รู้ก่อนฉีด ความต่างของวัคซีนป้องกันงูสวัดตัวเดิม กับวัคซีนป้องกันงูสวัดตัวใหม่

โรคงูสวัด (Herpes zoster หรือ Shingles) มักพบในผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ 50 ปีขึ้นไปมากกว่าเด็ก เป็นโรคผิวหนังที่เกิดจากการติดเชื้อไวรัสชนิดเดียวกับโรคอีสุกอีใส ทำให้คนที่เคยเป็นโรคอีสุกอีใสมีโอกาสเกิดโรคงูสวัดขึ้นได้ภายหลัง 

การฉีดวัคซีนงูสวัดจะช่วยลดโอกาสการเกิดโรคงูสวัดลงได้ ปัจจุบันมีวัคซีนงูสวัดชนิดใหม่เพิ่มมาอีกชนิด แล้ววัคซีนงูสวัดแบบเก่าและวัคซีนงูสวัดแบบใหม่แตกต่างกันตรงไหน เลือกฉีดแบบไหนดี และใครควรฉีดวัคซีนงูสวัดบ้าง

โรคงูสวัด คืออะไร  

โรคงูสวัดเกิดจากการติดเชื้อไวรัส VZV (Varicella zoster virus) หรือเชื้อฮิวแมนเฮอร์ปี่ไวรัส ชนิดที่ 3 ซึ่งเป็นเชื้อไวรัสชนิดเดียวกันกับโรคอีสุกอีใส และเป็นไวรัสในกลุ่มเดียวกับไวรัสเริม 

หลังหายจากการเป็นโรคอีสุกอีใส เชื้อไวรัส VZV หรือเชื้อไวรัสอีสุกอีใสจะไปหลบอยู่ในปมประสาท เมื่อร่างกายอ่อนแอหรือระบบภูมิคุ้มกันถดถอยตามวัย เชื้อจะถูกกระตุ้นขึ้นมาก่อให้เกิดโรคงูสวัดขึ้น โรคงูสวัดเลยมักเกิดขึ้นกับคนอายุ 50 ปีขึ้นไปที่เคยเป็นโรคอีสุกอีใสแล้ว 

อาการงูสวัดเป็นแบบไหน

อาการเริ่มแรกของโรคงูสวัดมักจะมีอาการปวดแสบร้อนนำมาก่อน หลังจากนั้น 3–5 วันจะเกิดผื่นแดงขึ้นตรงบริเวณที่ปวดแล้วค่อยกลายเป็นตุ่มน้ำใส ผื่นมักขึ้นเรียงกันเป็นกลุ่มหรือเป็นเเถวยาวตามแนวเส้นประสาท บางคนอาจมีไข้ร่วมด้วย

หลังจากนั้นตุ่มน้ำจะแตกออกเป็นแผลและตกสะเก็ด ก่อนจะหายได้เองใน 2 สัปดาห์ หลังแผลหายแล้ว บางคนอาจยังมีอาการปวดตามแนวเส้นประสาทอยู่ (Post herpetic neuralgia: PHN) 

ทำไมควรฉีดวัคซีนป้องกันโรคงูสวัด

โรคงูสวัดเป็นโรคทางผิวหนังที่รักษาหายได้ ขณะเดียวกันก็เกิดซ้ำได้มากกว่าหนึ่งครั้งเช่นกัน โดยเฉพาะคนที่มีปัจจัยทำให้ภูมิคุ้มกันร่างกายอ่อนแอ เช่น พักผ่อนไม่เพียงพอ มีความเครียด อายุมากกว่า 50 ปี ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน เป็นโรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง อย่างการติดเชื้อเอชไอวี หรือเป็นโรคมะเร็ง 

นอกจากนี้ คนที่เป็นโรคงูสวัดยังเสี่ยงเกิดภาวะแทรกซ้อนจากตัวโรคได้ พบบ่อยที่สุด คือ อาการปวดตามแนวเส้นประสาท หรือโรคปวดเส้นประสาท (PHN) ส่งผลให้ปวดเส้นประสาทตลอดเวลา อาจเป็นเพียงชั่วคราว หรือมีอาการปวดถาวรหลังจากผื่นงูสวัดหายแล้ว

ส่วนภาวะแทรกซ้อนรุนแรงอื่น ๆ เช่น การติดเชื้อแบคทีเรียที่ผิวหนังจนกลายเป็นแผลเป็น งูสวัดขึ้นตา (Ocular shingles) รวมถึงภาวะแทรกซ้อนบางอย่างที่พบไม่บ่อย แต่รุนแรงมาก เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ และใบหน้าเป็นอัมพาตครึ่งซีก (Ramsay hunt syndrome)

วัคซีนป้องกันโรคงูสวัด

การฉีดวัคซีนงูสวัดเป็นวัคซีนทางเลือกที่ป้องกันโรคได้ผลดี โดยเฉพาะคนที่มีโรคเรื้อรังหรือโรคที่ทำให้ภูมิคุ้มกันลดลง วัคซีนงูสวัดจะช่วยลดโอกาสการเกิดโรคงูสวัดลง หากติดเชื้อแล้ว ก็ยังช่วยลดความรุนแรงของอาการ และอาการปวดตามแนวเส้นประสาท 

