หลายคนคงทราบว่า ถั่วเหลืองเป็นหนึ่งในอาหารที่ทำให้เกิดอาการแพ้ได้ง่าย แต่อาจไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะหลีกเลี่ยงการรับประทานถั่วเหลือง เนื่องจากถั่วเหลืองจัดเป็นหนึ่งในส่วนประกอบสำคัญของอาหารหลายชนิดในภูมิภาคเอเชีย รวมถึงอาหารไทยด้วย
เราสามารถหาอาหารที่มีส่วนประกอบเป็นถั่วเหลืองได้ตั้งแต่อาหารสำเร็จรูปไปจนถึงอาหารปรุงใหม่ของเอเชียหลายเมนู และเพราะถั่วเหลืองจัดเป็นวัตถุดิบสำคัญของอาหารเอเชียหลายชนิด ด้วยเหตุนี้จึงทำให้มีผู้คนจำนวนมากเกิดอาการแพ้ถั่วเหลืองขึ้น เพราะไม่รู้มาก่อนว่า ในอาหารที่ตนเองรับประทานอยู่นั้น มีส่วนผสมของถั่วเหลืองอยู่ด้วย
สารบัญ
ชื่ออื่นๆ ของถั่วเหลือง
นอกจากชื่อถั่วเหลือง หรือ “Soybean” ที่ทุกคนรู้จักทั่วไป ยังมีชื่อเรียกอื่นๆ ของถั่วเหลือง หรือาหารที่มีส่วนผสมของถั่วเหลืองที่คุณควรรู้อีก เช่น
- เต้าหู้ (Bean curd)
- ถั่วงอกถั่วเหลือง (Soy Bean Sprouts)
- ถั่วแระญี่ปุ่น หรืออีดามามี (Edamame)
- ผงถั่วเหลืองคั่วบด หรือคินาโกะ (Kinako)
- ซอสถั่วเหลืองหมัก หรือซอสมิโสะ (Miso)
- ถั่วเน่าญี่ปุ่น หรือนัตโตะ (Natto)
- นิมาเมะ (Nimame) หรือ ถั่วเหลืองปรุงรส
- กากถั่วเหลือง หรือโอการะ (Okara)
- ซอสถั่วเหลืองโชยุ (Shoyu)
- ซอสถั่วเหลือง (Soy Sauce)
- ต้นถั่วเหลือง หรือโซยะ (Soya)
- ซอสถั่วเหลืองทามาริ (Tamari)
- อาหารหมักจากถั่วเมล็ดแห้ง (Tempeh)
- เต้าหู้โทฟุ (Tofu)
- ฟองเต้าหู้ หรือยูบะ (Yuba)
อาหารที่มักจะมีส่วนผสมของถั่วเหลือง
รายการอาหารต่อไปนี้มักจะมีถั่วเหลืองเป็นส่วนประกอบ ผู้ที่แพ้อาหารประเภทถั่วเหลืองต้องระมัดระวังเป็นพิเศษเพราะบางครั้งคุณจะไม่สามารถขอดูส่วนผสมทั้งหมดได้
- อาหารเอเชีย เช่น ในประเทศเกาหลี ญี่ปุ่น จีน ไทย และอื่นๆ
- ขนมอบและส่วนผสมของขนมอบ
- ซุปก้อน
- ลูกอม
- ธัญพืชซีเรียล
- ไก่ที่ผ่านการแปรรูปร่วมกับซุปไก่
- ซุปไก่
- ช็อกโกแลต
- เนื้อสัตว์
- ธัญพืชอัดแท่ง
- ผลิตภัณฑ์ที่เลียนแบบผลิตภัณฑ์จากนม เช่น นมถั่วเหลือง ไอศกรีมสำหรับผู้ไม่รับประทานเนื้อสัตว์ (Vegan Ice cream)
- นมสำหรับทารก
- เนยเทียม
- มายองเนส
- ผลิตภัณฑ์จากเนื้อสัตว์ที่แปรรูป เช่น แฮมเบอร์เกอร์ ไส้กรอก
- อาหารเสริมอัดเม็ด วิตามินเสริมอัดเม็ด
- เนยถั่ว และผลิตภัณฑ์ทดแทนเนยถั่ว
- ผงโปรตีน
- ซอสน้ำเกรวี่ และน้ำซุป
- น้ำผักปั่น
- ซุปผัก
- อาหารมังสวิรัติที่มีการเลียนแบบเนื้อสัตว์
ข้อควรระวังเกี่ยวกับการับประทานนมถั่วเหลือง
หลายคนมักเข้าใจผิดว่า หากแพ้นมวัวก็แสดงว่า แพ้น้ำตาลแลคโตส (Lactose) และให้หันไปรับประทานนมถั่วเหลืองแทน แต่ความจริงแล้ว คุณอาจแพ้โปรตีนนมวัวต่างหากซึ่งโปรตีนนมวัวก็เป็นส่วนผสมอยู่ในนมถั่วเหลืองเช่นกัน
ดังนั้นหากมีอาการแพ้นมวัว ให้ปรึกษาแพทย์ว่า สามารถรับประทานนมอะไรได้บ้าง จะเป็นวิธีที่ปลอดภัยที่สุด และควรเข้ารับการทดสอบภูมิแพ้อาหาร เพื่อให้ทราบว่ายังมีถั่วชนิดอื่นๆ ที่แพ้อีกหรือไม่
อาการของผู้แพ้ถั่วเหลืองและถั่วอื่นๆ
อาการต่อไปนี้ไม่ใช่แค่ในผู้ที่แพ้ถั่วเหลืองเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงถั่วชนิดอื่นๆ ด้วย ได้แก่
- ปวดท้อง
- ท้องเสีย
- คลื่นไส้อาเจียน
- หายใจลำบาก หรือหายใจไม่ออก
- คันปาก
- ผื่นขึ้นตามผิวหนัง
- ใบหน้า แขน ขาบวม
- จังหวะการเต้นของหัวใจผิดปกติ
- ช็อกจากการแพ้ เป็นอาการที่มักจะพบเสมอในผู้ป่วยที่ภูมิแพ้ถั่ว
วิธีป้องกันอาการแพ้ถั่วเหลือง
- วิธีที่ดีที่สุดสำหรับการป้องกันอาการแพ้ถั่วเหลืองคือ หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหาร หรือผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของถั่วเหลืองทุกชนิด
- เวลาไปรับประทานอาหารนอกบ้านให้สอบถามทางร้านให้แน่ใจก่อนว่า “อาหารที่ต้องการสั่งมีส่วนผสมของถั่วเหลืองหรือไม่”
- หากมีลูก หรือเด็กเล็กในบ้านที่แพ้ถั่วเหลือง ให้แจ้งทางโรงเรียนเกี่ยวกับอาการแพ้ ประเภทอาหารที่เด็กสามารถรับประทานได้ด้วย
- ระมัดระวังทุกครั้งที่ปรุงอาหาร เพื่อหลีกเลี่ยงวัตถุดิบ ซอส หรือส่วนผสมอื่นๆ ที่มีส่วนผสมของถั่วเหลือง
อาการแพ้ถั่วเหลืองแม้จะรุนแรงแต่สามารถป้องกันได้ เพียงต้องใส่ใจ เคร่งครัด และมีวินัยกับตนเองเสมอ ไม่หวั่นไหวกับอาหารที่มีส่วนผสมของถั่วเหลืองถึงแม้ว่าจะมีกลิ่น หน้าตา น่ารับประทานอย่างไร
ตรวจสอบความถูกต้องโดย นพ. พิสุทธิ์ พงษ์ชัยกุล
