มะเร็งมดลูกเกิดจากอะไร อาการอย่างไร ใครเสี่ยง ร้กษาอย่างไร

มะเร็งมดลูก พบได้บ่อยเป็นอันดับ 3 ของมะเร็งอวัยวะสืบพันธุ์ของผู้หญิง ซึ่งเป็นอีกหนึ่งภัยเงียบที่เป็นสาเหตุการเสียชีวิตของผู้หญิง แต่หากได้รับการตรวจคัดกรองและรักษาได้เร็ว จะมีโอกาสที่จะรักษาหายได้

สารบัญ

มะเร็งมดลูกคืออะไร?
มะเร็งมดลูกเกิดจากอะไร?
อาการของมะเร็งมดลูกเป็นอย่างไร?
ใครเสี่ยงมะเร็งมดลูก?
มะเร็งมดลูกมีกี่ระยะ?
มะเร็งมดลูกอันตรายไหม?
มะเร็งมดลูกป้องกันได้ไหม?
มะเร็งมดลูกรักษาอย่างไร?

มะเร็งมดลูกคืออะไร?

มะเร็งมดลูก (Uterine Cancer) เป็นมะเร็งที่เกิดขึ้นภายในมดลูก โดยเซลล์ภายในมดลูกมีเนื้อเยื่อเจริญเติบโตผิดปกติและกลายเป็นก้อนเนื้อร้าย (Malignant Tumor) แล้วแพร่กระจายลุกลามไปทำลายเนื้อเยื่อที่อยู่ใกล้เคียงและส่วนอื่นๆ ของร่างกาย อีกทั้งยังมีโอกาสแพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือดและต่อมน้ำเหลืองอีกด้วย ซึ่งส่วนใหญ่ของมะเร็งมดลูกจะเป็นมะเร็งที่เยื่อบุโพรงมดลูก (Endometrial Cancer) มากถึงประมาณ 95-97% อีกประมาณ 3-5% จะเป็นมะเร็งที่กล้ามเนื้อหรือผนังมดลูก (Uterine Sarcoma)

มะเร็งมดลูกเกิดจากอะไร?

ในปัจจุบัน ยังไม่รู้ถึงสาเหตุของมะเร็งมดลูกที่ชัดเจนว่าเกิดจากอะไร แต่สามารถพบได้จากปัจจัยความเสี่ยงของโรคดังต่อนี้

อายุ เมื่อมีอายุมากขึ้น โอกาสเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งมดลูกก็จะสูงตามไปด้วย ซึ่งสามารถพบในช่วงอายุประมาณ 40-70 ปี และส่วนใหญ่จะพบในวัยหมดประจำเดือนแล้ว
ฮอร์โมน เมื่อมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนในร่างกายสูงกว่าปกติหลังจากหมดประจำเดือนไปแล้ว
การใช้ฮอร์โมนทดแทน เมื่อมีการใช้ฮอร์โมนทดแทนสำหรับรักษาอาการวัยทอง และหลังจากการผ่าตัดมดลูก
การมีประจำเดือนเร็วกว่าปกติ หรือมีประจำเดือนก่อนอายุ 12-13 ปี
การมีประจำเดือนหมดช้ากว่าปกติ คือหมดประจำเดือนหลังอายุ 55 ปี ซึ่งจะส่งผลให้ร่างกายมีช่วงระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงนานมากกว่าปกติ
ภาวะอ้วนหรือโรคอ้วน การมีน้ำหนักตัวมากเกินไป จะทำให้เนื้อเยื่อไขมันผลิตฮอร์โมนเอสโตรเจนออกมามาก จึงทำให้ร่างกายมีระดับฮอร์โมนชนิดนี้สูงผิดปกติ
ภาวะถุงน้ำในรังไข่หลายใบ (Polycystic Ovarian Syndrome: PCOS) การมีถุงน้ำในรังไข่หลายใบ จะทำให้ประจำเดือนมาผิดปกติ โดยจะมาไม่เป็นประจำทุกเดือนหรือไม่มาเลย และมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงขึ้นผิดปกติ
การเป็นโรคเบาหวาน จะทำให้มีระดับอินซูลินในร่างกายสูงกว่าปกติ โดยเฉพาะเบาหวานชนิดที่ 2 มักจะทำให้น้ำหนักตัวมากเกินผิดปกติ ซึ่งจะทำให้ร่างกายมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงขึ้นได้
การเป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัวผิดปกติ (Endometrial Hyperplasia) จะทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกหนามากกว่าปกติและทำให้มีประจำเดือนมากเกินไป หรือมากกว่า 2 ครั้งต่อเดือน หรือมาแบบกะปริบกะปรอย
การเป็นโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ชนิดถ่ายทอดทางพันธุกรรม (Hereditary Non-Polyposis Colorectal Cancer: HNPCC) ซึ่งทำให้ได้รับยีนก่อมะเร็ง (Oncogenes) ที่กระตุ้นการเจริญเติบโตและการแบ่งตัวของเซลล์จนควบคุมไม่ได้มาด้วย
การไม่มีบุตร จะมีโอกาสเสี่ยงเป็นมะเร็งมดลูกได้มากกว่าการมีบุตร เนื่องจากช่วงที่ตั้งครรภ์จะทำให้ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนลดลง และส่งผลให้มีความเสี่ยงที่จะเป็นมะเร็งมดลูกลดลงไปด้วย
กรรมพันธุ์ หากมีบุคคลในครอบครัวเคยเป็นมะเร็งมดลูก อาจมีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคนี้ได้เช่นกัน
ยาและการรักษาบางอย่าง เช่น การใช้ยาทาม็อกซิเฟน (Tamoxifen) สำหรับรักษามะเร็งเต้านมและอาการที่มีเลือดออกจากช่องคลอดผิดปกติ หรือการที่ได้รับฉายรังสีในปริมาณมากเพื่อการรักษามาก่อน

