โรคซึมเศร้า (Depression) เป็นโรคที่ทำให้ผู้ป่วยมีอาการทางจิตและทางกาย ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวัน คนเป็นโรคซึมเศร้านั้นจะมีอาการแตกต่างกันไป และมีระดับความรุนแรงของอาการซึมเศร้าแตกต่างกัน
บางคนอาจมีอาการซึมเศร้ามากขึ้นในตอนกลางคืน ทำให้นอนไม่หลับ หรือนอนหลับได้ยากขึ้น
สารบัญ
ลักษณะอาการซึมเศร้าตอนกลางคืน
อาการซึมเศร้าตอนกลางคืนของแต่ละคนจะแตกต่างกัน บางคนอาจมีอาการซึมเศร้ารุนแรงมากขึ้น ในขณะที่บางคนอาจรู้สึกโดดเดี่ยวมากขึ้น สิ้นหวัง และรู้สึกว่างเปล่า
นอกจากนี้ ผู้ป่วยอาจคิดมากหลายเรื่อง และกระสับกระส่าย กังวลใจ ซึ่งทำให้นอนหลับได้ยากขึ้น หรือบางรายอาจนอนไม่หลับก็มี
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะซึมเศร้าตอนกลางคืน
มีหลายสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะซึมเศร้าตอนกลางคืน หนึ่งในสาเหตุทั่วไปคือ การขาดสิ่งที่มาดึงความสนใจ เนื่องจากในระหว่างวันผู้ป่วยที่เป็นโรคซึมเศร้าระดับเบาไปจนถึงปานกลางจะสามารถทำตัวเองให้ยุ่งได้ง่ายกว่า โดยเฉพาะการทำงาน การเรียน หรือการทำกิจกรรมต่างๆ
แต่เมื่อถึงช่วงเวลากลางคืนก่อนเข้านอน จะเหลือเพียงแค่ตัวคุณ และความคิดของคุณเท่านั้น ดังนั้นจึงมีโอกาสซึมเศร้าช่วงกลางคืนได้ง่าย
นอกจากนี้นักวิจัยได้ลองหาสาเหตุอื่นๆ ที่ทำให้อาการซึมเศร้าช่วงกลางคืนเพิ่มขึ้น มีงานวิจัยที่ทำกับสัตว์ของศูนย์การแพทย์ Wexner มหาวิทยาลัยแห่งรัฐโอไฮโอ ประเทศสหรัฐอเมริกา ค.ศ.2013 พบว่า
“แสงสว่างโดยเฉพาะแสงสีน้ำเงินและแสงสีขาวในช่วงกลางคืน ไม่เพียงแต่ทำให้รู้สึกตื่นเท่านั้น แต่ยังทำให้อาการซึมเศร้ารุนแรงขึ้นอีกด้วย”
ในงานวิจัยชิ้นนี้ แม้แต่การเปิดโทรทัศน์ในห้องมืดก็สามารถทำให้ระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลในสัตว์เพิ่มขึ้นได้ และทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในสมองส่วนฮิปโปแคมปัส ซึ่งล้วนแต่ทำให้อาการซึมเศร้าแย่ลง
ยังเชื่อกันอีกว่า หากนาฬิกาชีวิต หรือ Circadian rhythm ถูกรบกวน จะกระตุ้นให้เกิดภาวะซึมเศร้ารุนแรงมากขึ้น
โดยมีงานวิจัยเมื่อ ค.ศ.2009 พบว่า การเพิ่มแสงสังเคราะห์สามารถรบกวนนาฬิกาชีวิต ทำให้เกิดโรคที่เกี่ยวกับอารมณ์อย่างโรคซึมเศร้า หรือทำให้อาการแย่ลงได้
พบว่า ความสามารถในการแก้ปัญหาเป็นปัจจัยที่สำคัญในการลดการเกิดภาวะซึมเศร้า นอกจากนี้การใช้ยาบางอย่าง การดื่มเครื่องดื่แอลกอฮอล์ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในชีวิตล้วนแล้วแต่มีผลต่อโรคซึมเศร้าได้
วิธีรับมือภาวะซึมเศร้ากลางคืน
