อีนอกซาพาริน (Enoxaparin) เป็นยากลุ่มต้านการแข็งตัวของเลือกใช้เพื่อป้องกันและรักษาภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในหลอดเลือดดำ และ ลิ่มเลือดอุดกั้นในหลอดเลือดปอด ทั้งในระหว่างตั้งครรภ์และการทำหัตถการ ยาอีนอกซาพารินยังสามารถใช้ในกลุ่มอาการหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน และโรคหัวใจกำเริบเฉียบพลัน บริการยาโดยฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
สารบัญ
โรค และอาการที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยานี้บรรเทา
- ข้อบ่งใช้สำหรับโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน ชนิดที่มีการเพิ่มขึ้นของระดับ ST
- ข้อบ่งใช้สำหรับ unstable angina
- ข้อบ่งใช้สำหรับ deep vein thrombosis
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Enoxaparin
กลไกการออกฤทธิ์ของยาคือ อีนอกซาพาริน เป็นยากลุ่มยับยั้งการแข็งตัวของเลือด อีนอกซาพาริน เป็นเฮพารินในกลุ่มที่มีมวลโมเลกุลต่ำ มีฤทธิ์ในการเพิ่มอัตราการยับยั้งการกระตุ้นคลอตติง แฟกเตอร์ (clotting factor) ซึ่งประกอบด้วย ทรอมบิน (thrombin) และแฟกเตอร์ สิบ ชนิดเอ (factor Xa) ผ่านการทำงานของแอนติทรอมบิน ชนิดที่สาม (antithrombin III)
ข้อบ่งใช้ของยา Enoxaparin
ขนาดและวิธีใช้ยาในการรักษาโรคต่าง ๆ ควรให้แพทย์เป็นผู้สั่งจ่ายยา
1. โรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน ชนิดที่มีการเพิ่มขึ้นของระดับ ST (STEMI)
รูปแบบยา: ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
ขนาดยาในผู้ใหญ่
- ขนาดเริ่มต้น 30 มิลลิกรัม (3,000 หน่วย) ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ
- ให้ร่วมกับยา 1 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง
- ให้ขนาด 1 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม เข้าใต้ผิวหนังทุก 12 ชั่วโมง เป็นเวลา 8 วัน หรือจนกว่าจะออกจากโรงพยาบาล
- ขนาดยา 2 ครั้งแรก ที่ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง ไม่ควรเกิน 100 มิลลิกรัมต่อครั้ง
ในผู้ป่วยระหว่างทำ PCI (การสวนหัวใจ)
- ให้ยาขนาด 300 ไมโครกรัมต่อกิโลกรัม ฉีดเข้าหลอดเลือดดำระหว่างทำหัตถการ
- หากขนาดยาครั้งสุดท้ายที่ให้ผ่านทางผิวหนัง นานกว่า 8 ชั่วโมง ควรให้ยาเพิ่มเติม
ขนาดยาในผู้สูงอายุ (อายุมากกว่า 75 ปี)
- ฉีดใต้ผิวหนังขนาด 750 ไมโครกรัมต่อกิโลกรัม ทุก 12 ชั่วโมง
- ขนาดยาสูงสุด 75 มิลลิกรัม สำหรับการให้ยา สองครั้งแรก
2. โรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Unstable Angina)
รูปแบบยา: ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง
ขนาดยาในผู้ใหญ่
- ให้ยา 1 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ทุก 12 ชั่วโมง เป็นเวลา 2-8 วัน
3. ภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำลึก (Deep Vein Thrombosis – DVT)
รูปแบบยา: ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง
ขนาดยาในผู้ใหญ่
- 1 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ทุก 12 ชั่วโมง หรือ 1.5 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม วันละครั้ง
- ใช้ต่อเนื่องอย่างน้อย 5 วัน หรือจนกว่าจะสามารถใช้ยาต้านการแข็งตัวของเลือดชนิดรับประทานได้
ขนาดยาในเด็ก
- เด็กอายุน้อยกว่า 2 เดือน: 1.5 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ทุก 12 ชั่วโมง
- เด็กอายุมากกว่า 2 เดือน: 1 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม ทุก 12 ชั่วโมง
ข้อปฏิบัติเมื่อลืมรับประทานยา Enoxaparin
หากลืมรับประทานยาตามเวลาปกติที่รับประทาน ถ้าปกติรับประทาน 1 เม็ด ให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้จำนวน 1 เม็ดโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ดแทนเม็ดที่ลืมรับประทาน ในกรณีลืมรับประทานยาใกล้กับเวลารับประทานถัดไป ให้รับประทานยาในมื้อถัดไปในขนาด 1 เม็ด โดยข้ามยาในมื้อที่ลืมไปและไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เม็ด
ข้อควรระวังของการใช้ยา Enoxaparin
ห้ามใช้ในกรณีต่อไปนี้
- แพ้ Enoxaparin หรือยาในกลุ่มเฮพาริน
- มีภาวะเลือดออกรุนแรง
- โรคกล้ามเนื้อหัวใจติดเชื้อแบคทีเรียแบบเฉียบพลัน
- เคยมีภาวะเลือดออกในสมองจากโรคหลอดเลือดสมอง
- มีแผลในกระเพาะอาหารหรือลำไส้
- ภาวะเกร็ดเลือดต่ำที่เกี่ยวข้องกับผล platelet antibody เป็นบวก
ควรใช้ด้วยความระมัดระวังในกรณีต่อไปนี้
- น้ำหนักตัวต่ำกว่าเกณฑ์ (ชาย <57 กก., หญิง <45 กก.)
- ภาวะเลือดออกง่าย หรือควบคุมความดันโลหิตสูงไม่ได้
- เบาหวานขึ้นจอประสาทตา หรือมีประวัติแผลในกระเพาะอาหาร
- โรคตับ โรคไต
- สตรีมีครรภ์และให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
ผลข้างเคียงอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา Enoxaparin
ยานี้อาจก่อให้เกิดอาการอันไม่พึงประสงค์ ได้แก่ เกิดภาวะเลือดออก รวมถึงบริเวณที่ได้รับการฉีดยา อาการบวมน้ำบริเวณอวัยวะส่วนปลาย โลหิตจาง เลือดออกในปัสสาวะ เป็นไข้ สับสน คลื่นไส้ ท้องเสีย หายใจลำบาก อาการอันไม่พึงประสงค์ที่รุนแรง ได้แก่ ภาวะแทรกซ้อนจากการเลือดออกในระดับรุนแรง เช่น ภาวะเลือดออกในช่องท้อง และภาวะเลือดออกในสมอง