วิธีรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอด มีกี่วิธี กินยา หรือผ่าตัด

หลอดเลือดอัณฑะขอด (Varicocele) คือภาวะที่มีเส้นเลือดขอดในอัณฑะ ถ้าเป็นมากอาจเกิดอาการปวดอัณฑะ หรือสังเกตเห็นได้ด้วยตาเปล่าว่าอัณฑะปูด บวม ขนาดอัณฑะสองข้างไม่เท่ากัน หลอดเลือดอัณฑะขอดยังเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยของภาวะมีบุตรยากในผู้ชายอีกด้วย

หลอดเลือดอัณฑะขอดรักษาได้ด้วยการผ่าตัด โดยปัจจุบันมีทั้งการผ่าตัดแบบเปิด ผ่าตัดส่องกล้องแผลเล็ก

นอกจากนี้ยังมีหัตถการรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดแบบไม่ผ่าตัด แต่ใช้กาวหรือขดลวดปิดทางไหลเวียนเลือดที่จะเข้าไปเลี้ยงเส้นเลือดขอดอีกด้วย

การผ่าตัดรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอด

หลอดเลือดอัณฑะขอดสามารถรักษาได้ด้วยการผ่าตัด หลักการคือแพทย์จะปิดทางไหลของหลอดเลือดดำที่ขอดนั้น เพื่อให้เลือดใช้เส้นเลือดข้างเคียงที่สุขภาพดีแทน แต่ไม่ใช่ว่าทุกคนที่มีหลอดเลือดอัณฑะขอดจะต้องรีบผ่าตัดรักษาเสมอไป

แพทย์มักแนะนำให้ผ่าตัดรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอด ในกรณีต่อไปนี้

• ผู้ป่วยเด็ก-วัยรุ่นมีภาวะอัณฑะเจริญเติบโตช้า
• ผู้ป่วยวัยเจริญพันธุ์ที่มีหลอดเลือดอัณฑะขอดร่วมกับมีจำนวนสเปิร์มน้อย
• ผู้ป่วยวัยใดก็ตามที่มีหลอดเลือดอัณฑะขอดร่วมกับอาการเจ็บปวดเรื้อรัง

1. รักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดแบบผ่าตัดเปิด

การผ่าตัดหลอดเลือดอัณฑะขอดแบบผ่าตัดเปิด (Varicocelectomy Surgery) วิธีนี้แพทย์จะผ่าตัดเปิดแผลเข้าสู่ตำแหน่งหลอดเลือดที่ขอดในถุงอัณฑะ จากนั้นทำการผูกปลายสองข้างของหลอดเลือดขอดแล้วตัดหลอดเลือดนั้นทิ้งไป เสร็จแล้วจะมีการใส่สายระบายเลือดและเย็บปิดแผล

การผ่าตัดนี้แพทย์จะใช้ยาสลบเพื่อระงับความเจ็บปวดของผู้ป่วย ใช้เวลาผ่าตัดทั้งสิ้นประมาณ 30-40 นาที หลังผ่าตัดแพทย์จะให้พักดูอาการในโรงพยาบาลก่อน จนพิจารณาว่าปลอดภัย ไม่มีภาวะแทรกซ้อนแล้ว จึงให้กลับไปพักฟื้นต่อที่บ้าน โดยยังต้องมีผู้ดูแลใกล้ชิดในช่วง 1-2 วันหลังผ่าตัด

ผู้ป่วยที่รับการผ่าตัดด้วยเทคนิคนี้มักเจ็บปวดมากกว่าแบบผ่าตัดส่องกล้องแผลเล็ก

หลังผ่าตัดอัณฑะของผู้ป่วยมักจะบวมช้ำ แต่จะค่อยๆ ดีขึ้นภายใน 3-4 สัปดาห์ ส่วนความเจ็บปวดอาจยังมีอยู่จนถึงประมาณวันที่ 6 นับจากวันผ่าตัด ขึ้นอยู่กับภาวะสุขภาพและความรุนแรงของภาวะเส้นเลือดขอดของผู้ป่วยแต่ละคน

