โดยปกติร่างกายเราจะมีกลไกป้องกันตนเองไม่ให้สิ่งแปลกปลอมเข้ามาภายในโพรงจมูกโดยการจาม หรือเมื่อเรารู้สึกว่ามีแมลงเข้ามาในจมูก เราจะสะบัดหน้าหนีและหายใจออกแรงๆ โดยทันที นอกจากนี้ภายในโพรงจมูกเรายังมีขนจมูก และมีน้ำมูกเหนียวๆ คอยกรองสิ่งแปลกปลอมภายนอกอีกด้วย ทำให้โอกาสที่จะพบแมลงเข้าไปในโพรงจมูกมีน้อยมาก แต่ก็ใช่ว่าจะเป็นไปไม่ได้เลย
ตัวอย่างเช่น ในประเทศแถบเอเชียใต้ที่มีสุขอนามัยไม่ดี มีรายงานพบผู้ป่วยที่มีหนอนแมลงวันอาศัยอยู่ภายในโพรงจมูกเป็นจำนวนมาก ซึ่งเกิดจากแมลงวันมาวางไข่ไว้ในโพรงจมูก และเมื่อต้นเดือนกุมภาพันธ์ ปี พ.ศ. 2560 ที่ประเทศอินเดียมีรายงานผู้ป่วยที่มีแมลงสาบคลานเข้าไปในจมูกขณะกำลังนอนหลับอยู่ แพทย์สามารถเอาตัวแมลงสาบออกมาได้ภายหลังเกิดเหตุ 12 ชั่วโมง โดยที่แมลงสาบยังมีชีวิตอยู่ หลายคนคงกำลังสงสัยว่าแมลงเข้าจมูกอันตรายหรือไม่ เมื่อมีแมลงในโพรงจมูกจะมีอาการอะไรได้บ้าง ต้องเอาออกอย่างไร และต้องระวังภาวะแทรกซ้อนภายหลังแมลงเข้าจมูกอะไรบ้าง สามารถหาคำตอบได้จากบทความนี้
สารบัญ
สิ่งแปลกปลอมเข้าจมูก อันตรายไหม?
เมื่อมีแมลงขนาดเล็ก เช่น ยุง แมลงหวี่ขน หนอนในโพรงจมูก บินเข้าจมูก ส่วนใหญ่จะถูกร่างกายนำออกโดยการสั่งน้ำมูก หรือหายใจออกมาแรงๆ อยู่แล้ว แต่บางครั้งแมลงเหล่านี้ก็อาจติดอยู่ภายในโพรงจมูก ซึ่งตัวแมลงมักจะเสียชีวิตในเวลาต่อมา เนื่องจากสภาวะแวดล้อมภายในโพรงจมูกไม่เหมาะสม และถูกกลไกของร่างกายกำจัดไปเอง
ถ้าเป็นแมลงขนาดใหญ่ เช่น แมลงสาบบางสายพันธุ์ หนอนแมลงวัน สิ่งมีชีวิตเหล่านี้สามารถมีชีวิตอยู่ได้ในโพรงจมูกซึ่งเป็นอันตรายต่อมนุษย์ เมื่อพบหรือสงสัยว่ามี ควรรีบไปพบแพทย์เฉพาะทางหู คอ จมูก (Otolaryngologist) เพื่อทำการใช้เครื่องมือส่องดูภายในโพรงจมูกและนำสิ่งแปลกปลอมออก
สิ่งมีชีวิตอีกชนิดที่อาจพบอาศัยอยู่ได้ในโพรงจมูกคือ พยาธิไส้เดือน (Ascaris lumbricoides) ซึ่งปกติจะเป็นปรสิตอยู่ในลำไส้ แต่อาจขึ้นมาอาศัยอยู่ในโพรงจมูกได้โดยผ่านการไอหรือการสำรอกอาหารขึ้นมา ควรไปพบแพทย์เช่นกัน
เมื่อมีแมลงอยู่ในจมูกจะมีอาการอะไรได้บ้าง?