ปัจจุบันวัคซีนงูสวัดในประเทศไทยมีอยู่ 2 ชนิด แตกต่างกันดังนี้

วัคซีนป้องกันงูสวัดชนิดเดิม (วัคซีนชนิดเชื้อเป็นอ่อนฤทธิ์)

วัคซีนผลิตจากเชื้อโรคที่มีชีวิตแล้วทำให้อ่อนฤทธิ์ลงจนไม่สามารถก่อโรคได้ เพียงพอแค่กระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน (Live-attenuated zoster vaccine: ZVL)

• ฉีดได้ในคนอายุ 60 ปีขึ้นไป ยกเว้นคนที่มีระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง และผู้หญิงตั้งครรภ์ โดยจะฉีดเข้าใต้ผิวหนัง 1 เข็ม (เข็มละ 0.65 มล.) 
• มีประสิทธิภาพป้องกันโรคได้ 51% และป้องกันอาการปวดเส้นประสาท (PHN) ได้ 39%  ในคนอายุ 60 ปีขึ้นไป
• ประสิทธิภาพป้องกันโรคจะลดน้อยลงอย่างต่อเนื่องตามช่วงอายุมากขึ้น เช่น วัคซีนจะป้องกันการเกิดโรคในคนอายุ 70 ปีขึ้นไปได้ 40% และลดเหลือเพียง 18% ในคนอายุ 80 ปีขึ้นไป

วัคซีนป้องกันงูสวัดชนิดใหม่ (วัคซีนชนิดเชื้อตายซับยูนิต)

วัคซีนผลิตจากโปรตีนของไวรัสที่ได้รับการตัดต่อทางพันธุกรรม เรียกว่าไกลโคโปรตีนอีแทน ไม่มีตัวไวรัสที่มีชีวิต (Recombinant subunit zoster vaccine: RZV)  ช่วยให้กระตุ้นภูมิคุ้มกันได้สูงขึ้นและแรงขึ้น ทำให้มีประสิทธิภาพป้องกันโรคได้สูง และอยู่ได้ยาวนานขึ้น 

• ฉีดได้ในคนอายุ 50 ปีขึ้นไป โดยจะฉีดเข้ากล้ามเนื้อ ทั้งหมด 2 เข็ม (เข็มละ 0.5 มล.) ฉีดเข็มที่ 2 ห่างจากเข็มแรก 2–6 เดือน รวมถึงคนอายุ 19–50 ปีที่มีระบบภูมิคุ้มกันบกพร่อง ซึ่งไม่สามารถรับวัคซีนเดิมได้ โดยจะฉีด 2 เข็มเหมือนกัน ห่างกัน 1–2 เดือน
• มีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคได้ 97% และป้องกันอาการปวดเส้นประสาท (PHN) 91–93% ในคนอายุ 50 ปีขึ้นไป
• เมื่อผ่านไปแล้ว 10 ปี ระดับภูมิคุ้มกันยังคงทนอยู่ถึง 89% ไม่จำเป็นต้องฉีดเข็มกระตุ้นเพิ่ม
• คนอายุ 50 ปีขึ้นไปที่เคยได้รับวัคซีนโรคงูสวัดชนิดเชื้อเป็นแล้วสามารถฉีดได้ ให้เว้นระยะห่างจากวัคซีนเดิมอย่างน้อย 2 เดือน

อาการข้างเคียงหลังรับวัคซีนป้องกันงูสวัด

ทางสถานพยาบาลจะให้พักสังเกตอาการ 30 นาทีหลังฉีดวัคซีน และให้สังเกตอาการต่อที่บ้าน ผลข้างเคียงจากวัคซีนงูสวัดที่พบได้มักไม่รุนแรง เช่น ปวดบริเวณที่ฉีด ปวดศีรษะ มีไข้ คลื่นไส้ และปวดท้อง 

อย่างไรก็ตาม หากฉีดวัคซีนแล้วมีอาการแพ้รุนแรง ควรรีบพบแพทย์ทันที โดยจะเกิดผื่นขึ้นทั้งตัว หน้าบวม คอบวม หายใจลําบาก ใจสั่น วิงเวียนหรืออ่อนแรง ก่อนรับวัคซีนครั้งต่อไป ควรแจ้งแพทย์หรือเจ้าหน้าที่ถึงผลข้างเคียงจากวัคซีนที่เคยเกิดขึ้นด้วย เพื่อความปลอดภัย 

แม้โรคงูสวัดเป็นโรครักษาได้ แต่การฉีดวัคซีนงูสวัดป้องกันไว้ย่อมดีกว่าการรักษา และยังช่วยลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากโรคได้อีกทาง สนใจโปรฉีดวัคซีนงูสวัด เลือกฉีดจากรพ. หรือคลินิกใกล้บ้าน ราคาพิเศษ อย่าช้า คลิกเลยที่ HDmall.co.th