เมื่อใช้งานข้อเข่าหนักเกินไป หรือการประสบอุบัติเหตุจนทำให้เข่าบิดหมุนในองศาที่ผิดปกติ หรือได้รับแรงกระแทกอย่างรุนแรง ก็มีโอกาสจะทำให้ “เอ็นไขว้หน้าเข่า” ซึ่งเป็นหนึ่งในเส้นเอ็นสำคัญบริเวณหัวเข่าฉีกขาดได้ และทำให้สมรรถภาพการใช้งานเข่าและขาไม่มั่นคง จำเป็นต้องรักษา
วิธีการรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาด มีทั้งการผ่าตัดและไม่ผ่าตัด แล้วใครที่จำเป็นต้องผ่าตัดเปลี่ยนเอ็นไขว้หน้าเข่าบ้าง ขั้นตอนการผ่าตัดเป็นอย่างไร พักฟื้นนานหรือไม่ อ่านข้อมูลได้ในบทความนี้
สารบัญ
- การักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาด มีกี่วิธี เป็นแล้วไม่รักษา ไม่ผ่าตัดได้ไหม
- การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าด้วยการส่องกล้อง คืออะไร?
- ขั้นตอนการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าด้วยการส่องกล้อง
- ข้อดีของการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดด้วยเทคนิคส่องกล้อง
- ใครเหมาะกับการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด
- ผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด พักฟื้นกี่วัน?
- การดูแลตนเองหลังผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด
- ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นหลังผ่าตัด
- ราคา ค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด
การักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาด มีกี่วิธี เป็นแล้วไม่รักษา ไม่ผ่าตัดได้ไหม
เมื่อผู้ป่วยมีภาวะเอ็นไขว้หน้าขาด โดยส่วนใหญ่มักจะยังใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ แต่อาจจะรู้สึกเจ็บปวดบริเวณเข่า หรือเกิดภาวะข้อเข่าเคลื่อนได้ง่ายกว่าคนทั่วไป โดยเฉพาะเมื่อทำกิจกรรมที่ต้องมีการบิดหมุนหัวเข่า เช่น การออกกำลังกาย เล่นกีฬาประเภทต่างๆ
ที่สำคัญผู้ที่มีภาวะเอ็นไขว้หน้าหัวเข่าฉีกขาด แต่ไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม จะทำให้หมอนรองเข่าและกระดูกอ่อนหัวเข่าเสี่ยงต่อการบาดเจ็บง่ายขึ้น ส่งผลให้เกิดภาวะข้อเข่าเสื่อมก่อนวัยตามมา
ทั้งนี้การรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาดนั้น มี 2 แนวทางหลักๆ คือ วิธีไม่ผ่าตัด และวิธีผ่าตัด
-
การรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาดด้วยวิธีไม่ผ่าตัด
การรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดด้วยวิธีไม่ผ่าตัดนี้ ต้องใช้หลายวิธีควบคู่กัน ทั้งการพักการใช้งานเข่า ประคบเย็น พันผ้ายืด กินยา หรือบางรายแพทย์อาจให้ทำทำกายภาพบำบัดควบคู่กันไป
แต่วิธีนี้จะเหมาะกับผู้ที่มีการบาดเจ็บไม่รุนแรง มีการฉีกขาดเพียงเล็กน้อย หรือผู้สูงอายุที่ไม่ต้องการทำกิจกรรมที่ใช้หัวเข่ามากนัก และสามารถปรับพฤติกรรมตนเองให้เหมาะกับเข่าที่ไม่สามารถบิดหมุนรุนแรงได้
-
การรักษาเอ็นไขว้หน้าเข่าฉีกขาดด้วยวิธีผ่าตัด
การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด คือ การผ่าตัดเพื่อเปลี่ยนเส้นเอ็นไขว้หน้าเข่าเดิมที่ฉีกขาด และแทนที่ด้วยเส้นเอ็นใหม่ ซึ่งนำมาจากตำแหน่งอื่นของร่างกายผู้ป่วยหรือจากผู้บริจาค เช่น เส้นเอ็นสะบ้าเข่า หรือเส้นเอ็นแฮมสตริง ซึ่งกว่า 95% ของผู้ป่วยที่ทำการผ่าตัด สามารถกลับไปใช้ชีวิตและเล่นกีฬาได้เหมือนเดิม
การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าด้วยการส่องกล้อง คืออะไร?
การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าด้วยการส่องกล้อง (Arthroscopic ACL Reconstruction) เป็นเทคนิคมาตรฐานที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน โดยแพทย์จะเจาะกระดูกแข้งและกระดูกต้นขาในตำแหน่งที่กำหนด เพื่อใส่อุปกรณ์และกล้องสำหรับส่องเข้าไป แล้วร้อยเอ็นทดแทนเข้าไปตามช่องที่เจาะไว้ และยึดตรึงเอ็นให้เข้าที่
ขั้นตอนการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าด้วยการส่องกล้อง
การผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าข้อเข่าด้วยการส่องกล้อง ต้องอาศัยแพทย์ผู้ชำนาญการ โดยมีขั้นตอนดังนี้
- วิสัญญีแพทย์ฉีดยาบล็อคหลัง หรือดมยาสลบเพื่อระงับความรู้สึกก่อนผ่าตัด
- แพทย์กรีดเปิดแผลขนาดเล็กประมาณ 2-3 รูบริเวณกระดูกต้นขาและกระดูกหน้าแข้ง บริเวณที่กำหนด
- แพทย์ฉีดของเหลวเข้าไปยังด้านในข้อเข่า เพื่อเปิดพื้นที่ในการผ่าตัด และทำให้มองเห็นภาพด้านในจากกล้องผ่าตัดได้ชัดเจนขึ้น
- แพทย์สอดกล้องผ่าตัดและอุปกรณ์ผ่าตัดเข้าด้านในแผล ภาพเส้นเอ็นภายในข้อเข่าจะปรากฎขึ้นบนจอแสดงภาพภายในห้องผ่าตัด
- แพทย์ผ่าตัดนำเส้นเอ็นไขว้หน้าเข่าส่วนที่ฉีกขาดออก และแทนที่ด้วยเส้นเอ็นใหม่ที่เตรียมไว้
- เย็บปิดแผล และอาจใส่เฝือกล็อกเข่าเพื่อไม่ให้ข้อเข่าขยับไปมาประมาณ 1-2 สัปดาห์ และอาจฉีดยาระงับปวดหลังผ่าตัดให้ในทันทีด้วย เพื่อลดอาการเจ็บแผลหลังผ่าตัด
ข้อดีของการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาดด้วยเทคนิคส่องกล้อง
เทคนิคผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าด้วยการส่องกล้อง เป็นเทคนิคการผ่าตัดที่นิยมใช้อย่างแพร่หลาย เพราะมีข้อดีหลายประการ ดังนี้
- มีแผลผ่าตัดมีขนาดเล็ก ขนาดประมาณ 0.5 เซนติเมตร 2-3 ตำแหน่งเท่านั้น
- โอกาสเจ็บแผลน้อย
- ระยะเวลาฟื้นตัวหลังผ่าตัดสั้น
- โอกาสติดเชื้อและเกิดภาวะแทรกซ้อนต่ำ
- มีความแม่นยำในการผ่าตัดสูง
- หากผู้ป่วยมีอาการกระดูกหักร่วมด้วย ก็สามารถผ่าตัดรักษาไปพร้อมกันได้เลย
ใครเหมาะกับการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด
- ผู้ที่รักษาด้วยวิธีไม่ผ่าตัดมาก่อน แต่ผลการรักษายังไม่ดีขึ้น และส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต
- นักกีฬา หรือผู้ที่จำเป็นต้องใช้ข้อเข่าในการทำกิจกรรมหรือเล่นกีฬาอย่างเข้มข้น
- ผู้ที่มีอาการบาดเจ็บอื่นๆ นอกเหนือจากเส้นเอ็นอีก หรือมีการบาดเจ็บค่อนข้างรุนแรง เช่น หมอนรองกระดูกเข่าแตก เส้นเอ็นขาดหลายส่วน
ผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด พักฟื้นกี่วัน?
หลังผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่า ผู้ป่วยบางรายอาจพักฟื้นที่ห้องพักฟื้นเพียง 2-3 ชั่วโมง หากไม่มีอาการแทรกซ้อน ก็สามารถกลับบ้านได้เลย หรือบางรายอาจต้องนอนพักฟื้นที่โรงพยาบาลประมาณ 1-2 คืน หรือขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์
ส่วนความสามารถในการฟื้นตัวนั้น จะค่อยเป็นค่อยไป โดยทั่วไปจะค่อยๆ ฟื้นตัวดีขึ้นตามลำดับดังนี้
- หลังผ่าตัดเมื่อผู้ป่วยฟื้นจากยาระงับความรู้สึก แพทย์จะให้ผู้ป่วยลองเดินลงน้ำหนักที่ขาข้างที่ผ่าตัดทันที และสามารถงอเข่าได้ทันทีหลังผ่าตัดประมาณ 24 ชั่วโมง
- หลังผ่าตัดประมาณ 1 เดือน เริ่มเดิน เคลื่อนไหวร่างกายได้ โดยใช้ไม้เท้าและสวมสนับเข่า
- หลังผ่าตัดประมาณ 3 เดือน เริ่มเดินเร็วได้
- หลังผ่าตัดประมาณ 3-5 เดือน จะเริ่มออกกำลังกายด้วยการวิ่งได้
- หลังผ่าตัดประมาณ 6-9 เดือน แพทย์จะให้ผู้ป่วยทำกายภาพบำบัด โดยจะต้องทำอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลาอย่างน้อย 6 เดือนขึ้นไป
- หลังผ่าตัดประมาณ 1 ปี ส่วนใหญ่จะกลับไปเล่นกีฬาได้เหมือนเดิม แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับระดับอาการบาดเจ็บตั้งแต่ก่อนผ่าตัด รวมถึงกระบวนการฟื้นตัวหลังผ่าตัด ซึ่งแพทย์จะมีการติดตามดูพัฒนาการอย่างใกล้ชิด
การดูแลตนเองหลังผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด
- หลังการผ่าตัดเสร็จสิ้นทันที แพทย์จะให้ผู้ป่วยลองยืนลงน้ำหนักขาข้างที่ผ่าตัดทันที และเริ่มทำกายบริหารเบาๆ เพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อข้อเข่า
- 2-3 วันแรกให้หมั่นประคบเย็นและยกเข่าสูงกว่าระดับหัวใจ เพื่อลดอาการปวดและบวม และเริ่มทำท่าบริหารเพื่อกระตุ้นการเคลื่อนไหว เช่น ฝึกงอเหยียดเข่า การยืน และเดินโดยใช้ไม้ค้ำหรือเครื่องพยุงขา
- งดสูบบุหรี่ งดบริโภคเครื่องดื่มแอลกอฮอล์เพื่อให้ร่างกายฟื้นตัวหลังผ่าตัดเร็วขึ้น
- งดยกของหนัง งดออกกำลังกาย งดกิจกรรมที่ทำให้เข่าต้องรับน้ำหนักจนกว่าแพทย์จะอนุญาต
- งดให้แผลโดนน้ำรวมถึงงดว่ายน้ำ แช่น้ำจนกว่าแพทย์จะอนุญาต
- แพทย์จะให้คำแนะนำเกี่ยวกับการดูแลทำความสะอาดแผลอย่างเหมาะสม โดยส่วนมากสามารถฟอกสบู่เบาๆ และทำความสะอาดด้วยน้ำอุ่นได้
- กินยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
- 1-2 สัปดาห์แรกหลังผ่าตัด ต้องสวมเครื่องพยุงเข่าเอาไว้ เพื่อป้องกันการบาดเจ็บของแผลผ่าตัด
