ภาวะแทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่

ไข้หวัดใหญ่ เป็นโรคติดทางระบบทางเดินหายใจเฉียบพลัน ตัวการที่ทำให้เกิดโรคคือ เชื้อไวรัสอินฟลูเอนซา (Influenza virus) โดยทั่วไปจะมีอาการรุนแรงและยาวนานกว่าไข้หวัดธรรมดา แต่หากได้รับการรักษาอย่างถูกวิธีก็ไม่อันตรายอะไร

กลุ่มเสี่ยงไข้หวัดใหญ่

บุคคลที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงต่อไปนี้อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายได้ ซึ่งได้แก่

• ผู้ที่อายุมากกว่า 65 ปี
• เด็กเล็กอายุน้อยกว่า 5 ปี โดยเฉพาะที่อายุน้อยกว่า 2 ปี
• หญิงที่กำลังตั้งครรภ์
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวได้แก่ โรคปอดเรื้อรัง หอบหืด โรคหัวใจ เบาหวาน

ผู้ที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงเหล่านี้ ควรฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่เป็นประจำทุกปี เพื่อกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ จะช่วยป้องกัน หรือลดโอกาสเกิดภาวะแทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่ได้

ภาวะแทรกซ้อนทั่วไป

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นจากไข้หวัดใหญ่ ได้แก่

• ภาวะขาดน้ำ
• หลอดลมอักเสบ
• หูติดเชื้อ (พบในเด็กบ่อยกว่าผู้ใหญ่)
• กล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ
• กล้ามเนื้ออักเสบ
• เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
• ปอดอักเสบจากไวรัส (เกิดจากตัวไวรัสไข้หวัดใหญ่เอง) หรือจากแบคทีเรีย
• ไซนัสอักเสบ (พบในเด็กบ่อยกว่าผู้ใหญ่)
• โรคประจำตัวที่มีอยู่เดิมแย่ลง เช่น หอบหืด เบาหวาน หรือหัวใจล้มเหลว

ปอดอักเสบจากเชื้อไวรัส

ปอดอักเสบติดเชื้อเป็นภาวะแทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่เป็นหนึ่งในภาวะที่ทำให้เสียชีวิตได้ ตัวไวรัสไข้หวัดใหญ่เองทำให้เกิดปอดอักเสบโดยมีอาการหายใจไม่อิ่ม หนาวสั่น ไข้ เจ็บหน้าอก เหงื่อแตก ไอมีเสมหะเขียวหรือมีเลือดปน ชีพจรเร็ว ปากหรือเล็บคล้ำ

กลุ่มที่มีความเสี่ยงมากที่สุดที่จะเกิดปอดอักเสบจากเชื้อไวรัส ได้แก่

• หญิงตั้งครรภ์ที่มีอายุครรภ์ 6-9 เดือน
• ผู้สูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในบ้านพักผู้ป่วย
• ผู้ที่มีโรคปอดเรื้อรัง หรือโรคหัวใจ

ปอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย

แบคทีเรียหลายชนิดทำให้เกิดปอดอักเสบติดเชื้อ ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่ บางครั้งเกิดปอดอักเสบติดเชื้อแบคทีเรียหลังจากอาการไข้หวัดใหญ่ดีขึ้นแล้ว

โดยปอดอักเสบจากแบคทีเรียจะมีไข้สูง ไอมีเสมหะเขียว หายใจไม่อิ่ม และเจ็บหน้าอกได้ ซึ่งหากมีอาการของปอดอักเสบเหล่านี้ควรไปพบแพทย์

กลุ่มอาการกิลแลง-บาร์เร

กลุ่มอาการกิลแลง-บาร์เร เป็นภาวะแทรกซ้อนจากไข้หวัดใหญ่ หรือจากวัคซีนไข้หวัดใหญ่ได้ ซึ่งกลุ่มอาการกิลแลง-บาร์เร เป็นโรคปลายประสาทอักเสบแบบหนึ่ง เชื่อว่าเกิดจากภูมิคุ้มกันต้านตนเอง

อาการเด่นของกลุ่มอาการกิลแลง-บาร์เร คือ อาการอ่อนแรงซึ่งมักเริ่มจากขาทั้งสองข้างแล้วลามขึ้นมาที่ลำตัวและแขนสองข้างโดยอาการสามารถรุนแรงขึ้นอย่างรวดเร็ว เป็นภาวะฉุกเฉินที่จำเป็นเฝ้าดูอาการอย่างใกล้ชิด

เรย์ซินโดรม

เรย์ซินโดรมเป็นภาวะที่พบได้น้อยโดยเกิดในเด็ก หรือวัยรุ่นที่รับประทานยาแอสไพรินขณะที่ป่วยจากเชื้อไวรัสเช่นไข้หวัดใหญ่ เรย์ซินโดรมทำให้สมองบวมและอักเสบและตับถูกทำลาย

ลักษณะอาการทั่วไปคือ อาเจียนรุนแรง ซึม หงุดหงิด หรือกระสับกระส่าย

ในเด็กที่อายุน้อยกว่า 2 ปี จะมีอาการท้องเสียและหายใจเร็ว ซึ่งเป็นอาการแรกของเรย์ซินโดรม

ความรุนแรงของเรย์ซินโดรมนั้นมีตั้งแต่เล็กน้อยถึงรุนแรง แต่ทุกรายที่สงสัยเรย์ซินโดรมถือเป็นภาวะฉุกเฉิน

เมื่อไหร่ที่ต้องพบแพทย์

เมื่อคุณ หรือคนในบ้านมีอาการดังต่อไปนี้ ควรไปพบแพทย์ทันที

• หายใจลำบาก หรือหายใจไม่อิ่ม
• ปากม่วง หรือคล้ำ
• ปวด หรือแน่นหน้าอก หรือท้อง
• ไข้สูง (สูงกว่า 102.2 องศาฟาเรนไฮต์ หรือ 39 องศาเซลเซียส)
• เวียนศีรษะฉับพลัน
• มึนงง
• อาเจียนรุนแรง หรืออาเจียนไม่หยุด
• ชัก
• อาการของไข้หวัดใหญ่ดีขึ้นแล้ว แต่กลับมาเป็นอีก โดยที่มีไข้และไอมากขึ้น

ในทุกๆ ปี เชื้อไวรัสที่ทำให้เกิดโรคไข้หวัดใหญ่จะเปลี่ยนแปลงตัวเองตลอด ทำให้ภูมิต้านทานเดิมไม่สามารถป้องกันโรคได้ เราจึงควรเข้ารับการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ปีละ 1 ครั้ง

แม้ว่าวัคซีนไข้หวัดใหญ่จะไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อได้ทั้งหมด แต่จะช่วยลดโอกาสติดเชื้อรุนแรง เช่น โรคปอดบวม ระบบการหายใจล้มเหลว ลดการเข้ารักษาใน ICU และลดอัตราการเสียชีวิตได้

ตรวจสอบความถูกต้องโดย นพ. ธนู โกมลไสย