อาการของมะเร็งมดลูกเป็นอย่างไร?

อาการของมะเร็งมดลูกที่เกิดขึ้นมีดังต่อไปนี้

มีประจำเดือนผิดปกติ เช่น มีประจำเดือนแบบเดือนเว้นเดือน หรือมีประจำเดือนในแต่ละครั้ง จะทิ้งช่วงนานหลายเดือน หรือประจำเดือนที่มีในแต่ละครั้งจะมามากกว่าปกติ เป็นต้น
มีเลือดออกจากช่องคลอดในวัยหมดประจำเดือน
เกิดตกขาวและมีกลิ่นเหม็น
คลำเจอก้อนเนื้อที่บริเวณท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกราน
ปวดประจำเดือนรุนแรง
ปวดท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกรานเรื้อรัง
ปวดท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกรานขณะมีเพศสัมพันธ์
ปวดหลังและปวดขา เนื่องจากมดลูกที่เจริญเติบโตผิดปกติไปเบียดและกดทับเส้นประสาท
ปัสสาวะบ่อย เนื่องจากมดลูกที่เจริญเติบโตผิดปกติไปกดทับกระเพาะปัสสาวะ
คลื่นไส้ เบื่ออาหาร น้ำหนักลด อ่อนเพลีย ซึ่งจะเกิดขึ้นในกรณีที่มะเร็งมดลูกเข้าสู่ระยะที่ 4
หอบ ไอ ปวดกระดูก หรือต่อมน้ำเหลืองโต โดยจะพบในระยะที่มะเร็งมดลูกได้แพร่กระจายไปยังอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย

หากพบอาการเหล่านี้ อย่านิ่งนอนใจและไปพบแพทย์ทันที เพื่อตรวจคัดกรองหาสาเหตุว่าเกิดจากอะไร และจะได้รักษาอย่างทันท่วงที โดยไม่ปล่อยให้มะเร็งมดลูกลุกลามไปยังอวัยวะต่างๆ ของร่างกายจนอาจเสียชีวิตได้

ใครเสี่ยงมะเร็งมดลูก?

ผู้ที่เสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งมดลูกมีดังต่อไปนี้

ผู้ที่มีน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน
ผู้ที่มีประจำเดือนก่อนอายุ 12-13 ปี
ผู้ที่มีประจำเดือนหมดช้า หรือหลังอายุ 55 ปี
ผู้ที่หมดประจำเดือนแล้วช่วงอายุประมาณ 51-70 ปี
ผู้ที่ไม่เคยตั้งครรภ์ หรือมีบุตรเพียง 1-2 คน เนื่องจากมีช่วงมีระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงนานกว่าผู้ที่ตั้งครรถ์บ่อย
ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน
ผู้ที่เป็นโรคความดันสูง
ผู้ที่เคยเป็นโรคมะเร็ง เช่น มะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ เป็นต้น
ผู้ที่ได้รับยาทาม็อกซิเฟน (Tamoxifen)
ผู้ที่มีประวัติครอบครัวเป็นโรคมะเร็งมดลูก หรือโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ชนิดถ่ายทอดทางพันธุกรรมมาก่อน
ผู้ที่ได้รับฮอร์โมนเพศหญิงหลังจากที่หมดประจำเดือนแล้ว
ผู้ที่ได้รับฮอร์โมนเอสโตรเจนมาเป็นเวลานาน
ผู้ที่ได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสีบริเวณท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกรานมาก่อน เช่น โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งปากมดลูก มะเร็งตับ เป็นต้น
ผู้ที่รับประทานอาหารที่มีไขมันสูงเป็นประจำ
ผู้ที่เป็นโรคเยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัวผิดปกติ (Endometrial Hyperplasia)

มะเร็งมดลูกมีกี่ระยะ?