อาการที่บ่งว่าอาจมีสิ่งมีชีวิตอยู่ในจมูก ได้แก่
- คัดจมูกทั้งสองข้าง
- จามบ่อยๆ
- น้ำมูกมีกลิ่นเหม็น
- มีน้ำสีแดงจางๆ ไหลออกมาจากจมูก (Serosanguinous discharge)
- มีเลือดไหลออกมาทางจมูก
- เจ็บภายในโพรงจมูก
- ปวดศีรษะทั้งสองข้าง ปวดใบหน้า หรือปวดภายในโพรงจมูก
- มีไข้ตัวร้อน
แมลงเข้าจมูกต้องเอาออกอย่างไร?
เมื่อรู้สึกว่ามีแมลงเข้าจมูก สิ่งแรกที่ควรทำคือหายใจเข้าทางปากแล้วหายใจออกทางจมูกแรงๆ ทำซ้ำหลายๆ ครั้ง ถ้าไม่เห็นแมลงออกมาให้ทำการล้างจมูกโดยใช้ไซริงค์ (Syringe) ดูดน้ำเกลือ แล้วสอดปลายไซริงค์เข้าไปในรูจมูกข้างตรงข้ามกับที่แมลงเข้าไป ก้มศีรษะลงเล็กน้อย กลั้นหายใจแล้วฉีดน้ำเกลือเข้าไปในจมูกจนน้ำเกลือออกมาทางรูจมูกอีกข้างหนึ่งที่มีแมลงเข้าไปหรือออกทางปาก จากนั้นสั่งน้ำมูกและน้ำเกลือออกทางจมูกทั้งสองข้าง บ้วนน้ำเกลือที่ไหลลงคอทิ้ง ทำตามขั้นตอนดังกล่าวซ้ำ 2-3 ครั้ง
ถ้าสงสัยว่ายังมีแมลงอยู่ในโพรงจมูกหรือมีอาการต่างๆ ที่ได้กล่าวมาแล้ว ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจและให้การรักษาเพิ่มเติม
การนำหนอนแมลงวันออกจากจมูก แพทย์จะทำการใส่สารละลายคลอโรฟอร์มความเข้มข้น 25% (25% chloroform solution) เข้าไปในโพรงจมูกเพื่อฆ่าหนอนแมลงวันก่อน กระบวนการนี้จะทำ 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ ติดต่อกันเป็นระยะเวลา 6 สัปดาห์ เพื่อให้แน่ใจว่าหนอนแมลงวันตายทั้งหมดแล้วค่อยใช้เครื่องมือนำออกมา
ส่วนการนำสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่ เช่น แมลงสาบ ออกจากโพรงจมูก หากอยู่ไม่ลึกแพทย์จะใช้เครื่องมือค่อยๆ คีบออกมา แต่ถ้าอยู่ภายในโพรงจมูกลึกเข้าไปต้องอาศัยกล้องเอนโดสโคป (Endoscope) ส่องเข้าไปภายในเพื่อดูดหรือคีบตัวแมลงออกมา
อันตรายที่เกิดจากแมลงเข้าจมูก
ในตัวแมลงมีเชื้อโรคต่างๆ มากมาย การที่มีแมลงเข้าไปในโพรงจมูกอาจทำให้เกิดการติดเชื้อภายในโพรงจมูกตามมาได้ หรือแมลงบางชนิดที่อาศัยเป็นปรสิตอยู่ภายในโพรงจมูกได้ เช่น หนอนแมลงวัน จะทำให้โพรงจมูกอักเสบ ติดเชื้อ หรือในผู้ป่วยบางรายที่มีหนอนแมลงวันอาศัยอยู่เป็นเวลานานๆ จะพบเป็นโพรงที่หนอนไชในเนื้อเยื่อโพรงจมูก กระดูกอ่อน และกระดูกได้