ยา โดรทาเวอรีน (Drotaverine) เป็นยาที่ใช้เพื่อบรรเทาอาการปวดเกร็งที่เกิดจากกล้ามเนื้อเรียบในร่างกาย โดยเฉพาะในระบบทางเดินอาหารและระบบทางเดินปัสสาวะ
สารบัญ
สรรพคุณของยา Drotaverine
- บรรเทาอาการปวดเกร็งในช่องท้อง ใช้รักษาอาการปวดเกร็งในโรคเกี่ยวกับทางเดินอาหาร เช่น โรคกระเพาะอาหารอักเสบ, ลำไส้แปรปรวน หรือ อาการลำไส้กล้ามเนื้อเกร็ง
- บรรเทาอาการเกร็งในทางเดินปัสสาวะ ช่วยบรรเทาอาการปวดในผู้ป่วยที่มีนิ่วในไต, นิ่วในท่อไต, หรือการอักเสบของกระเพาะปัสสาวะ
- บรรเทาอาการปวดเกร็งในระบบสืบพันธุ์ ใช้บรรเทาอาการปวดจากการมีประจำเดือน หรือปวดเกร็งในระบบสืบพันธุ์อื่น ๆ
- ช่วยผ่อนคลายกล้ามเนื้อเรียบ ช่วยลดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อเรียบในอวัยวะต่าง ๆ ที่ได้รับผลกระทบจากการหดตัวผิดปกติ
ยา Drotaverine ใช้รักษาอาการต่างๆ ดังต่อไปนี้
- ปวดท้องจากการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบในระบบทางเดินอาหาร
- นิ่วในไต
- กระเพาะปัสสาวะอักเสบ
- หลอดเลือดแดงโคโรนารีตีบ
- อาการปวดประจำเดือน
- ถุงน้ำดี
- นิ่วในถุงน้ำดี
- ถุงน้ำดีอักเสบ
กลไกออกฤทธิ์ยา Drotaverine
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Drotaverine คือออกฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ฟอสโฟไดเอสเทอเรส ชนิดที่ 4 (Phosphodiesterase-IV, PDE-4) ที่จำเพาะต่อกล้ามเนื้อเรียบ ยาออกฤทธิ์ได้เร็วโดยทำการปรับระดับไซคลิก เอเอ็มพี (Cyclic adenosine monophosphate; cAMP) และแคลเซียมที่ผิดปกติที่บริเวณกล้ามเนื้อเรียบ ส่งผลให้เกิดการคลายตัวของกล้ามเนื้อเรียบ ลดอาการปวดได้
ตามการจำแนกโดยคณะกรรมการอาหารและยา Drotaverine ถูกจัดไว้ในกลุ่มยาอันตราย มีจำหน่ายเฉพาะร้านยาแผนปัจจุบันที่มีเภสัชกรชั้นหนึ่งควบคุมการขายยา สำหรับบุคคลทั่วไปเภสัชกรสามารถจำหน่ายยาและให้คำแนะนำในการใช้ยาได้ โดยไม่จำเป็นต้องใช้ใบสั่งของผู้ประกอบวิชาชีพฯ และต้องมีการจัดทำบัญชียาอันตราย
รูปแบบยาที่มีวางจำหน่ายในประเทศไทย ได้แก่ รูปแบบยาเม็ด ขนาด 40 มิลลิกรัม
ขนาดและวิธีการใช้ยา Drotaverine
การใช้ Drotaverine รักษาอาการปวดท้องจากการหดเกร็งของกล้ามเนื้อเรียบ มีขนาดและวิธีใช้ยาดังนี้
- การใช้ยาในเด็กอายุ 1-5 ปี ขนาด 20 มิลลิกรัม วันละ 3-4 ครั้ง
- การใช้ยาในเด็กอายุ 6-12 ปี ขนาด 40 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง
- การใช้ยาในผู้ใหญ่ ขนาด 40-80 มิลลิกรัม วันละ 3 ครั้ง
ข้อควรระวังในการใช้ Drotaverine
เนื่องจากยา Drotaverine อาจมีผลข้างเคียงต่อผู้ใช้บางคน จึงมีข้อควรระวังในการใช้ดังนี้
- ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยที่มีการแพ้ยา Drotaverine
- ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยโรคตับ โรคไต และโรคหัวใจระดับรุนแรง หากมีโรคดังกล่าวควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้
- ห้ามใช้ยานี้ในผู้ป่วยพอร์ฟิเรีย (Porphyria) ซึ่งเป็นโรคทางพันธุกรรมที่เกิดขึ้นจากการที่ร่างกายสร้างสารพอร์ไฟรินมากเกินไป พอร์ไฟรินเป็นสารที่เกี่ยวข้องการกับทำงานของเม็ดเลือดแดง สารพอร์ไฟรินที่มากเกินไปส่งผลต่อความผิดปกติของร่างกายหลายรูปแบบ เช่น ด้านระบบประสาท (อาการวิตกกังวล เห็นภาพหลอน) ด้านระบบเลือด (ความดันโลหิต) ด้านระบบกล้ามเนื้อ (ปวดกล้ามเนื้อ อ่อนแรง อัมพาต) และ ด้านระบบหายใจ (หายใจลำบาก) บางกรณีอาจมีผลด้านระบบผิวหนังด้วย
- สตรีมีครรภ์ และสตรีที่อยู่ในระหว่างให้นมบุตรควรใช้ยานี้อย่างระมัดระวัง
ผลข้างเคียงของการใช้ Drotaverine
- ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย ได้แก่ รู้สึกบ้านหมุน คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ สับสน เวียนศีรษะ
- ผลข้างเคียงที่พบได้น้อย ได้แก่ ปากแห้ง
ข้อควรทราบอื่นๆของยา Drotaverine
- การศึกษาพบว่าผลการรักษาดีขึ้นเมื่อใช้ยานี้ร่วมกับยากลุ่มบรรเทาอาการปวด (analgesics) ยากลุ่ม antimuscarinics หรือยากลุ่ม benzodiazepine
- ไม่แนะนำให้ใช้ยาในผู้ป่วยที่มีความผิดปกติของการสูบฉีดเลือดของหัวใจ
- ยานี้ยังไม่ถูกจัดกลุ่มตามดัชนีความปลอดภัยการใช้ยาในหญิงตั้งครรภ์ (Pregnancy Safety Index) อย่างไรก็ตาม การใช้ยานี้ในสตรีมีครรภ์ควรใช้อย่างระมัดระวัง โดยเฉพาะในช่วงไตรมาสแรกของการตั้งครรภ์
- ยานี้เพิ่มการทำงานของยา Levodopa เกิดผลข้างเคียงในระดับรุนแรง จึงไม่ควรใช้ยาสองชนิดนี้ร่วมกัน
- ยาสามารถรับประทานก่อนหรือหลังอาหารก็ได้
- ยานี้ไม่ได้ทำให้เกิดอาการง่วงซึม
หากคุณมีอาการปวดเกร็งหรือสงสัยว่ายานี้เหมาะกับอาการของคุณ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเริ่มใช้ยา เพื่อความปลอดภัยและผลการรักษาที่ดีที่สุด