การ ขูดมดลูก แม้จะฟังดูน่ากลัว และคนทั่วไปมักเข้าใจว่าทำแล้วต้องเจ็บปวดแน่ๆ แต่แท้จริงแล้วการ ขูดมดลูก นั้นไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด อีกทั้งยังเป็นเรื่องที่สาวๆ ทุกคนควรรู้ เพราะวันหนึ่งเราอาจได้มีประสบการณ์ต้องขูดมดลูกก็ได้ มาดูกันว่าการ ขูดมดลูก คืออะไร และหากต้องไปขูดมดลูก เราควรเตรียมตัวอย่างไรบ้าง
สารบัญ
การขูดมดลูกคืออะไร?
การขูดมดลูก (Dilatation and curettage) คือการนำเนื้อเยื่อภายในมดลูกออกมา โดยแพทย์จะใช้เครื่องมือเพื่อเปิดปากมดลูก และขูดเนื้อเยื่อในโพรงมดลูก ซึ่งเนื้อเยื่อที่นำออกมา อาจเป็นชิ้นเนื้อที่ตกค้างจากการคลอดหรือการแท้งบุตร หรือนำมาใช้วินิจฉัยความผิดปกติก็ได้
ทำไมต้องขูดมดลูก?
จุดประสงค์ของการขูดมดลูกมี 2 ข้อหลักๆ ได้แก่ ขูดมดลูกเพื่อการวินิจฉัย และ ขูดมดลูกเพื่อรักษาภาวะผิดปกติ
การขูดมดลูกเพื่อการวินิจฉัย
แพทย์จะทำการเก็บตัวอย่างเยื่อบุโพรงมดลูกเพื่อมาตรวจหาความผิดปกติ โดยทั่วไปการตัดชิ้นเนื้อเยื่อบุโพรงมดลูกเพียงบางส่วน หรือ Endometrial Biopsy ก็สามารถใช้วินิจฉัยได้ แต่ในกรณีที่เก็บตัวอย่างได้ไม่มากพอ หรือแพทย์ต้องการส่องกล้องดูความผิดปกติภายในมดลูกพร้อมกับการเก็บตัวอย่างด้วย ก็อาจใช้วิธีขูดมดลูกได้ โดยความผิดปกติที่มักวินิจฉัยได้ด้วยการวิเคราะห์ตัวอย่างจากการขูดมดลูก ได้แก่
- ภาวะมีเลือดออกผิดปกติในมดลูก เช่น มีเลือดออกกะปริบกะปรอยระหว่างรอบเดือน หรือมีเลือดออกจากช่องคลอดหลังจากหมดประจำเดือนไปแล้ว
- มีเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกผิดปกติ
- ความผิดปกติอื่นๆ เช่น มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกหนาตัว
การขูดมดลูกเพื่อการรักษาภาวะผิดปกติ
ในบางกรณี อาจจำเป็นต้องขูดมดลูก เพื่อนำเนื้อเยื่อหรือรกที่ตกค้างอยู่ออก และทำความสะอาดโพรงมดลูก โดยภาวะที่ต้องมีการขูดมดลูก ได้แก่
- การแท้งบุตร หากเนื้อเยื่อในครรภ์ไม่สามารถหลุดออกมาได้หมด ก็จำเป็นต้องทำการขูดมดลูก เพื่อให้มั่นใจว่าไม่มีเนื้อเยื่อตกค้างอยู่ และเพื่อป้องกันการตกเลือดหลังการแท้ง
- การทำแท้ง ในการทำแท้งอย่างถูกกฎหมาย จะต้องทำการขูดมดลูกเพื่อนำตัวอ่อนและเนื้อเยื่อในครรภ์ออกมา
- ภาวะครรภ์ไข่ปลาอุก (Molar pregnancy) หรือการเกิดเนื้องอกที่รก จำเป็นต้องรักษาโดยการขูดมดลูก
- ภาวะมีเลือดออกจากช่องคลอดมาก หากไม่สามารถหยุดเลือดได้ด้วยการใช้ยา อาจจำเป็นต้องทำการขูดมดลูก เพื่อป้องกันไม่ให้มีเลือดออก
ขูดมดลูกเจ็บหรือไม่?
โดยทั่วไป การขูดมดลูกจะทำภายใต้ยาชาหรือยาสลบ ในกรณีที่ใช้ยาชาฉีดที่คอมดลูก อาจมีอาการเจ็บหรือปวดท้องน้อยบ้างขณะขูดมดลูก คล้ายอาการปวดประจำเดือน แต่หากรู้สึกชารอบริมฝีปากคล้ายจะเป็นลม ควรแจ้งให้แพทย์ทราบทันที ส่วนการขูดมดลูกโดยใช้ยาสลบ ผู้ป่วยจะไม่รู้สึกตัวและไม่รู้สึกเจ็บปวดขณะขูดมดลูก แต่หลังยาชาหรือยาสลบหมดฤทธิ์ ผู้ป่วยอาจมีอาการเจ็บปวดได้บ้าง ซึ่งแพทย์จะให้ยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการ
การขูดมดลูกอันตรายหรือไม่?
