ยา มีแมนทีน (Memantine) เป็นยาสำหรับรักษาอาการสมองเสื่อม (ความจำเสื่อม) จากโรคอัลไซเมอร์ที่มีความรุนแรงปานกลางถึงรุนแรงมาก ถึงไม่ช่วยให้โรคอัลไซเมอร์หายขาด แต่อาจช่วยให้อาการความจำเสื่อมดีขึ้น ช่วยให้ผู้ป่วยมีการรับรู้ที่ดีขึ้น และช่วยให้มีความสามารถในการใช้ชีวิตประจำวัน
สารบัญ
สรรพคุณของยา Memantine
- รักษาโรคอัลไซเมอร์: ใช้ในการรักษาอาการของโรคอัลไซเมอร์ระยะปานกลางถึงรุนแรง ช่วยปรับปรุงการทำงานของสมอง ลดการเสื่อมของความจำ และความสามารถในการคิดวิเคราะห์
- บรรเทาอาการของภาวะสมองเสื่อม: ช่วยบรรเทาอาการที่เกี่ยวข้องกับภาวะสมองเสื่อม เช่น การหลงลืม ความยากในการสื่อสาร ความสับสน และปัญหาในการทำกิจวัตรประจำวัน
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Memantine
ยา Memantine ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งไม่ให้สารสื่อประสาทในสมองที่ชื่อว่า กลูตาเมต (Glutamate) ทำงานได้เต็มที่ ยับยั้งการทำงานของตัวรับ NMDA (N-methyl-D-aspartate) ซึ่งเป็นตัวรับที่เกี่ยวข้องกับการส่งผ่านสัญญาณประสาทในสมอง ซึ่งเชื่อว่าสารสื่อประสารทนี้มีความสัมพันธ์กับอาการของโรคอัลไซเมอร์
วิธีใช้ยา Memantine
- อ่านคำแนะนำในการใช้ยาที่ได้รับจากเภสัชกรก่อนใช้ยานี้ และในทุกครั้งที่มารับยาซ้ำ หากมีคำถามใดๆ ให้สอบถามจากแพทย์หรือเภสัชกร
- รับประทานยานี้ตามแพทย์สั่ง ก่อนหรือหลังอาหารก็ได้ โดยขนาดยาที่คุณได้รับจะขึ้นกับสภาวะโรคและการตอบสนองต่อการรักษาของคุณ โดยทั่วไปขนาดยาเริ่มต้นสำหรับเริ่มใช้ยานี้คือวันละ 1 ครั้ง เพื่อลดความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียงจากยา แพทย์อาจให้คุณเริ่มยาในขนาดต่ำและค่อยๆ ปรับขนาดยาเพิ่มขึ้น จึงต้องปฏิบัติตามคำสั่งใช้ยาของแพทย์อย่างเคร่งครัด และเมื่อขนาดยาเพิ่มขึ้นมากกว่าวันละ 5 มิลลิกรัมแล้ว ให้แบ่งรับประทานยาเป็นวันละ 2 ครั้ง หรือรับประทานตามที่แพทย์สั่ง
- ถ้าคุณรับประทานยา Memantine ในรูปแบบยาน้ำ ให้อ่านคำแนะนำวิธีใช้ยาที่ฉลากยาข้างขวดและปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด และในการตวงยาเพื่อรับประทานให้ใช้หลอดฉีดยาที่มาพร้อมกับขวดยาในการตวงยา อย่าใช้ช้อนรับประทานอาหารตวงยาเพราะอาจได้รับขนาดยาไม่ถูกต้อง จากนั้นให้กลืนยาโดยตรงจากหลอดฉีดยานั้น ห้ามผสมยากับน้ำหรือของเหลวอื่นๆ เมื่อกลืนยาเสร็จแล้ว ให้ล้างหลอดฉีดยาด้วยน้ำเปล่า หากมีคำถามเพิ่มเติมให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
- ให้ใช้ยานี้เป็นประจำทุกวันเพื่อให้ได้ประโยชน์จากยาเต็มที่ เพื่อไม่ให้ลืมรับประทานยา แนะนำให้รับประทานในเวลาเดียวกันของทุกวัน
- แจ้งแพทย์หากอาการแย่ลง
ผลข้างเคียงของยา Memantine
- อาการข้างเคียงที่อาจเกิดจากการใช้ยา Memantine ได้แก่ ปวดตามร่างกาย เวียนศีรษะ ท้องผูก และปวดศีรษะ ถ้าอาการเหล่านี้ไม่ดีขึ้น หรือมีอาการแย่ลง ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทันที
- โปรดจำไว้ว่า การที่แพทย์สั่งยานี้ให้กับคุณ เพราะว่าแพทย์ได้ประเมินแล้วว่าคุณจะได้รับประโยชน์จากยานี้มากกว่าความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียง ผู้ป่วยหลายรายที่ใช้ยานี้ไม่เกิดอาการข้างเคียงร้ายแรงจากยา
- ปฏิกิริยาการแพ้ยานี้ เป็นเรื่องที่พบได้น้อย อย่างไรก็ตามถ้าเกิดอาการใดๆ ของการแพ้ยาให้รีบไปพบแพทย์ทันที ได้แก่ ผื่น คัน/บวม (โดยเฉพาะที่หน้า ลิ้น คอ) เวียนศีรษะรุนแรง หายใจลำบาก
- อาการข้างเคียงที่กล่าวไว้ข้างต้นไม่ใช่อาการข้างเคียงทั้งหมดที่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนั้นถ้าคุณมีอาการผิดปกติใดๆ ที่ไม่ได้กล่าวไว้ข้างต้น ให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
ข้อควรระวังในการใช้ยา Memantine