มะเร็งมดลูกจะมีลักษณะของการเกิดโรคอยู่ 4 ระยะ ดังต่อไปนี้

เซลล์มะเร็งจะแพร่กระจายอยู่แค่ภายในมดลูกเท่านั้น
เซลล์มะเร็งได้แพร่กระจายไปยังบริเวณปากมดลูก
เซลล์มะเร็งได้แพร่กระจายออกนอกมดลูก และลุกลามไปยังบริเวณเนื้อเยื่อที่อยู่ใกล้เคียงที่ต่อมน้ำเหลืองท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกราน
เซลล์มะเร็งได้แพร่กระจายและลุกลามไปยังเนื้อเยื่อภายในช่องท้องหรืออวัยวะต่างๆ เช่น ตับ ลำไส้ กระเพาะปัสสาวะ ปอด ต่อมน้ำเหลืองขาหนีบ หรือต่อมน้ำเหลืองบริเวณเหนือไหปลาร้า และอาจมีเซลล์มะเร็งแพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือด และกระดูก

มะเร็งมดลูกอันตรายไหม?

โรคมะเร็งมดลูกถือว่าเป็นภัยร้าย ซึ่งสามารถก่อให้เกิดอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ หากไม่ได้รับการตรวจคัดกรองและรักษาตั้งแต่ในระยะแรกๆ ของโรค และปล่อยให้เซลล์มะเร็งแพร่กระจายลุกลามไปยังอวัยวะต่างๆ ของร่างกาย

มะเร็งมดลูกป้องกันได้ไหม?

ในปัจจุบันยังไม่พบวิธีป้องกันมะเร็งปากมดลูกที่ได้ผล 100% แต่สามารถลดความเสี่ยงของการเกิดโรคได้ โดยการดูแลสุขภาพและคอยสังเกตความผิดปกติของตนเองดังต่อไปนี้

ในวัยหมดประจำเดือนแล้ว ควรตรวจสุขภาพร่างกายและตรวจภายในอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง
ดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรง เพื่อป้องกันความเสี่ยงที่อาจก่อให้เกิดโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูง
หากมีประจำเดือนที่มีลักษณะผิดปกติ หรือมีเลือดออกจากช่องคลอดอย่างผิดปกติ ให้ไปพบแพทย์ทันที
ควบคุมน้ำหนักตัวไม่ให้มากเกินไป จนกลายเป็นโรคอ้วน
หลีกเลี่ยงการใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจน โดยไม่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์
หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารไขมันสูง
หมั่นออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

มะเร็งมดลูกรักษาอย่างไร?

โรคมะเร็งมดลูกมีการรักษาหลายวิธี ซึ่งแพทย์จะวินิจฉัยว่าวิธีไหนเหมาะสมที่สุด ขึ้นอยู่กับชนิดของก้อนเนื้อร้าย ระยะของอาการ อายุ และสุขภาพของผู้รับบริการ โดยมีวิธีรักษาดังต่อไปนี้

1. การผ่าตัด (Surgery)

เป็นวิธีการรักษามะเร็งมดลูกด้วยการผ่าตัดเอามดลูก รังไข่ ท่อนำไข่ทั้งสองข้าง ช่องคลอด ปากมดลูก และต่อมน้ำเหลืองภายในท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกรานออก โดยหากตรวจคัดกรองพบมะเร็งมดลูกได้เร็ว และรักษาด้วยการผ่าตัดตั้งแต่ระยะแรกๆ จะสามารถรักษาให้หายได้มากถึง 90% ซึ่งแพทย์จะผ่าตัดจะนำอวัยวะไหนออกบ้างนั้น จะขึ้นอยู่กับว่าโรคมะเร็งมดลูกได้แพร่กระจายอยู่ในระยะที่เท่าไหร่ ดังนี้