มีหลายวิธีที่ช่วยให้คุณรับมือกับโรคซึมเศร้าที่เกิดขึ้น หรือมีอาการรุนแรงขึ้นในช่วงกลางคืน แต่ก็อาจมีบางอาการของโรคที่เกิดขึ้นได้ทุกช่วงเวลาของวัน ผู้ป่วยโรคซึมเศร้าจึงควรรับประทานยาตามที่แพทย์สั่ง แม้ว่าตอนนั้นจะรู้สึกสบายดีอยู่ก็ตาม
หากเพิ่งมีอาการ หรือยังไม่ได้เข้ารับการรักษาอย่างถูกวิธี ควรไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัย และหาวิธีรักษาที่เหมาะกับแต่ละบุคคล
หรือหากไม่แน่ใจว่า อาการของตนเอง หรือคนใกล้ชิด เข้าข่ายโรคซึมเศร้าหรือไม่ นอกจากโทรศัพท์ปรึกษาสายด่วนสุขภาพจิต โทร.1323 หรือปรึกษาผ่านช่องทางออนไลน์ ซึ่งให้บริการโดยกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข แล้ว
ยังมีผู้ให้บริการเอกชนที่เปิดให้บริการปรึกษาแพทย์แบบออนไลน์ (วีดีโอคอล) หรือจะเลือกโทรศัพท์ปรึกษาแพทย์แบบไม่เปิดกล้องก็ได้ เรียกว่า สะดวกสบายมากๆ อยู่ที่บ้าน หรืออยู่ที่ไหนก็สามารถปรึกษาแพทย์ได้ตลอดเวลา
สำหรับวิธีอื่นๆ ที่ช่วยให้รับมือกับอาการซึมเศร้าช่วงกลางคืน มีดังนี้
- ผ่อนคลายอย่างน้อย 2 ชั่วโมงก่อนเข้านอน ช่วยให้ร่างกายทำงานช้าลงและพร้อมสำหรับการนอน ซึ่งการนอนหลับได้เพียงพอถือเป็นเรื่องสำคัญต่อสุขภาพโดยรวม
- นำงาน หรือสิ่งใดก็ตามที่ทำให้คุณเครียดไว้นอกห้องนอน ช่วยให้ห้องดูสงบ และมีสภาพที่น่านอนมากยิ่งขึ้น หากไม่นำทีวีหรืออุปกรณ์อื่นๆ ที่มีหน้าจอมาไว้ในห้องนอนก็จะยิ่งดี
- หากิจกรรมที่ช่วยคลายเครียด รู้สึกสงบ เช่น การวาดรูป ฝึกโยคะ หรือทำสมาธิ
- หลีกเลี่ยงการมองหน้าจอที่สว่างอย่างน้อย 2 ชั่วโมงก่อนเข้านอน และทำให้ไฟในห้องสลัวมากที่สุดเท่าที่เป็นไปได้
- จำกัดการดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีน เพราะจะยิ่งทำให้อาการแย่ลง ทั้งนี้การรับประทานอาหารที่มีคาเฟอีนในช่วงสายของวัน สามารถรบกวนการนอนได้
อย่างไรก็ตาม แนะนำให้พบจิตแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยจะดีที่สุด ยิ่งรักษาได้ถูกต้องและรวดเร็วเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีโอกาสควบคุมอาการซึมเศร้าได้ดีขึ้นเท่านั้นรวมทั้งมีโอกาสหายเป็นปกติได้
เปรียบเทียบราคาแพ็กเกจตรวจสุขภาพจิต
ที่มาของข้อมูล
- De Zwart PL, Jeronimus BF, de Jonge P, et al. (October 2019). “Empirical evidence for definitions of episode, remission, recovery, relapse and recurrence in depression: a systematic review”. Epidemiology and Psychiatric Sciences. 28 (5): 544–562. doi:10.1017/S2045796018000227. PMID 29769159.
- Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (DSM-5). American Psychiatric Association. 201.
- Depression at Night: How to Cope with Nighttime, Healthline