ว่านชักมดลูก (Curcuma comosa) เป็นสมุนไพรในตระกูลเดียวกับขมิ้น มีสรรพคุณตามตำรายาไทยคือใช้รักษากลุ่มอาการของสตรีที่โบราณใช้กันมาอย่างยาวนาน นอกจากนี้ว่านชักมดลูกยังเป็นส่วนประกอบหลักในการทับหม้อเกลือที่ใช้ดูแลหญิงหลังคลอดบุตรอีกด้วย
สรรพคุณของว่านชักมดลูก
ว่านชักมดลูกเป็นสมุนไพรที่นิยมใช้ในทางการแพทย์แผนไทย โดยเฉพาะในสตรี เนื่องจากมีสารออกฤทธิ์ที่ช่วยปรับสมดุลฮอร์โมนและบำรุงสุขภาพสตรี
- บำรุงและปรับสมดุลฮอร์โมนเพศหญิง ว่านชักมดลูกมีไฟโตเอสโตรเจน (Phytoestrogen) ซึ่งมีคุณสมบัติคล้ายฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกาย ช่วยปรับสมดุลฮอร์โมนของสตรี
- ช่วยบรรเทาอาการปวดประจำเดือน มีฤทธิ์ช่วยลดอาการปวดประจำเดือน ลดอาการปวดเกร็งของมดลูก และช่วยให้ประจำเดือนมาปกติ
- ฟื้นฟูร่างกายหลังคลอด ช่วยกระชับมดลูก ฟื้นฟูร่างกาย และลดอาการตกขาวที่ผิดปกติ
- ลดอาการวัยทอง สำหรับสตรีวัยหมดประจำเดือน ว่านชักมดลูกช่วยบรรเทาอาการร้อนวูบวาบ เหงื่อออกมาก และอารมณ์แปรปรวน
- ช่วยให้ผิวพรรณเต่งตึง มีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยลดริ้วรอย ชะลอความเสื่อมของเซลล์ และทำให้ผิวพรรณดูสดใส
- บรรเทาอาการตกขาวผิดปกติ มีฤทธิ์ช่วยลดการอักเสบในช่องคลอด ลดกลิ่นไม่พึงประสงค์ และช่วยทำให้ภายในกระชับขึ้น
- บรรเทาอาการปวดเมื่อย ช่วยลดอาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อและข้อต่อ โดยเฉพาะในสตรีที่มีอาการปวดเรื้อรังจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน
- มีฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา ช่วยลดการติดเชื้อภายในร่างกาย โดยเฉพาะในระบบสืบพันธุ์
ในปัจจุบันมีการนำว่านชักมดลูกผลิตเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารหลากหลายรูปแบบ ส่วนมากจะพบเป็นรูปแบบอบแห้งแล้วบดเป็นผง บรรจุในแคปซูล ซึ่งหาซื้อได้ทั่วไปตามท้องตลาด แต่อย่างไรก็ตาม ก่อนนำบริโภคควรปรึกษาแพทย์และเภสัชกรด้วยเสมอ
ทับหม้อเกลือคืออะไร?
- การทับหม้อเกลือ เป็นวิธีการหนึ่งของการดูแลสุขภาพในมารดาหลังคลอดที่มีมาอย่างช้านาน ซึ่งจะช่วยขับน้ำคาวปลาให้ไหลสะดวก ช่วยให้มดลูกเข้าอู่ได้เร็วขึ้น โดยความร้อนจะช่วยกระตุ้นระบบการไหลเวียนโลหิตให้ดีขึ้น
- ว่านชักมดลูกเป็นส่วนประกอบหลักในการทับหม้อเกลือ ที่ใช้ดูแลหญิงหลังคลอดบุตร
- การทับหม้อเกลือมีขั้นตอนดังต่อไปนี้ ขั้นตอนแรกเตรียมหม้อเกลือจำนวน 2 หม้อ ให้ความร้อนจนกระทั่งได้ยินเสียงเกลือแตก จากนั้นนำมาห่อด้วยผ้าดิบโดยรองสมุนไพรไว้ด้านล่าง ซึ่งได้แก่ ว่านชักมดลูก ว่านนางคำ ว่านมหาเมฆ และไพล ขั้นตอนที่สองให้มารดาหลังคลอดอยู่ในท่านอนหงาย แล้วทับหม้อเกลือบริเวณท้อง ที่ตำแหน่งของมดลูกนาน 30 วินาที แล้วคลายออกเป็นระยะๆ
ข้อห้ามและข้อควรระวังในการรับประทานว่านชักมดลูก
- ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นหลังจากรับประทานว่านชักมดลูก คืออาจมีตกขาวปริมาณมากกว่าปกติ ซึ่งเป็นอาการที่พบได้ทั่วไป ไม่ถือว่าผิดปกติ และสามารถรับประทานว่านชักมดลูกต่อไปได้ แต่หากตกขาวมีกลิ่นเหม็น หรือมีสีเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม เช่น มีสีเขียว สีเหลือง สีน้ำตาล หากมีอาการเช่นนี้ถือว่าผิดปกติ ให้ปรึกษาแพทย์ทันที
- ผลข้างเคียงอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้น ได้แก่ มีอาการวิงเวียนศีรษะ ปวดศีรษะ ตัวร้อน มีอาการไอเหมือนจะเป็นไข้ ซึ่งมักจะเกิดขึ้นได้สตรีที่ร่างไม่แข็งแรง
- หากมีผื่นขึ้นบริเวณผิวหนังและตามลำตัว แน่นหน้าอก หายใจไม่ออก ให้หยุดรับประทาน เพราะเป็นอาการที่บ่งบอกถึงอาการแพ้สมุนไพร
- สำหรับสตรีวัยทองหรือวัยหมดประจำเดือน หลังจากรับประทานอาจจะมีประจำเดือนใหม่เกิดขึ้นได้ สามารถรับประทานต่อไปได้ ประจำเดือนก็จะค่อยๆ หมดไปเอง
- ผู้ที่มีเนื้องอกหรือมะเร็งเต้านม ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ เพราะสารไฟโตเอสโตรเจนอาจกระตุ้นการเติบโตของเนื้องอก
- ไม่ควรใช้ในผู้ที่มีประจำเดือนมามากผิดปกติ เพราะอาจทำให้เลือดออกมากขึ้น
ว่านชักมดลูกเป็นสมุนไพรที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพสตรี แต่ควรใช้ในปริมาณที่เหมาะสม และหากมีโรคประจำตัวควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้