Erlotinib (เออร์โลทินิบ)

ยาเออร์โลทินิบ (Erlotinib) จัดเป็นยารักษาโรคมะเร็งในกลุ่มรักษาแบบมุ่งเป้าชนิดยับยั้งการทำงานของเอ็มไซด์ไทโรซีน (Targeted therapy: Tyrosine kinase inhibitors) เริ่มมีใช้กันอย่างแพร่หลายในหลายโรงพยาบาล ในปัจจุบันการศึกษาเซลล์มะเร็งเพื่อจะหาตัวรับที่พบที่มีความจำเพาะกับเซลล์มะเร็งชนิดต่าง เพื่อจะพัฒนาหาตัวยาที่มีความจำเพาะในการยับยั้งตัวรับนั้น เพิ่มประสิทธิภาพของยาในการรักษาโรคมะเร็ง และลดผลข้างเคียงจากการรักษา

Epidermal growth factor receptor (EGFR) เป็นหนึ่งในตัวรับที่พบได้ว่ามีการกลายพันธุ์ได้เยอะในคนไข้มะเร็งปอด ซึ่งจะเป็นตัวการหลักที่ทำให้เกิดการเจริญเติบโตที่เร็วผิดปรกติและ ร่างกายไม่สามารถควบคุมได้ ยาเออร์โลทินิบถูกออกแบบมาให้จับกับ EGFR ซึ่งจะนำไปสู่การยับยั้งการแบ่งเซลล์ และ ตายของเซลล์มะเร็ง

ยาเออร์โลทินิบ ใช้รักษาโรคอะไร?

• มะเร็งปอดชนิดขนาดเซลล์เล็ก (Non-small cell lung cancer) ระยะลุกลาม ที่มีการย้อมติดการกลายพันธุ์ชนิด Epidermal growth factor receptor (EGFR) ทั้งในการรักษาสูตรแรก และ สูตรสอง
•  มะเร็งตับอ่อนระยะลุกลาม โดยใช้เป็นสูตรแรกร่วมกับยาเจมซิตาบีน

ยาเออร์โลทินิบ  มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาเออร์โลทินิบ  ยับยั้งการส่งสัญญานของโปรตีนในเซลล์มะเร็งผ่านการยับยั้งการทำงานของเอ็มไซด์ไทโรซีนไคเนส ลงสู่นิวเคลียสมีผลให้ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง

ยาเออร์โลทินิบ  มีสูตรการรักษาอย่างไร?

ข้อบ่งใช้

• มะเร็งปอดชนิดขนาดเซลล์เล็ก (Non-small cell lung cancer) ระยะลุกลาม ที่มีการย้อมติดการกลายพันธุ์ชนิด Epidermal growth factor receptor รับประทานครั้งละ 150 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง รับประทานตอนท้องว่าง (ก่อนอาหาร 1 ชั่วโมง หรือ หลังอาหาร 2 ชั่วโมง)
• มะเร็งตับอ่อนระยะลุกลาม รับประทานครั้งละ 100 มิลลิกรัม วันละ 1 ครั้ง รับประทานตอนท้องว่าง (ก่อนอาหาร 1 ชั่วโมง หรือ หลังอาหาร 2 ชั่วโมง)

สิ่งที่ควรแจ้งแพทย์ พยาบาลและเภสัชกรเมื่อได้รับยาเออร์โลตินิบ

เมื่อมีการสั่งยาเออร์โลทินิบ ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรดังนี้

• ประวัติแพ้ยา และ อาการไม่พึงประสงค์ที่เกิดขึ้น
• โรคประจำตัว และ ยา อาหารเสริมที่กินเป็นประจำ ซึ่งอาจจะส่งผลทำให้ยาออกฤทธิ์มากขึ้น หรือ ลดลง
• สุภาพสตรีต้องแจ้งบุคลลากรทางการแพทย์ทุกครั้งว่ากำลังตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร ยาอาจจะมีผลต่อทารกในครรภ์ หรือ ขับออกผ่านน้ำนม ทำให้มีผลต่อทารกได้

ทำอย่างไรเมื่อลืมกินยาเออร์โลตินิบ?

หากลืมรับประทานยา หากนึกได้ก่อน 12 ชั่วโมงก่อนรับประทานยาครั้งถัดไป สามารถรับประทานยาเมื่อนึกขึ้นได้ หากเลย 12 ชั่วโมงก่อนรับประทานยาครั้งถัดไป ไม่ต้องรับประทานยาในมื้อนั้น ให้รับประทานยาในมื้อถัดไปในขนาดปกติโดยห้ามเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า

ผลข้างเคียงของยาเออร์โลทินิบที่พบบ่อย?

• ผื่นลักษณะคล้ายสิว
• ท้องเสีย
• คลื่นไส้ อาเจียน
• เบื่ออาหาร
• เหนื่อยเพลีย
• แผลที่เล็บ
• ค่าการทำงานของตับสูงขึ้น

สำหรับผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยคือ ผื่นคล้ายสิว แนะนำให้ทานครีม โลชั่น ในความชุ่มชื้น ที่ไม่มีน้ำหอม หรือ ส่วนประกอบของแอลกอฮอล์ และ ทาครีมกันแดด SPF มากกว่า 15 ไม่ควรออกแดดจัดเป็นระยะเวลานาน

มีข้อควรระวัง หรือ ผลข้างเคียงที่ร้ายแรงการใช้ยาเออร์โลทินิบ ที่ควรปรึกษาแทย์ทันที?

• อาการแพ้ยา เช่น หากรับประทานแล้วมีอาการ ผื่นคัน แน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก ให้รีบหยุดยาแล้วรีบกลับมาพบแพทย์
• อาหารมีผลเพิ่มการดูดซึมยาเออร์โลทินิบ โดยเฉพาะอาหารที่มีไขมันสูง จึงแนะนำให้เกินตอนท้องว่างคือ ก่อนอาหาร 1 ชั่วโมง หรือ หลังอาหาร 2 ชั่วโมง
• หากต้องการรับประทานยา หรือ อาหารเสริม ระหว่างรับประทานยาเออร์โลทินิบ ต้องแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรให้ทราบทุกครั้ง

ยาเออร์โลทินิบ  มีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาเออร์โลทินิบมีปฏิกิริยากับยาตัวอื่นได้มาก จึงต้องระวังอย่างมากในการรับประทานยาเออร์โลทินิบ ซึ่งจะทำให้ขนาดยาของยาเออร์โลตินิบในร่างการเพิ่มขึ้นจะทำให้เกิดผลข้างเคียงได้มากขึ้น หรือ ทำให้ขนาดยาเออร์โลตินิบในร่างการลดลง จะทำให้ได้ผลการรักษาที่ลดลง  ยาที่อันตรายเช่น กลุ่มยาฆ่าเชื้อแบคทีเรีย หรือ รา กลุ่มยาปรับการเต้นของหัวใจ ยาต้านไวรัส AIDS กลุ่มยาป้องกันหลอดเลือดอุดตัน หรือ กลุ่มยากันชัก เป็นต้น จึงแนะนำให้แจ้งรายการยา หรือ อาหารเสริม ที่กินเป็นประจำต่อแพทย์ พยาบาล หรือ เภสัชกรให้ทราบทุกครั้ง

การเก็บรักษายาเออร์โลทินิบ

การเก็บรักษายาเออร์โลทินิบ  คือ เก็บยาในที่แห้ง ไม่มีแสงแดดส่องถึง และในอุณหภูมิไม่ควรเกิน 25 องศาเซลเซียส และต้องเก็บยาให้มิดชิดพ้นมือเด็ก