ผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ นอกจากจะมีเลือดประจำเดือนออกมาทางช่องคลอดเป็นประจำทุกๆ เดือนแล้ว ยังมี ‘ตกขาว’ ซึ่งเป็นหนึ่งในสารคัดหลั่งตามธรรมชาติออกมาด้วย โดยตกขาวของแต่ละคนก็จะมีลักษณะ กลิ่น สี แตกต่างกัน สัมพันธ์กับฮอร์โมน แต่ขณะเดียวกันตกขาวที่ผิดปกติไปจากเดิม ก็เป็นสิ่งหนึ่งที่บ่งชี้ภาวะสุขภาพหรือโรคทางนรีเวชได้
ตกขาวคืออะไร? ตกขาวแบบไหนเรียกว่าผิดปกติ และบ่งบอกโรคอะไรได้บ้าง? บทความนี้จะมาอธิบายให้ทราบกัน
สารบัญ
ตกขาว คืออะไร?
ตกขาว คือ สิ่งที่ถูกขับออกมาจากช่องคลอดที่ไม่ใช่เลือด ส่วนใหญ่แล้วเป็นเซลล์และแบคทีเรียจากมดลูกหรือช่องคลอด การเกิดตกขาวแต่ละครั้งอาจมีลักษณะผิวสัมผัส ความข้น กลิ่น แตกต่างกัน และแม้จะเรียกว่า “ตกขาว” แต่ไม่จำเป็นต้องมีสีขาวเสมอไป อาจเป็นของเหลวใส สีขาว หรือสีอื่นก็ได้
ตกขาวปกติช่วยป้องกันการติดเชื้อในช่องคลอดและหล่อลื่นช่องคลอด รวมถึงช่วยรักษาสมดุลไม่ให้แบคทีเรียชนิดก่อโรคเติบโตมากเกินไป
ปัญหาตกขาวผิดปกติส่วนใหญ่สามารถรักษาให้หายได้ด้วยการใช้ยา อย่างไรก็ตาม ไม่ควรพยายามรักษาอาการตกขาวด้วยตนเอง เพราะบางโรคอาจมีอาการใกล้เคียงกันมาก ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัยแยกโรคอย่างแม่นยำ จะได้รับการรักษาอย่างถูกต้องและได้ผล
ตกขาว แบบไหน ที่ผิดปกติ?
ผู้หญิงแต่ละคนมีปริมาณตกขาวแตกต่างกัน รวมถึงมีลักษณะของตกขาวแตกต่างกันไปด้วย การพิจารณาว่าตกขาวผิดปกติหรือไม่ จึงไม่สามารถเทียบกับคนอื่นได้ ควรสังเกตความผิดปกติโดยเทียบกับตัวเองในช่วงก่อน ระหว่าง และหลังมีประจำเดือน หรือสังเกตดูว่าลักษณะตกขาวที่เปลี่ยนไปนั้นสัมพันธ์กับการรับประทานยา การมีเพศสัมพันธ์ หรือพฤติกรรมส่วนตัวใดๆ ที่เปลี่ยนไปหรือไม่
ตัวอย่างอาการ ตกขาวผิดปกติ เช่น
- ตกขาวมีปริมาณมากกว่าที่เคย
- สีของตกขาวเปลี่ยนไป เช่น เป็นสีเหลือง เทา เขียว น้ำตาล
- ตกขาวมีกลิ่นเหม็นเปรี้ยว เหม็นคาวปลา
- ลักษณะผิวสัมผัสของตกขาวเปลี่ยนไปจากเดิม
- มีตกขาวร่วมกับอาการระคายเคือง คัน หรือเจ็บปวด บริเวณช่องคลอด
สังเกตตกขาว สัญญาณเสี่ยงโรคนรีเวช
ตัวอย่างอาการตกขาวผิดปกติและโรคที่อาจเป็นสาเหตุของตกขาวผิดปกตินั้นๆ มีดังนี้
ตกขาวเยอะ มีปริมาณมากผิดปกติ
การที่มีตกขาวเยอะมากจนเปียกล้นกางเกงชั้นใน สาเหตุส่วนใหญ่มักเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน เช่น ภาวะไข่ตก การใช้ยาคุมกำเนิด ภาวะหมดประจำเดือน ภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ ภาวะตั้งครรภ์ หรืออาจเกิดจากการติดเชื้อหรือภาวะสุขภาพก็ได้ เช่น ติดเชื้อยีสต์ ช่องคลอดอักเสบจากแบคทีเรีย การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ มะเร็งปากมดลูก
