ลืมกินยาคุม ต้องทำอย่างไรบ้าง ?

ยาคุมกำเนิด คือ ยาที่บรรจุฮอร์โมนเพศหญิงเอาไว้เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ แต่ถ้าคุณลืมรับประทานยาคุมกำเนิด แม้จะลืมรับประทานเพียง 1-2 ครั้งก็ตาม หรือรับประทานไม่ตรงเวลา ก็จะทำให้มีโอกาสเกิดการตั้งครรภ์ได้สูง โดยโอกาสที่เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์นั้นจะเกิดจาก 3 ปัจจัยหลัก นั่นก็คือ

1. ช่วงเวลาที่ลืมรับประทานยาคุมกำเนิด
2. จำนวนยาคุมกำเนิดที่ลืมรับประทาน
3. ช่วงที่มีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ป้องกัน

วิธีแก้ปัญหา เมื่อคุณลืมรับประทานยาคุมกำเนิด จะแตกต่างกันไปตามปัจจัยหลักทั้ง 3 ข้อ

1. ลืมกินยาคุม มากกว่า 3 ชั่วโมง แต่ไม่ถึง 24 ชั่วโมง

ในกรณีนี้ยังถือว่า ไม่เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์มากนักและให้ปฏิบัติตามขั้นตอนต่อไปนี้

• ให้รีบรับประทานยาคุมเม็ดล่าสุดที่ลืมทันทีเมื่อนึกขึ้นได้
• จากนั้นให้รับประทานยาคุมกำเนิดที่เหลือทุกวันตามปกติ
• ใช้การคุมกำเนิดแบบอื่นป้องกันด้วยก็จะช่วยลดความเสี่ยงในการตั้งครรภ์ได้มากขึ้น

2. ลืมกินยาคุม 1 เม็ด ช้าไป 1 วัน แต่ไม่ถึง 48 ชั่วโมง

ในกรณีนี้ยังถือว่า ไม่เสี่ยงต่อการตั้งครรภ์มากนัก แต่คุณสามารถป้องกันได้ด้วยวิธีการดังนี้

• รับประทานยาคุมกำเนิดเม็ดล่าสุดที่ลืมทันทีที่นึกได้
• หลังจากนั้นให้รับประทานยาคุมกำเนิดตามเวลาปกติ (อาจจะเป็นการกินยาคุม 2 เม็ดใน 1 วัน)
• ใส่ถุงยางอนามัยในขณะที่มีเพศสัมพันธ์

3. ลืมกินยาคุม 2 เม็ดขึ้นไป ช้าไปมากกว่า 2 วัน

หากพบว่า ลืมรับประทานยาคุมกำเนิดจำนวน 2 เม็ด หรือมากกว่า 2 เม็ดขึ้นไป ก็อาจจะเสี่ยงต่อการตั้งครรภ์ได้สูง สิ่งที่คุณต้องทำ ได้แก่

• ให้รีบรับประทานยาคุมกำเนิด 1 เม็ดทันทีที่นึกขึ้นได้
• หลังจากนั้นให้รับประทานยาคุมกำเนิดตามเวลาปกติ (อาจจะเป็นการรับประทานยาคุม 2 เม็ดใน 1 วัน)
• งดการมีเพศสัมพันธ์เป็นเวลาอย่างน้อย 7 วัน หรือใช้วิธีการคุมกำเนิดแบบอื่นแทน

4. ลืมกินยาคุม ในช่วงสัปดาห์ที่ 3 บนแผง

หากลืมรับประทานยาคุมกำเนิดในช่วงนี้ (ยาคุมกำเนิดเม็ดที่ 15–21) วิธีแก้ปัญหาคือ

• ให้รับประทานยาคุมกำเนิดทันทีที่นึกได้ และรับประทานต่อเนื่องจนถึงเม็ดยาคุมที่มีฮอร์โมนเม็ดสุดท้าย(เม็ดที่21)
• ไม่ต้องรับประทานยาคุมกำเนิดที่ไม่มีฮอร์โมน(เม็ดแป้ง) ซึ่งจะเป็นยาเม็ดที่ 22-28
• ให้เริ่มรับประทานยาคุมกำเนิดแผงใหม่ต่อเลย
• งดการมีเพศสัมพันธ์เป็นเวลาอย่างน้อย 7 วัน หรือใช้วิธีการคุมกำเนิดแบบอื่นแทน

นอกจากนี้ เพื่อป้องกันไม่ให้พลาดจนลืมรับประทานยาคุมกำเนิดในครั้งต่อไป เราอาจจะใช้ตัวช่วยอย่างอื่น เช่น ตั้งนาฬิกาเตือนเวลาไว้ทุกวัน พกยาคุมกำเนิดติดตัวไว้เสมอ

