มอนเทลูคาส (Montelukast) เป็นยาต้านอาการแพ้ที่ยับยั้งการทำงานของตัวรับลิวโคไตรอีน (Leukotriene) ซึ่งเป็นสารสื่อกลางการอักเสบที่นำไปสู่อาการของโรคหืด ยามอนเทลูคาส มักใช้ป้องกันอาการหายใจมีเสียงวี๊ด อาการหายใจสั้นที่มีสาเหตุจากโรคหืด ลดการกำเริบของโรคหืด โดยสามารถใช้ก่อนออกกำลังกายเพื่อป้องกันภาวะหลอดลมหดเกร็งระหว่างออกกำลังกาย (Exercise-induced asthma) และใช้ในผู้ป่วยโรคหืดเรื้อรังเพื่อลดอาการกำเริบและลดจำนวนการใช้ยาพ่นช่วยชีวิตของผู้ป่วย นอกจากนี้แล้วยามอนเทลูคาส ยังใช้เพื่อบรรเทาอาการแพ้ จาม คัดจมูก จากโรคเยื่อบุโพรงจมูกอักเสบด้วยเช่นกัน ยานี้ออกฤทธิ์ได้นานมากกว่า 24 ชั่วโมง
ในประเทศไทย Montelukast ถูกจัดเป็นยาอันตราย ตามการจำแนกโดยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา โดยวางจำหน่ายในรูปแบบยาเม็ดมีตัวยาสำคัญ คือ Montelukast Sodium ขนาด 4 มิลลิกรัม, 5 มิลลิกรัม (เป็นยาในรูปแบบยาเม็ดเคี้ยวสำหรับเด็ก) 10 มิลลิกรัม (เป็นยาในรูปแบบยาเม็ดเคลือบสำหรับผู้ใหญ่) และในรูปแบบยาผงแกรนูล ขนาด 4 มิลลิกรัม
สารบัญ
สรรพคุณและข้อบ่งใช้ของ Montelukast
- ป้องกันการเกิดอาการกำเริบของโรคหืดจากการออกกำลังกาย (Exercise-induced asthma)
- รักษาโรคหืดเรื้อรัง (Chronic asthma)
- รักษาเยื่อบุโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ (Allergic rhinitis)
ขนาดและวิธีการใช้ยา Montelukast
- ข้อบ่งใช้สำหรับป้องกันการเกิดอาการกำเริบของโรคหืดจากการออกกำลังกาย
- ยาในรูปแบบยาเม็ดเคลือบ ขนาดการใช้ยาในเด็กอายุมากกว่า 15 ปีและในผู้ใหญ่ ขนาด 10 มิลลิกรัม
- ยาในรูปแบบยาเม็ดเคี้ยว ขนาดการใช้ยาในเด็ก อายุ 2-5 ปี ขนาด 4 มิลลิกรัม
- ยาในรูปแบบยาเม็ดเคี้ยว ขนาดการใช้ยาในเด็ก อายุ 6-14 ปี ขนาด 5 มิลลิกรัม
- รับประทาน 2 ชั่วโมงก่อนการออกกำลังกาย และไม่ต้องรับประทานยาอีกเป็นเวลา 24 ชั่วโมง ประเมินอาการของผู้ป่วยหลังใช้ยาได้ 2-4 สัปดาห์
- ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาโรคหืดเรื้อรัง
- ยาในรูปแบบยาเม็ดเคลือบ ขนาดการใช้ยาในเด็กอายุมากกว่า 15 ปีและในผู้ใหญ่ ขนาด 10 มิลลิกรัม
- ยาในรูปแบบยาเม็ดเคี้ยว ขนาดการใช้ยาในเด็ก อายุ 2-5 ปี ขนาด 4 มิลลิกรัม
- ยาในรูปแบบยาเม็ดเคี้ยว ขนาดการใช้ยาในเด็ก อายุ 6-14 ปี ขนาด 5 มิลลิกรัม
- ยาสามารถรับประทานก่อนหรือหลังอาหาร แนะนำให้รับประทานยาช่วงเย็น วันละ 1 ครั้ง ประเมินอาการของผู้ป่วยหลังใช้ยาได้ 2-4 สัปดาห์
- ข้อบ่งใช้สำหรับรักษาเยื่อบุโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้
- ยาในรูปแบบยาเม็ดเคลือบ ขนาดการใช้ยาในเด็กอายุมากกว่า 15 ปีและในผู้ใหญ่ ขนาด 10 มิลลิกรัม วันละครั้ง (ในผู้ป่วยที่มีโรคหืดร่วมด้วย แนะนำให้รับประทานยาในช่วงเย็น และในผู้ป่วยที่ไม่ได้เป็นโรคหืด สามารถรับประทานยาได้ทั้งเวลาเช้า หรือเย็น)
ผลข้างเคียงของยา Montelukast
- ผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา Montelukast ที่พบได้บ่อย ได้แก่ ท้องเสีย มีไข้ ท้องไส้ปั่นป่วน ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาการทางผิวหนัง เช่น ผื่น ลมพิษ การติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนบน อาเจียน
- อาการข้างเคียงที่พบได้ไม่บ่อย ได้แก่ วิตกกังวล ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ซึมเศร้า มึนงง ง่วงนอน ปากแห้ง เลือดออก ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ บวมน้ำ อาการชัก ประสาทการรับรู้ผิดปกติ ส่งผลต่อการนอน
- อาการข้างเคียงที่พบได้น้อย ได้แก่ ผิวหนังชั้นลึกบวม (Angioedema) เห็นภาพหลอน ส่งผลต่อการทำงานของตับ สูญเสียความทรงจำ หัวใจเต้นเร็ว อาการสั่น
ข้อควรระวังของยา Montelukast
- ยาในรูปแบบยารับประทาน ถูกจัดอยู่ในกลุ่ม category B ตามดัชนีความปลอดภัยการใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์ (Pregnancy Safety Index) ยาค่อนข้างมีควรปลอดภัยกับทารกในครรภ์ แต่อย่างไรก็ตามการใช้ยานี้ในสตรีมีครรภ์ควรพิจารณาถึงประโยชน์ที่ผู้ป่วยจะได้รับจากการใช้ยาว่ามีมากกว่าความเสี่ยง
- ยานี้ไม่ได้มีข้อบ่งใช้เพื่อรักษาอาการหืดกำเริบเฉียบพลัน
- ไม่แนะนำให้ใช้ยา Montelukast เป็นยาเดี่ยวในการรักษาโรคหืดเรื้อรัง
- ควรหลีกเลี่ยงการเปลี่ยนไปใช้ยาในกลุ่มคอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroid) ทั้งในรูปแบบยารับประทานหรือยาพ่นอย่างกะทันหัน
- ควรระวังการใช้ยานี้ในเด็ก สตรีมีครรภ์ และสตรีให้นมบุตร