โดยส่วนใหญ่แล้วผู้ป่วยที่รับการผ่าตัดรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดแบบผ่าตัดเปิดมักกลับไปทำงานได้ภายใน 3 วันหลังผ่าตัด

2. รักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดแบบผ่าตัดส่องกล้องแผลเล็ก

สามารถแบ่งออกเป็น ผ่าตัดส่องกล้องที่ขาหนีบ กับ ผ่าตัดส่องกล้องที่ช่องท้อง ความแตกต่างมีดังนี้

2.1 การผ่าตัดส่องกล้องที่ขาหนีบ (Microsurgical Varicocelectomy) แพทย์จะผ่าตัดเปิดแผลเล็กๆ บริเวณขาหนีบด้านล่าง จากนั้นใช้กล้องกำลังขยายสูงส่องเข้าไปในแผลนั้นเพื่อระบุตำแหน่ง และผูกปิดทางไหลเลือดของเส้นเลือดดำที่ขอด (มักมีจำนวนหลายเส้น) การผ่าตัดส่องกล้องที่ขาหนีบเพื่อรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดมักใช้เวลาประมาณ 2-3 ชั่วโมง

 

2.2 การผ่าตัดส่องกล้องที่ช่องท้อง (Laparoscopic Varicocelectomy) แพทย์จะผ่าตัดเปิดแผลเล็กๆ หลายตำแหน่งบริเวณช่องท้องส่วนล่างของผู้ป่วย แล้วส่งกล้องวิดีโอกับเครื่องมือผ่าตัดเข้าไปทำการผ่าตัดทางแผลดังกล่าว เนื่องจากเครือข่ายหลอดเลือดดำบริเวณนี้ ซับซ้อนน้อยกว่าบริเวณขาหนีบ เส้นเลือดที่ต้องผูกจึงมีจำนวนน้อยกว่า เวลาผ่าตัดจึงสั้นกว่าด้วย การผ่าตัดส่องกล้องช่องท้องเพื่อรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดใช้เวลาทั้งสิ้นประมาณ 30-40 นาที

การผ่าตัดรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดแบบผ่าตัดส่องกล้องแผลเล็กมักใช้ยาสลบในการระงับความเจ็บปวด แต่บางกรณีอาจใช้ยาชาเฉพาะที่ก็ได้ ผู้ป่วยที่ผ่าตัดด้วยเทคนิคนี้มักเจ็บปวดน้อยกว่าผ่าตัดแบบเปิด นอกจากนี้ระยะเวลาพักฟื้นยังมักสั้นกว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่กลับไปทำงานได้ภายใน 1-3 วัน และกลับไปทำกิจกรรมอ่นๆ ได้ภายใน 2-3 สัปดาห์

การรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดด้วยการใส่ขดลวดหรือของเหลวเข้าไปอุดหลอดเลือด

วิธีนี้เป็นหัตถการที่ไม่ต้องผ่าตัด โดยแพทย์จะสอดท่อขนาดเล็กเข้าที่คอหรือขาหนีบของผู้ป่วยเพื่อเข้าสู่หลอดเลือดดำ โดยมีการใช้เครื่องอัลตราซาวด์นำทางให้ท่อเข้าสู่บริเวณเส้นเลือดขอดในอัณฑะอย่างถูกต้อง โดยไม่ทำอันตรายต่ออวัยวะอื่นๆ จากนั้นจึงนำเข้าขดลวดทางท่อนี้ หรืออาจใช้เป็นของเหลวชนิดพิเศษ เพื่อเข้าไปอุดตำแหน่งเส้นเลือดขอด ใช้เวลาทำหัตถการทั้งสิ้นราว 1 ชั่วโมง