ตกขาวมีกลิ่น
ตกขาวมีกลิ่นเหม็นเปรี้ยวคล้ายนมบูด อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อรา ตกขาวมีกลิ่นเหม็นเน่า เหม็นคาวปลา อาจบ่งชี้ถึงการติดเชื้อโพรโตซัวหรือโรคพยาธิในช่องคลอดได้
ตกขาวสีเทา
ตกขาวสีเทา หรือสีขาว ร่วมกับตกขาวมีกลิ่นเหม็นคาวปลา อาจบ่งบอกถึงโรคช่องคลอดอักเสบจากเชื้อแบคทีเรีย โดยเกิดจากมีแบคทีเรียบางชนิดเติบโตมากเกินกว่าที่ควร อาจมาจากการติดเชื้อผ่านการมีเพศสัมพันธ์ หรือไม่ใช่ก็ได้ ภาวะนี้รักษาภาวะนี้ได้ด้วยยาปฏิชีวนะ
ตกขาวสีเหลือง เทา หรือเขียว
ตกขาวสีเหลือง ตกขาวสีเทา หรือตกขาวสีเขียว อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อแบคทีเรียหรือเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น
- โรคพยาธิในช่องคลอด (Trichomoniasis: Trich) โรคนี้เกิดจากการมีเพศสัมพันธ์กับเป็นโรคนี้อยู่ก่อน โดยตัวพยาธิมีขนาดเล็กมาก ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ผู้ติดเชื้อเพศชายอาจไม่มีอาการใดๆ ให้สังเกตเห็น ทำให้ไม่รู้ตัวว่าติดเชื้อ เกิดความเสี่ยงที่จะแพร่เชื้อสู่คู่นอนได้
อาการอื่นๆ ของโรคพยาธิในช่องคลอด ได้แก่ ตกขาวเป็นฟอง ตกขาวมากผิดปกติ ตกขาวมีกลิ่นเหม็นคาวปลา มีเลือดออกทางช่องคลอด อวัยวะเพศบวม แดง คัน ปวดแสบขณะปัสสาวะหรือมีเพศสัมพันธ์
โรคพยาธิในช่องคลอดรักษาได้ด้วยยาปฏิชีวนะ ถ้าเป็นโรคนี้แล้วปล่อยไว้ไม่รักษา เชื้อโรคอาจลุกลามไปยังอวัยวะข้างเคียงเช่นกระเพาะปัสสาวะ ท่อปัสสาวะ ในระยะยาวอาจก่อให้เกิดโรคมะเร็งปากมดลูกหรือภาวะมีบุตรยากได้ - โรคหนองในแท้ (Gonorrhea) หรือ หนองในเทียม (Chlamydia) สองโรคนี้เป็นโรคทางนรีเวชที่พบได้บ่อยจากการมีเพศสัมพันธ์กับผู้ที่มีเชื้อ
โรคหนองในแท้และหนองในเทียมรักษาได้ด้วยยาปฏิชีวนะ ถ้าปล่อยทิ้งไว้ไม่รักษาอาจทำให้เชื้อแพร่กระจาย เช่น เป็นมดลูกอักเสบ ก่อให้เกิดความเจ็บปวดปริเวณท้องน้อย
ตกขาวสีน้ำตาลหรือแดง
สีน้ำตาลหรือแดงในตกขาว ถ้าเกิดหลังจากมีประจำเดือนอาจมาจากผนังมดลูกลอกตัวไม่หมด ทำให้มีประจำเดือนตกค้าง ซึ่งอาจเกิดจากมดลูกเริ่มหย่อนคล้อย ไม่มีอันตรายอะไร แต่ถ้าตกขาวมีสีน้ำตาลร่วมกับมีกลิ่นเหม็น อาจเป็นไปได้ว่ามีการติดเชื้อในช่องคลอดหรือเซลล์ปากมดลูกมีบางอย่างผิดปกติ
นอกจากนี้ ตกขาวสีน้ำตาลหรือแดง ยังเกี่ยวข้องกับภาวะตั้งครรภ์ สังเกตได้จากมีตกขาวสีดังกล่าวร่วมกับอาการปวดท้องน้อย สาเหตุอาจเกิดจากการฝังตัวของตัวอ่อนในครรรภ์ หรือมีภาวะตั้งครรภ์นอกมดลูก
ตกขาวขุ่นๆ
