ำผึ้งในการบำรุงผิวพรรณ หรือผสมในเครื่องสำอางชนิดต่างๆ ไม่ใช่เรื่องใหม่อะไร เพราะผู้หญิงที่สวยที่สุดในประวัติศาสตร์อย่างพระนางคลีโอพัตรา หรืออีกหลายๆ คน ก็ใช้วัตถุดิบชนิดนี้เป็นเครื่องประทินโฉมกันมานานแล้ว

คุณสมบัติที่โดดเด่นของน้ำผึ้งอยู่ที่การต่อต้านแบคทีเรีย เพราะมีสารที่ชื่อว่า “ไฮโดรเจนเพอร์ออกไซด์” ช่วยต่อต้านแบคทีเรียได้อย่างดีเยี่ยม กำจัดเชื้อโรคได้โดยไม่ทำลายเนื้อเยื่อ รวมถึงรักษาโรคผิวหนัง และบำรุงความงามอย่างกว้างขวาง

นอกจากนี้น้ำผึ้งยังมีสารให้ความชุ่มชื้นที่จะช่วยให้ผิวพรรณอ่อนนุ่ม และด้วยคุณสมบัติที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยปกป้องผิวจากรังสียูวี และช่วยเสริมสร้างเซลล์ใหม่ให้แก่ผิวหนังด้วย

โดยวิธีใช้ที่ทำได้ง่ายๆ และแนะนำกันมานานรุ่นต่อรุ่น คือ ใช้น้ำผึ้งแท้ทาผิวหน้า ทิ้งไว้ประมาณ 15-20 นาที แล้วล้างออกด้วยน้ำ หรืออาจใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่นเช็ดออก จะรู้สึกได้ทันทีว่าผิวนุ่มเนียนขึ้น

นอกจากนี้ยังมีเครื่องสำอางมากมายที่มักใช้น้ำผึ้งเป็นส่วนประกอบ เช่น ครีมพอกหน้า ครีมขัดหน้า สบู่ล้างหน้า และเจลล้างหน้า แต่เลือกผลิตภัณฑ์ที่น่าเชื่อถือ และศึกษาข้อมูลประกอบการตัดสินใจใช้ให้ดี

ข้อควรระวังในการใช้น้ำผึ้ง

แม้จะมีประโยชน์มากมาย แต่ก็ใช่ว่าจะใช้ได้กับทุกคน บุคคลที่มีปัญหาสุขภาพต่อไปนี้ ควรระมัดระวัง หรือจำกัดการดื่มน้ำผึ้ง

• ผู้ป่วยโรคเบาหวาน เพราะมีน้ำตาลแคลอรี่สูง หากรับประทานมากเกินพอดีจะทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดเพิ่มสูงขึ้น
• คนที่มักมีอาการอาหารไม่ย่อย และอาเจียนบ่อยๆ
• เด็กอายุน้อยกว่า 1 ขวบไม่ควรดื่ม เพราะในน้ำผึ้งอาจมีสปอร์ของเชื้อคลอสตริเดียมโบทูลินัม (Clostridium botulinum) ซึ่งจะเจริญเติบโตได้ดีในระบบทางเดินอาหารของเด็กเล็ก และทำให้เกิดสารพิษที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ แต่มักเกิดขึ้นไม่บ่อย
• บางครั้งน้ำผึ้งอาจได้มาจากน้ำหวานของเกสรดอกไม้ที่เป็นพิษ เช่น น้ำหวานจากดอกต้นตาตุ่มทะเล ซึ่งเมื่อกินเข้าไปจะทำให้ท้องเดิน ดังนั้นก่อนซื้อน้ำผึ้งที่หาบเร่ขาย หรือวางขายตามริมทาง ควรสอบถามถึงแหล่งที่มาให้ละเอียด เพื่อหลีกเลี่ยงพิษภัยที่อาจเกิดขึ้นได้

นอกจากนี้น้ำผึ้งที่นิยมนำมาบำรุงสุขภาพและความสวยความงามนั้นมักไม่ผ่านการใช้ความร้อนฆ่าเชื้อหรือการพาสเจอร์ไรส์ เพราะจะช่วยคงสารอาหารที่มีประโยชน์ไว้ได้มากกว่า พบได้มากตามริมทางหรือร้านค้าท้องถิ่น

ส่วนน้ำผึ้งที่ขายตามร้านสะดวกซื้อหรือห้างสรรพสินค้านั้นส่วนใหญ่จะผ่านการพาสเจอร์ไรส์มาก่อน ดังนั้นหากต้องการใช้น้ำผึ้งสดๆ จากรัง โดยไม่ผ่านขั้นตอนใดๆ คุณควรเลือกแหล่งจำหน่ายที่น่าเชื่อถือด้วย