ถ้าคุณแพ้ยา Memantine หรือแพ้สิ่งอื่นๆ ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนได้รับยานี้ ผลิตภัณฑ์ยานี้อาจประกอบด้วยสารไม่ออกฤทธิ์อื่นซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการแพ้หรือปัญหาอื่นได้ ให้ปรึกษาเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
ก่อนการใช้ยา Memantine ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับประวัติทางการแพทย์ของคุณ โดยเฉพาะถ้าคุณเป็น
- โรคไต
- ติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะอย่างรุนแรง
- เพิ่งเปลี่ยนแปลงชนิดของอาหารที่รับประทาน จากอาหารที่มีโปรตีนสูงเป็นอาหารที่ไม่มีเนื้อสัตว์ (Vegetarian diet)
ยา Memantine อาจทำให้วิงเวียนศีรษะ โดยแอลกอฮอล์จะทำให้อาการวิงเวียนศีรษะเป็นมากขึ้น ห้ามขับรถ ทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร หรือทำกิจกรรมใดๆ ที่ต้องอาศัยการตื่นตัว จนกว่าคุณจะทำกิจกรรมดังกล่าวได้อย่างปลอดภัย และแนะนำให้จำกัดการดื่มแอลกอฮอล์
ก่อนเข้ารับการผ่าตัด ให้แจ้งแพทย์หรือทันตแพทย์ทราบเกี่ยวกับรายการยา อาหารเสริม และสมุนไพรทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่
ระหว่างการตั้งครรภ์ ยานี้ควรใช้เฉพาะในกรณีที่ประเมินแล้วว่ามีความจำเป็นจริงๆ โดยให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับความเสี่ยงและประโยชน์ของการใช้ยานี้ขณะตั้งครรภ์
ยังไม่ทราบแน่ชัดว่ายา Memantine ผ่านไปยังน้ำนมหรือไม่ จึงให้ปรึกษาแพทย์ก่อนการให้นมบุตร
การใช้ยา Memantine ร่วมกับยาอื่น
การเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา (Drug interactions) อาจเปลี่ยนแปลงการออกฤทธิ์ของยาหรือเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงร้ายแรง ข้อมูลที่ระบุนี้ไม่ได้ครอบคลุมการเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาที่อาจเกิดขึ้นได้ทั้งหมด ดังนั้นคุณต้องแจ้งแพทย์และเภสัชกรทราบทุกครั้งว่าคุณกำลังรับประทานยา อาหารเสริม สมุนไพร ใดอยู่ในขณะนี้ อย่าเริ่มยา หยุดยา หรือเปลี่ยนแปลงขนาดยาต่างๆ เอง โดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์
รายการยาที่อาจเกิดปฏิกิริยากับยา Memantine
- ยาในกลุ่ม Carbonic Anhydrase Inhibitors เช่น Acetazolamide, Methazolamide
- Sodium Bicarbonate
- ยาในกลุ่ม N-Methyl-D-aspartate (NMDA) antagonists รายการอื่น
- ยาที่ทำให้ปัสสาวะเป็นด่าง (Urinary alkalinizers)
การได้รับยา Memantine เกินขนาด
- หากมีใครก็ตามที่ได้รับยา Memantine เกินขนาด จนทำให้เกิดอาการที่ร้ายแรง เช่น หมดสติ หรือหายใจลำบาก ให้รีบเรียกรถพยาบาลทันที โทร 1669
- อาการของการได้รับยาเกินขนาดอาจได้แก่ กระสับกระส่าย บุคลิกภาพเปลี่ยนแปลงไป ประสาทหลอน ง่วงนอน หมดสติ
หากลืมรับประทานยา Memantine
- ถ้าคุณลืมรับประทานยานี้ ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ หากนึกได้เมื่อใกล้กับเวลาของมื้อถัดไป ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรับประทานมื้อถัดไปตามปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า
- หากคุณลืมรับประทานยา Memantine เป็นเวลาหลายวัน ให้ปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทานยามื้อถัดไป เพราะคุณอาจจำเป็นต้องเริ่มรับประทานยาจากขนาดต่ำอีกครั้ง และค่อยๆ ปรับเพิ่มขนาดยาขึ้น
การเก็บรักษายา Memantine
- เก็บรักษายาที่อุณหภูมิห้อง ห่างจากแสงแดดและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำ เก็บยาทุกชนิดให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
- ไม่เทยานี้ทิ้งในห้องน้ำหรือในท่อระบายน้ำ ให้ทิ้งผลิตภัณฑ์ยานี้อย่างเหมาะสมเมื่อยาหมดอายุหรือเมื่อไม่จำเป็นต้องใช้ยานี้อีก
- ห้ามแบ่งยานี้ให้ผู้อื่นใช้
