Total bilirubin จากการตรวจสมรรถภาพของตับ สำคัญอย่างไร

Total Bilirubin คือ ค่าที่ใช้วัดระดับบิลิรูบินทั้งหมดในเลือด ซึ่งบิลิรูบินเป็นสารสีเหลืองที่เกิดจากการสลายตัวของเฮโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง เมื่อเม็ดเลือดแดงหมดอายุขัย ตับจะทำหน้าที่เปลี่ยนบิลิรูบินให้อยู่ในรูปแบบที่ร่างกายสามารถกำจัดออกทางปัสสาวะและอุจจาระได้ การตรวจวัด Total Bilirubin จึงเป็นวิธีสำคัญในการประเมินสุขภาพของตับและระบบทางเดินน้ำดี

บิลิรูบินมาจากไหน?

บิลิรูบินเกิดจากกระบวนการสลายตัวของเฮโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง โดยมีขั้นตอนดังนี้

1. บิลิรูบินแบบไม่ละลายน้ำ (Unconjugated Bilirubin): เกิดจากการสลายตัวของเฮโมโกลบินในม้ามและตับ ยังไม่สามารถละลายน้ำได้
2. บิลิรูบินแบบละลายน้ำ (Conjugated Bilirubin): ตับจะเปลี่ยนบิลิรูบินให้ละลายน้ำได้ เพื่อให้ร่างกายกำจัดออกทางน้ำดีและปัสสาวะ
3. Total Bilirubin: คือผลรวมของบิลิรูบินทั้งสองรูปแบบ

ค่าปกติของ Total Bilirubin

• ผู้ใหญ่: 0.3–1.2 mg/dL
• ทารกแรกเกิด: อาจสูงถึง 12 mg/dL ในช่วง 2–3 วันแรกหลังคลอด ซึ่งเป็นภาวะปกติที่เรียกว่า “ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด” (Physiological Jaundice)

สาเหตุที่ Total Bilirubin สูงขึ้น

1. ปัญหาที่ตับ
   • ตับอักเสบ (Hepatitis)
   • ตับแข็ง (Cirrhosis)
   • มะเร็งตับ
2. ปัญหาที่ระบบทางเดินน้ำดี
   • นิ่วในถุงน้ำดี
   • ท่อน้ำดีอุดตัน
3. การสลายตัวของเม็ดเลือดแดงมากผิดปกติ (Hemolysis)
   • โรคเลือด เช่น ธาลัสซีเมีย
   • การติดเชื้อรุนแรง
4. ภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด (Neonatal Jaundice)
   • เกิดจากตับของทารกยังทำงานไม่เต็มที่

อาการที่บ่งชี้ว่า Total Bilirubin อาจสูง

• ตัวเหลือง ตาเหลือง (Jaundice)
• ปัสสาวะสีเข้ม
• อุจจาระสีซีด
• อ่อนเพลีย
• คลื่นไส้ อาเจียน
• ปวดท้องด้านขวาบน

การตรวจ Total Bilirubin

• การตรวจเลือด: เป็นวิธีหลักในการวัดระดับบิลิรูบิน
• การตรวจเพิ่มเติม: หากพบว่าบิลิรูบินสูง แพทย์อาจสั่งตรวจเพิ่มเติม เช่น การตรวจการทำงานของตับ (Liver Function Test) หรืออัลตราซาวน์ตับและถุงน้ำดี

การรักษาเมื่อ Total Bilirubin สูง

การรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้บิลิรูบินสูง เช่น

• หากเกิดจากตับอักเสบ อาจให้ยาต้านไวรัสหรือยาลดการอักเสบ
• หากเกิดจากนิ่วในถุงน้ำดี อาจต้องผ่าตัด
• หากเกิดจากภาวะตัวเหลืองในทารกแรกเกิด อาจใช้การส่องไฟ (Phototherapy) เพื่อช่วยสลายบิลิรูบิน

วิธีป้องกัน Total Bilirubin สูง

• หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป
• รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เพื่อบำรุงตับ
• ตรวจสุขภาพเป็นประจำ โดยเฉพาะหากมีประวัติโรคตับหรือโรคเลือด

หากคุณมีอาการตัวเหลือง ตาเหลือง หรือสงสัยว่ามีปัญหาเกี่ยวกับตับ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยและรับการรักษาที่เหมาะสมทันที