ระหว่างการรักษาหลอดเลือดอัณฑะขอดด้วยการใส่ขดลวดหรือของเหลวเข้าไปอุดหลอดเลือด แพทย์จะใช้ยาชาเฉพาะที่ หรืออาจให้ยาระงับประสาทร่วมด้วย เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย ไม่เจ็บปวด

เมื่อทำเสร็จแล้วสามารถกลับบ้านได้ในวันนั้น ไม่จำเป็นต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาล หลังทำผู้ป่วยมักเจ็บปวดเพียงเล็กน้อย และสามารถกลับไปทำงานได้ภายใน 1-2 วัน ส่วนการออกกำลังกายสามารถกลับไปออกกำลังกายได้ภายใน 1 สัปดาห์

หลอดเลือดอัณฑะขอด รักษาด้วยตัวเองได้ไหม?

หลอดเลือดอัณฑะขอด หรือเส้นเลือดขอดในอัณฑะ โดยทั่วไปไม่หายไปเอง แต่ถ้าเป็นเพียงเล็กน้อยและไม่ส่งผลต่อการมีบุตรอาจไม่ต้องรักษาอะไรเลย เพียงแต่ตรวจติดตามเป็นระยะ หรือแพทย์อาจแนะนำให้วิธีเหล่านี้ให้ไปปฏิบัติด้วยตัวเองเพื่อบรรเทาอาการ

1. ปรับพฤติกรรม

เช่น งดกิจกรรมที่จะก่อความระคายเคืองบริเวณอัณฑะ หลีกเลี่ยงการสวมใส่กางเกงชั้นในรัดๆ เวลาออกกำลังกายที่มีการเสียดสีเป็นเวลานานๆ

2. ประคบเย็น

วิธีนี้จะช่วยบรรเทาปวดและอาการไม่สบายตัว แต่ไม่ควรประคบน้ำแข็งที่อัณฑะโดยตรง ควรใช้ถุงประคบเย็นโดยเฉพาะ หรือถ้าใช้น้ำแข็งควรห่อด้วยผ่าเช็ดตัว และการประคบเย็นแต่ละครั้งไม่ควรเกิน 15 นาที

3. บรรเทาอาการหลอดเลือดอัณฑะขอดด้วยยา

เป็นยากลุ่มต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เช่น นาโพรเซน ไอบูโพรเฟน ใช้เพื่อลดปวด แต่จำเป็นต้องปรึกษาเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง

หลอดเลือดอัณฑะขอด หรือ มีเส้นเลือดขอดในอัณฑะ อาจเป็นเพียงความผิดปกติเล็กน้อยที่ไม่จำเป็นต้องรักษา หรืออาจเป็นเรื่องเร่งด่วนที่จำเป็นต้องหาวิธีให้กลับมาเป็นปกติอย่างเร็วที่สุดก็ได้ ขึ้นอยู่กับขนาดเส้นเลือดขอด ความรุนแรง ภาวะสุขภาพของผู้ป่วย รวมไปถึงความต้องการของผู้ป่วยเอง ทั้งในแง่ความมั่นใจและความต้องการมีบุตร 

ถ้ายังไม่แน่ใจว่าเป็นหลอดเลือดอัณฑะขอดหรือเปล่า อาจเข้ารับการตรวจวินิจฉัยภาวะนี้ หรือถ้าเคยได้รับการตรวจยืนยันแล้วแต่ไม่รู้ว่าจำเป็นต้องรักษาหรือยัง ควรปรึกษาแพทย์ใกล้คุณ

อยากเช็กให้ชัวร์ ว่าอาการแบบนี้ผิดปกติหรือเปล่า? ปรึกษาทีม HDcare ได้เลย เราพร้อมเป็นผู้ช่วยส่วนตัวดูแลสุขภาพคุณ สอบถามข้อมูลเบื้องต้นกับคุณหมอเฉพาะทาง ทำนัดปรึกษาคุณหมอได้รวดเร็ว หรือค้นหาแพ็กเกจตรวจคัดกรองโรค จาก รพ. หรือคลินิกใกล้คุณได้ทันที คลิกที่นี่เลย