โดยทั่วไป ตกขาวอาจมีลักษณะขุ่นกว่าปกติในช่วงก่อนและหลังมีประจำเดือน แต่ถ้าสังเกตพบว่าตกขาวขุ่นกว่าที่เคยเห็นมาก หรือข้นจนดูคล้ายแป้งเปียก หรือหนืดเป็นก้อน เป็นไปได้ว่าอาจมีเชื้อราในช่องคลอด
อาการอื่นที่อาจมีร่วมกับตกขาวขุ่นจากเชื้อรา เช่น รู้สึกแสบ คัน เวลาปัสสาวะ ถ้าปล่อยไว้ไม่ได้รักษาอาจลุกลามไปถึงบริเวณขาหนีบ ทำให้มีอาการแสบ แดง
ตกขาวเป็นก้อนแป้ง
ตกขาวที่มีสีขาว แต่มีความข้นกว่าปกติ อาจบ่งบอกถึงการติดเชื้อยีสต์ ซึ่งมักเกิดขึ้นเมื่อเชื้อราชนิดแคนดิดา (Candida) ในช่องคลอดเจริญเติบโตมากผิดปกติจนเกินควบคุม เชื้อราชนิดนี้ผลิตตกขาวที่มีสีขาว ลักษณะข้นเหนียวออกมา ร่วมกับอาจทำให้ช่องคลอดบวม คัน และก่อให้เกิดความเจ็บปวดขณะมีเพศสัมพันธ์ได้ โดยทั่วไปอาการนี้รักษาได้ด้วยยาปฏิชีวนะที่ออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อรา
ตกขาวก่อนประจำเดือนมา
ช่วงไข่ตก ก่อนประจำเดือนมา ผู้หญิงบางคนอาจสังเกตพบว่าตกขาวซึ่งมีลักษณะเปียกลื่น ตกขาวลักษณะนี้ไม่ใช่อาการผิดปกติ แต่เป็นกลไกทางธรรมชาติที่จะช่วยให้สเปิร์มว่ายขึ้นไปผสมกับไข่ได้ดีขึ้น
ตกขาว กับการตั้งครรภ์
คุณแม่ตั้งครรภ์อาจสังเกตพบว่าตัวเองมีตกขาวเยอะขึ้นกว่าตอนไม่ได้ตั้งครรภ์ นี่ไม่ใช่อาการผิดปกติ เป็นเพียงกลไกของร่างกายเพื่อป้องกันเชื้อโรคเข้าสู่มดลูก
อย่างไรก็ตาม ถ้าตกขาวมีเยอะมากจนรู้สึกกังวลใจ สังเกตเห็นตกขาวมีสีออกไปทางน้ำตาล แดง เหลือง เขียว ขุ่น เป็นฟอง ควรปรึกษาแพทย์ทันทีเพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีอาการแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายระหว่างตั้งครรภ์
จะเห็นได้ว่า การสังเกตปริมาณและสีของตกขาวไม่สามารถให้ข้อสรุปอย่างแน่ชัดได้ว่าเป็นโรคอะไร บางโรคอาจมีหลายความผิดปกติรวมกัน ดังนั้นจึงจำเป็นต้องรับการตรวจโดยแพทย์เฉพาะทาง ซึ่งแพทย์อาจวินิจฉัยแยกโรคด้วยการตรวจภายใน ตรวจเลือด หรือเก็บตัวอย่างตกขาวไปเพาะเชื้อ
อีกส่วนหนึ่งที่สำคัญซึ่งจะทำให้การวินิจฉัยโรคแม่นยำขึ้น คือ การซักประวัติคนไข้ สิ่งที่แพทย์อาจสอบถาม ได้แก่ อาการเจ็บ ปวด ที่เกิดร่วมกับตกขาวผิดปกติ พฤติกรรมการมีเพศสัมพันธ์ ประวัติการรับวัคซีนป้องกันโรค รายละเอียดเกี่ยวกับการคุมกำเนิด รายละเอียดเกี่ยวกับรอบเดือน เป็นต้น
สังเกตพบตกขาว แต่ไม่แน่ใจว่าผิดปกติหรือเปล่า จะเป็นอันตรายอะไรไหม ปรึกษาทีม HDcare ได้เลย เราพร้อมเป็นผู้ช่วยส่วนตัวดูแลสุขภาพคุณ สอบถามข้อมูลเบื้องต้นกับคุณหมอเฉพาะทาง ทำนัดปรึกษาคุณหมอได้รวดเร็ว หรือค้นหาแพ็กเกจตรวจคัดกรองโรคทางนรีเวช จาก รพ. หรือคลินิกใกล้คุณได้ทันที คลิกที่นี่เลย