Local anesthesia คือ การระงับความรู้สึกหรือชาเฉพาะที่โดยการใช้ยาชาเฉพาะที่ หรือเรียกว่า local anaesthetic โดยสามารถใช้ในการระงับอาการเจ็บปวด ป้องกันการเจ็บปวดระหว่างการผ่าตัด หรือ รักษาการปวดหลังผ่าตัดก็ได้
ยาชาเฉพาะที่แตกต่างจากยาชาทั่วไปโดยจะไม่ทำให้เกิดอาการเบลอ มึนงง สับสน มีความปลอดภัยในการใช้มากกว่า และใช้งานได้ง่าย
สารบัญ
ยาชาเฉพาะที่ออกฤทธิ์อย่างไร
ยาชาเฉพาะที่จะยับยั้งการส่งกระแสประสาทไปสู่สมองเฉพาะในบริเวณที่ใช้ยา ดังนั้นผู้ใช้จะไม่รู้สึกถึงความเจ็บปวดแต่อาจจะรู้สึกถึงแรงกด หรือการเคลื่อนไหวได้บ้าง
โดยทั่วไปยาชาจะใช้เวลาประมาณ 2-3 นาทีในการออกฤทธิ์ และผู้ใช้จะกลับมารู้สึกได้ปกติหลังจากเวลาผ่านไปประมาณ 2-3 ชั่วโมงเมื่อยหมดฤทธิ์
ยาชาเฉพาะที่มีข้อบ่งใช้อย่างไร
ส่วนใหญ่ ยาชาเฉพาะที่จะถูกสั่งใช้โดย ทันตแพทย์ แพทย์ผ่าตัด หรือบุคลากรทางการแพทย์ทั่วไป บางชนิดสามารถหาได้เองจากร้านขายทั่วไป โดยยาชาเฉพาะที่มีหลายรูปแบบได้แก่ ครีม เจล สเปรย์ ฉีด หรือขี้ผึ้ง
ข้อบ่งใช้ของยาชาเฉพาะที่มีดังนี้
- รักษาอาการปวด ในกรณีที่ไม่ร้ายแรง เช่น แผลร้อนในในช่องปาก อาการเจ็บคอ โดยสามารถใช้รูปแบบเจลหรือสเปรย์ได้
- ยาชาเฉพาะที่ชนิดฉีด สามารถใช้ในกรณีที่เจ็บปวดมาก เช่น อาการปวดข้อมาเป็นเวลานาน เป็นต้น
- ป้องกันอาการเจ็บปวดก่อนและหลังผ่าตัด โดยใช้ร่วมกับยากล่อมประสาท (Sedatives) เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลายระหว่างทำการผ่าตัด
- ใช้ในการทำผ่าตัดเล็ก เช่น การผ่าตัดฟันคุด ผ่าตัดหูด ตัดชิ้นเนื้อ ผ่าต้อกระจกในตา เป็นต้น
ยาชาเฉพาะที่สามารถใช้ในการผ่าตัดใหญ่ได้เช่นกัน เมื่อแพทย์ต้องการให้ผู้ป่วยยังรู้สึกตัวในระหว่างการผ่าตัด เช่น การผ่าตัดสมองบางชนิด หรือใช้ป้องกันอาการเจ็บปวดหลังจากการผ่าตัดที่ทำภายใต้การใช้ยาชาชนิดทั่วไป
การฉีดยาเข้าช่องไขสันหลัง (Epidural Anesthesia)
เป็นการฉีดยาชาเข้าสู่ช่องไขสันหลัง หรือบริเวณหลังด้านล่างที่เรียกว่า epidural space ดดยจะฉีด 1 เข็มบริเวณหลัง ซึ่งใช้สำหรับระงับความเจ็บปวดได้ในบริเวณค่อนข้างกว้าง โดยมากจะใช้ในการผ่าคลอด หรืออาจใช้ในการลดความเจ็บปวดในการผ่าตัดเปลี่ยนสะโพก หรือเปลี่ยนข้อเข่าได้เช่นกัน
ยาชาเฉพาะที่สามารถใช้แทนยาชาทั่วไปได้ เช่น การให้ยาชาเพื่อระงับปวดเฉพาะส่วนแขนหรือขา (Peripheral nerve block) ทำให้ไม่ต้องใช้ยาชาทั่วไปเพิ่มเติมเพื่อระงับปวด และแพทย์มักจะใช้ร่วมกับยากล่อมประสาทร่วมด้วย เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลายยิ่งขึ้น
ความเสี่ยงและผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นในการใช้ยาชาเฉพาะที่
การใช้ยาชาเฉพาะที่นั้นค่อนข้างปลอดภัยและผลข้างเคียงที่ร้ายแรงนั้นค่อนข้างน้อย ผู้ป่วยอาจรู้สึกไม่สบายตัว หรือมีความรู้สึกเจ็บเล็กน้อยขณะฉีดยาชาเฉพาะที่ อาจไม่มีความรู้สึกหรือชาไปชั่วขณะ ทำให้ต้องระวังในการเกิดอุบัติเหตุ เช่นรอยข่วน หรือรอยช้ำเกิดขึ้นโดยไม่รู้ตัวได้
บางรายอาจมีอาการเหล่านี้ได้เล็กน้อย เช่น
- วิงเวียนศรีษะ
- ปวดศรีษะ
- มองเห็นไม่ชัด ตาพร่า
- กล้ามเนื้อกระตุก
- เหน็บชา
หากมีอาการเหล่านี้อาจจะแจ้งแพทย์ได้หากอาการไม่หายไปในเวลาอันสั้น ในบางกรณี แต่มีโอกาสเกิดได้น้อยมาก คือบางรายมีอาการแพ้ยาเกิดขึ้น หรือ ชัก หัวใจเต้นแรง หัวใจล้มเหลว ต้องรีบส่งโรงพยาบาลทันที