การผ่าตัดมะเร็งมดลูกระยะที่ 1 เป็นการผ่าตัดนำเอามดลูก รังไข่ ท่อนำไข่ทั้งสองข้างออกทั้งหมด เพราะระยะของโรคนี้ เซลล์มะเร็งยังคงแพร่กระจายอยู่ภายในของมดลูกเท่านั้น
การผ่าตัดมะเร็งมดลูกระยะที่ 2 และ 3 เป็นการผ่าตัดนำเอาตั้งแต่ปากมดลูก ช่องคลอด มดลูก รังไข่ ท่อนำไข่ทั้งสองข้าง และต่อมน้ำเหลืองในอุ้งเชิงกรานออก เพราะทั้งสองระยะของโรคนี้ เซลล์มะเร็งได้แพร่กระจายไปยังบริเวณปากมดลูก และได้ลุกลามไปยังต่อมน้ำเหลืองในอุ้งเชิงกราน อาจมีการฉายรังสีและทำเคมีบำบัดหลังผ่าตัด เพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดโรคซ้ำ
การผ่าตัดมะเร็งมดลูกระยะที่ 4 เป็นการผ่าตัดนำเอาเซลล์มะเร็งที่มองเห็นออกไปให้ได้มากที่สุด (Debulking Surgery) ซึ่งการผ่าตัดของระยะนี้ไม่ใช่การรักษา แต่เป็นการบรรเทาอาการให้ลดน้อยลงเท่านั้น

2. การฉายรังสีหรือรังสีรักษา (Radiation Therapy)

เป็นวิธีการรักษาเพื่อกำจัดและลดความเสี่ยงที่เซลล์มะเร็งจะแพร่กระจายและลุกลามไปยังบริเวณท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกรานซ้ำอีกครั้ง และในกรณีที่ไม่สามารถใช้วิธีการผ่าตัดได้ โดยจะก่อให้เกิดผลข้างเคียงจากการรักษาได้ เช่น ผิวหนังบริเวณที่ถูกฉายรังสีจะมีอาการแสบและรอยแดง ขนร่วง รู้สึกไม่สบายท้อง และท้องร่วง ซึ่งการฉายรังสีรักษาโรคมะเร็งมดลูกจะแบ่งออกเป็น 2 ชนิดคือ รังสีรักษาแบบภายใน (Internal Radiotherapy) เป็นการฉายรังสีผ่านท่อพลาสติกที่สอดเข้าไปภายในมดลูก เพื่อให้รังสีจะผ่านเข้าไปรักษาเซลล์มะเร็งมดลูก และการฉายรังสีจากภายนอก (External Radiotherapy) เป็นการฉายรังสีไปยังบริเวณท้องน้อยหรืออุ้งเชิงกราน

3. การทำเคมีบำบัด (Chemotherapy)

เป็นวิธีการรักษาด้วยการใช้ยากำจัดเซลล์มะเร็ง ซึ่งมักจะใช้รักษามะเร็งมดลูกระยะที่ 2 และ 3 หลังจากผ่าตัดมาแล้ว เพื่อลดการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็งและยังเป็นการบรรเทาอาการของโรคอีกด้วย โดยจะใช้เคมีบำบัดตามชนิดของมะเร็งที่แพร่กระจายไปยังอวัยวะต่างๆ ซึ่งอาจจะก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น คลื่นไส้ อาเจียน มือชา เท้าชา ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ หรือผมร่วง อีกทั้ง ยังอาจมีความเสี่ยงที่จะเกิดการติดเชื้อในกระแสเลือดได้ เพราะการใช้เคมีบำบัดจะทำให้ภูมิคุ้มกันของร่างกายลดต่ำลง

4. การใช้ฮอร์โมนบำบัด (Hormone Therapy)

เป็นวิธีการรักษามะเร็งมดลูกระยะสุดท้าย หรือการเกิดเซลล์มะเร็งซ้ำขึ้นมาใหม่ โดยใช้การรับประทานฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนสังเคราะห์ เพื่อหยุดการเจริญเติบโตและลดการแพร่กระจายของเซลล์มะเร็ง ซึ่งอาจจะก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้ เช่น เป็นตะคริว คลื่นไส้ หรือน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น

การหมั่นดูแลและใส่ใจดูแลสุขภาพตัวเองอยู่เสมอเป็นสิ่งสำคัญ หากพบมีความผิดปกติของร่างกายดังที่ได้กล่าวมาแล้วในตอนต้น ควรรีบปรึกษาแพทย์ทันที เพื่อป้องกันการเกิดความรุนแรงของโรค และสามารถรักษาได้ทันท่วงที