เพียงเท่านี้ ปัญหาการลืมรับประทานยาคุมก็ลดน้อยลงได้ ยิ่งถ้ามีการสวมถุงยางอนามัยร่วมด้วย หรือใช้วิธีสวมถุงยางเสมอในช่วงที่ลืมรับประทานยาคุมกำเนิดก็จะยิ่งเพิ่มประสิทธิภาพการป้องกัน และลดโอกาสในการตั้งครรภ์ได้อย่างแน่นอน

---

คำถามที่พบบ่อย

ลืมกินยาคุม 4 วัน แบบ 28 เม็ด

หากลืมกินยาคุม 4 วันในแผง 28 เม็ด ช่วงเม็ดยาฮอร์โมน

1. ให้กินยาคุม 1 เม็ดทันทีที่นึกได้ (แม้จะต้องกิน 2 เม็ดในวันเดียวกัน)
2. กินยาเม็ดต่อไปในเวลาเดิมจนหมดแผง
3. ใช้วิธีคุมกำเนิดอื่น เช่น ถุงยางอนามัย ร่วมด้วยใน 7 วันแรกหลังเริ่มยาคุมใหม่

หากลืมในช่วงเม็ดแป้ง (7 เม็ดสุดท้าย)

• ทิ้งเม็ดแป้งที่ลืมไป และกินยาตามปกติจนหมดแผง ไม่จำเป็นต้องใช้วิธีคุมกำเนิดเสริม

ลืมกินยาคุม 5 วัน แบบ 28 เม็ด

หากลืมกินยาคุม 5 วันในช่วงเม็ดยาฮอร์โมน

• หยุดกินแผงเดิม แล้วเริ่มแผงใหม่ทันทีในวันถัดไป
• ใช้วิธีคุมกำเนิดเสริม เช่น ถุงยางอนามัย, เป็นเวลา 7 วัน

หากลืมในช่วงเม็ดแป้ง

• ทิ้งเม็ดแป้งที่ลืมไป และกินยาเม็ดที่เหลือต่อจนหมดแผง ไม่มีความเสี่ยงตั้งครรภ์

ลืมกินยาคุม 4 วัน แบบ 21 เม็ด

• หยุดกินแผงเดิม และเริ่มแผงใหม่ทันทีในวันถัดไป (ไม่ต้องรอประจำเดือนมา)
• ใช้วิธีคุมกำเนิดเสริม เช่น ถุงยางอนามัย, เป็นเวลา 7 วันหลังเริ่มแผงใหม่
• หากมีเพศสัมพันธ์ในช่วง 4 วันที่ลืมกินยา พิจารณาใช้ ยาคุมฉุกเฉิน เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์

ลืมกินยาคุม 2 วัน มีโอกาสท้องไหม ?

การลืมกินยาคุม 2 วันอาจเพิ่มโอกาสตั้งครรภ์ได้ โดยเฉพาะหากอยู่ในช่วง สัปดาห์ที่ 1-2 ของการใช้ยาคุมแผงปัจจุบัน และมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ป้องกัน แต่โอกาสตั้งครรภ์จะขึ้นอยู่กับปัจจัยต่อไปนี้

1. ช่วงที่ลืมกินยา: หากอยู่ในช่วงที่มีโอกาสไข่ตก (ช่วง 2 สัปดาห์กลางรอบเดือน) โอกาสท้องจะสูงขึ้น
2. ระยะเวลาหลังการลืมยา: ยิ่งลืมกินยานาน การป้องกันของยาคุมจะลดลง

วิธีแก้ไข

1. ถ้าลืมในสัปดาห์แรก
   • กินยา 2 เม็ดทันทีที่นึกได้ และกิน 2 เม็ดในวันถัดไป เพื่อชดเชย
   • ใช้วิธีคุมกำเนิดเสริม (เช่น ถุงยางอนามัย) เป็นเวลา 7 วัน
   • หากมีเพศสัมพันธ์ในช่วงวันที่ลืมยา พิจารณาใช้ ยาคุมฉุกเฉิน
2. ถ้าลืมในสัปดาห์ที่สอง
   • กินยา 2 เม็ดทันทีที่นึกได้ และกินยาเม็ดต่อไปในเวลาเดิมจนหมดแผง
   • ไม่จำเป็นต้องใช้วิธีคุมกำเนิดเสริม หากก่อนหน้านี้กินยาคุมตรงเวลามาอย่างน้อย 7 วัน
3. ถ้าลืมในสัปดาห์ที่สาม
   • กินยา 2 เม็ดทันทีที่นึกได้ แล้วเริ่มแผงใหม่ทันทีเมื่อกินยาฮอร์โมนหมด (ข้ามเม็ดแป้งสำหรับแผง 28 เม็ด)
   • ใช้วิธีคุมกำเนิดเสริมเป็นเวลา 7 วัน

หากมีข้อสงสัย ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรเพื่อประเมินความเสี่ยงและแนวทางการป้องกันที่เหมาะสม