- ตรวจแผลตามนัดหมายของแพทย์ โดยมักจะอยู่ที่ 1-2 สัปดาห์หลังผ่าตัด
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นหลังผ่าตัด
ผลข้างเคียงที่อาจพบได้ หลังการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด ได้แก่
- ผลข้างเคียงจากการใช้ยาระงับความรู้สึก เช่น คลื่นไส้อาเจียน เวียนศีรษะ อ่อนเพลีย
- อาการเจ็บหรือปวดแผล ซึ่งแพทย์จะจ่ายยาหรือฉีดยาบรรเทาอาการปวดหลังผ่าตัดให้ด้วย
- การติดเชื้อ มีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อย แต่มักพบได้บ่อยในผู้ป่วยที่มีประวัติฉีดยาสเตียรอยด์ภายในข้อเข่า หรือมีประวัติเคยผ่าตัดข้อเข่ามาก่อน
- ภาวะแผลมีเลือดออก แต่แพทย์จะมีการใส่สายระบายเลือดออกจากแผลไว้ให้หลังผ่าตัดเสร็จสิ้น
- เส้นประสาทได้รับบาดเจ็บ จนอาจทำให้เกิดอาการชาหรือกล้ามเนื้ออ่อนแรงที่ขาข้างที่ผ่าตัด
- เกิดลิ่มเลือดอุดตันในปอด
- ข้อเข่ายึดติด มักพบได้บ่อยในผู้ป่วยที่ไม่ฝึกงอหรือเหยียดข้อเข่าตามคำแนะนำของแพทย์
- เดินแล้วรู้สึกว่าเข่าไม่มั่นคง
ราคา ค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าขาด
ค่าใช้จ่ายในการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าขาด จะอยู่ที่ประมาณ 230,000 บาทขึ้นไปต่อข้าง ขึ้นอยู่กับเงื่อนไขการให้บริการในแต่ละสถานพยาบาล
จะเห็นได้ว่าการผ่าตัดเอ็นไขว้หน้าเข่าด้วยเทคนิคส่องกล้องนั้น ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่หลายคนกังวล นอกจากนี้ยังมีแผลขนาดเล็ก เสียเลือดน้อย ฟื้นตัวเร็ว และผลสำเร็จค่อนข้างสูง กว่า 95% ของผู้ป่วย สามารถกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติอีกด้วย
ขณะเดียวกันหากปล่อยทิ้งไว้ ไม่รักษา อาจจะทำให้ใช้ชีวิตประจำวันยากลำบากขึ้น และมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะข้อเข่าเสื่อมก่อนวัยตามมา
ดังนั้นเมื่อเกิดอาการบาดเจ็บที่เข่า อย่านิ่งนอนใจหรือกลัวว่าจะต้องผ่าตัดและพักเข่ายาวเสมอไป แต่ให้รีบมาพบแพทย์เพื่อรักษาจะปลอดภัยที่สุด
เข่ามีอาการบาดเจ็บ อยากปรึกษาคุณหมอให้ชัวร์ว่าควรรักษาอย่างไรดี ปรึกษาทีม HDcare ได้เลย เราพร้อมเป็นผู้ช่วยส่วนตัวดูแลสุขภาพคุณ สอบถามข้อมูลเบื้องต้นกับคุณหมอเฉพาะทาง ทำนัดปรึกษาคุณหมอได้รวดเร็ว หรือค้นหาแพ็กเกจตรวจคัดกรองโรค จาก รพ. หรือคลินิกใกล้คุณได้ทันที คลิกที่นี่เลย