ไพรอกซิแคม (Piroxicam) เป็นยาในกลุ่มต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAID) ที่มีโครงสร้างอยู่ในกลุ่มออกซิแคม (oxicam) ใช้เพื่อใช้รักษาและบรรเทากลุ่มอาการปวด และการอักเสบ เช่น อาการปวดข้อ การทำงานของไพรอกซิแคม คือ ยับยั้งการสร้างสารพรอสตาแกลนดิน ซึ่งเป็นสารตัวกลางความเจ็บปวด และอาการบวม ยาไพรอกซิแคมมีในรูปแบบของยาแคปซูล ยาเม็ด และยาชนิดเจลสำหรับทา ยาไพรอกซิแคมเป็นยาในกลุ่ม NSAID เพียงไม่กี่ชนิดที่สามารถบริหารผ่านทางหลอดเลือดดำได้ ในไทยส่วนใหญ่จะรู้จักกับแบบเม็ด Piroxicam 20 mg
สารบัญ
สรรพคุณของยา Piroxicam
- โรคข้อรูมาตอยด์
- โรคข้อเสื่อม
- โรคข้อสันหลังอักเสบยึดติด
- อาการปวดกล้ามเนื้อ เอ็น หรือข้อต่อ
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Piroxicam
กลไกการออกฤทธิ์ของยาคือ ไพรอกซิแคม เป็นอนุพันธ์ของกรดฟีนิลอะเซติก (phenylacetic acid) ซึ่งเป็นโครงสร้างต้นแบบของยากลุ่ม NSAID มีฤทธิ์สูงในการต้านการอักเสบ บรรเทาอาการปวด และลดไข้ ไพรอกซิแคมยับยั้งเอนไซม์ไซโคลออกซิจิเนส (cyclooxygenase; COX) แบบผันกลับได้ เป็นผลลดกระบวนการสร้างสารตั้งต้นของพรอสตาแกลนดิน (prostaglandin)
ข้อบ่งใช้ของยา Piroxicam
ยาไพรอกซิแคมมีทั้งแบบรับประทานและแบบเจลใช้ภายนอก ในไทยนิยมใช้แบบเม็ด Piroxicam 20 mg ใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดและอักเสบจากโรคข้อ เช่น ข้อรูมาตอยด์ ข้ออักเสบ และข้อสันหลังอักเสบยึดติด
แบบรับประทาน (ชนิดเม็ด)
- ใช้รักษาอาการปวดข้อและข้ออักเสบ ขนาดแนะนำสำหรับผู้ใหญ่คือ 20 มิลลิกรัมต่อวัน รับประทานครั้งเดียวหรือแบ่งรับประทานหากจำเป็น ควรติดตามผลการรักษาภายใน 14 วัน ผู้สูงอายุควรใช้ขนาดต่ำสุดที่ยังมีประสิทธิภาพ และจำกัดระยะเวลาใช้ยาให้น้อยที่สุด
- เนื่องจากยาอาจทำให้มึนงง ง่วงซึม หรือรบกวนการมองเห็น ควรหลีกเลี่ยงการขับขี่หรือทำงานกับเครื่องจักร
แบบเจล (ใช้ภายนอก)
- ใช้บรรเทาอาการปวดและอักเสบ ทาบริเวณที่มีอาการ วันละ 3-4 ครั้ง ความเข้มข้น 0.5% ควรติดตามผลการรักษาภายใน 4 สัปดาห์หลังจากใช้ยา
ข้อปฏิบัติเมื่อลืมรับประทานยา Piroxicam
หากลืมรับประทานยาตามเวลาปกติที่รับประทาน ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้จำนวน 1 เม็ดโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ดแทนเม็ดที่ลืมรับประทาน
ในกรณีลืมรับประทานยาใกล้กับเวลารับประทานถัดไป ให้รับประทานยาในมื้อถัดไปในขนาด 1 เม็ด โดยข้ามยาในมื้อที่ลืมไปและไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ด
ข้อควรระวังของการใช้ยา Piroxicam
- ห้ามใช้ในผู้ที่แพ้ Piroxicam, แอสไพริน (Aspirin) หรือยาในกลุ่ม NSAIDs
- ห้ามใช้ร่วมกับ Aspirin, NSAIDs อื่น ๆ หรือยาต้านการแข็งตัวของเลือด
- ห้ามใช้ในผู้ป่วยที่ปวดระหว่างผ่าตัด CABG
- ห้ามใช้ในผู้มีประวัติแผลในกระเพาะอาหาร หรือเลือดออกในทางเดินอาหาร
- ห้ามใช้ในสตรีมีครรภ์ช่วง ไตรมาสที่สาม
- ระวังการใช้ในผู้ป่วย หัวใจล้มเหลว โรคหัวใจ หลอดเลือดสมอง หรือมีภาวะคั่งของของเหลว
- ระวังการใช้ในผู้ป่วย โรคตับ ไต และ ผู้สูงอายุ หลีกเลี่ยงการใช้เป็นระยะเวลานาน
- ระวังการใช้ใน สตรีให้นมบุตร และสตรีมีครรภ์
ผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา Piroxicam
- ผลข้างเคียงทั่วไป อาจทำให้เกิด ผื่นแดง ปวดท้อง ท้องผูก ท้องเสีย แน่นท้อง แสบร้อนกลางอก อาหารไม่ย่อย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน รวมถึง มึนงง ปวดศีรษะ หูอื้อ และอาจส่งผลต่อการทำงานของ ตับและไต
- ผลข้างเคียงรุนแรง ได้แก่ ภาวะหัวใจล้มเหลว ความดันโลหิตสูง กล้ามเนื้อหัวใจตาย รวมถึง อาการแพ้รุนแรง (Stevens-Johnson syndrome) เยื่อบุผิวหนังตาย และ ภาวะโพแทสเซียมในเลือดสูง อาจทำให้เกิด เลือดออกในทางเดินอาหาร แผลในกระเพาะอาหาร ตับอ่อนอักเสบ ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ (agranulocytosis) โลหิตจาง ภาวะเลือดออก ตับวาย ไตวาย และ หลอดลมหดตัว
- หากมีอาการผิดปกติ ควรหยุดยาและรีบพบแพทย์ทันที