การขูดมดลูกโดยปกติแล้วไม่มีอันตราย และผู้ป่วยสามารถฟื้นตัวได้เร็ว แต่ในบางกรณีก็อาจมีความเสี่ยงหรือภาวะแทรกซ้อนจากการขูดมดลูกได้เช่นกัน เช่น เกิดมดลูกทะลุ มีการติดเชื้อในมดลูก หรือขูดชิ้นเนื้อออกไม่หมด ทำให้เกิดการตกเลือด ซึ่งจำเป็นต้องทำการขูดมดลูกใหม่ นอกจากนี้ หลังการขูดมดลูกเป็นเวลาหลายเดือน อาจทำให้เกิดพังผืดขึ้นในโพรงมดลูก ทำให้ไม่มีประจำเดือน หรือไม่สามารถตั้งครรภ์ได้ ซึ่งภาวะแทรกซ้อนในลักษณะนี้พบได้น้อยมาก
การเตรียมตัวก่อนขูดมดลูก
- แพทย์จะทำการซักประวัติก่อนขูดมดลูก หากผู้ป่วยอยู่ในระหว่างตั้งครรภ์ ทานยาป้องกันการแข็งตัวของเลือด เป็นโรคเลือดหยุดช้า หรือแพ้ยาใดๆ ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบก่อน
- ก่อนขูดมดลูก อาจจำเป็นต้องตรวจเลือดเพื่อดูการแข็งตัวของเลือด วัดระดับฮีโมโกลบิน และฮีมาโตคริต เพื่อดูว่ามีภาวะเลือดจางหรือไม่
- หากขูดมดลูกโดยการฉีดยาสลบ จะต้องงดน้ำงดอาหารก่อนขูดมดลูก 1 คืน แต่หากใช้การฉีดยาชาก็ไม่จำเป็นต้องงดน้ำงดอาหาร
- ผู้ป่วยอาจได้รับยาเหน็บเพื่อขยายมดลูก อย่างน้อย 1 วันก่อนขูดมดลูก เพื่อให้ปากมดลูกขยายกว้างขึ้น
- วันที่รับการขูดมดลูก ควรพาญาติมาด้วยอย่างน้อย 1 คน เพื่อทำการช่วยเหลือดูแลหลังจากขูดมดลูก เนื่องจากผู้ป่วยอาจไม่สามารถกลับบ้านเองได้
การดูแลตัวเองหลังการขูดมดลูก
- ผู้ป่วยจะต้องพักฟื้นในโรงพยาบาลก่อนอย่างน้อย 2-3 ชั่วโมง เพื่อดูอาการ และรอให้ร่างกายฟื้นตัวจากยาสลบ ในระหว่างนี้ผู้ป่วยอาจมีอาการคลื่นไส้อาเจียนได้บ้าง
- หลังกลับบ้าน ผู้ป่วยควรพักฟื้น 1-2 วัน ก่อนจะทำกิจกรรมต่างๆ ตามปกติ โดยในระหว่างพักฟื้น ให้หลีกเลี่ยงการมีเพศสัมพันธ์ การสวนล้างช่องคลอด หรือการใช้ผ้าอนามัยแบบสอด
- หลังขูดมดลูกผู้ป่วยอาจมีอาการปวดท้องน้อยได้บ้าง ซึ่งแพทย์จะให้ยาสำหรับทานเพื่อบรรเทาอาการ เช่น ยาพาราเซตามอล ยาไอบูโพรเฟน และยา NSAIDs แก้อักเสบ ซึ่งควรทานตามคำแนะนำของแพทย์
- หากมีอาการผิดปกติ เช่น มีเลือดออกจากช่องคลอดมาก มีไข้ ปวดท้องรุนแรง ควรรีบไปพบแพทย์โดยด่วน
ราคาค่าใช้จ่ายในการขูดมดลูก
สำหรับการขูดมดลูกและพักฟื้นในโรงพยาบาลรัฐบาล ค่าใช้จ่ายจะอยู่ที่ 4,000 – 10,000 บาท ขึ้นอยู่กับสวัสดิการและระยะเวลาการพักฟื้น ซึ่งผู้ป่วยสามารถใช้สิทธิ์ประกันสังคมได้ ส่วนโรงพยาบาลเอกชน ค่าใช้จ่ายจะสูงขึ้นมา อยู่ที่ประมาณ 20,000 – 30,000 บาท