โปรแกรมตรวจปอด หาสัญญาณร้ายตั้งแต่ยังไม่สายเกินไป

โปรแกรมตรวจปอด, เอกซเรย์ปอด, ตรวจปอดสำคัญอย่างไร, ตรวจปอดตรวจอะไรบ้าง

HDmall สรุปให้!

ขยาย

ปิด

การตรวจปอด (Lung cancer) คือการตรวจหาสัญญาณผิดปกติต่างๆ ที่อาจนำไปสู่การเป็นมะเร็งปอดได้ แม้ผู้รับบริการจะยังไม่มีอาการแสดงออกมาเลยก็ตาม
โปรแกรมตรวจปอดมักมีการตรวจร่างกาย ซักประวัติทั่วไปโดยแพทย์ การตรวจปอดด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำ การตรวจปอดด้วยเครื่องเพ็ทซีที และอาจมีการตรวจเสมหะ
ผู้ที่ควรเข้ารับการตรวจปอด ได้แก่ ผู้ที่สูบบุหรี่จัด หรือเคยสูบบุหรี่จัด อยู่ใกล้ชิดกับผู้สูบบุหรี่ ผู้ที่ทำงานหรือสัมผัสกับสารเคมีบางชนิด รวมถึงผู้มีอาการบ่งบอกถึงมะเร็งปอด
เปรียบเทียบราคาการตรวจปอดได้ที่ HDmall หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมกับแอดมินได้ที่ไลน์ @hdcoth

มะเร็งปอด (Lung cancer) เป็นหนึ่งในโรคที่อันตรายถึงชีวิต ผู้ที่รู้ตัวว่าเป็นมะเร็งปอดมักจะเข้าสู่ระยะลุกลาม หรือก้อนเนื้อร้ายมีขนาดใหญ่แล้ว ทำให้การรักษาเป็นไปได้ค่อนข้างยาก

สาเหตุเป็นเพราะส่วนใหญ่แล้ว มะเร็งปอดไม่ได้มีอาการแสดงออกมาในระยะแรกๆ ผู้ที่เป็นจึงไม่รู้ตัวและพลาดโอกาสในการรักษาตั้งแต่ระยะแรกไป

การตรวจปอดเพื่อคัดกรองมะเร็งปอด และเช็กความผิดปกติตั้งแต่ยังไม่มีอาการจึงเป็นสิ่งสำคัญ ต่อไปนี้เป็นข้อควรรู้ก่อนการตรวจปอด

การตรวจปอดคืออะไร?

การตรวจปอด (Lung cancer) คือการตรวจหาสัญญาณผิดปกติต่างๆ ที่อาจนำไปสู่การเป็นมะเร็งปอดได้ แม้ผู้รับบริการจะยังไม่มีอาการแสดงออกมาเลยก็ตาม

หากพบสัญญาณผิดปกติ แพทย์จะได้วางแผนการตรวจยืนยันผลต่อไปได้ว่าความผิดปกตินั้นเกิดจากอะไร และกำหนดแนวทางการรักษาได้ทัน

อย่างไรก็ตาม ไม่ใช่ผู้ที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับปอดทุกคนจะไม่มีอาการอะไรเลย เพราะบางกรณีอาจมีอาการแสดงให้เห็นออกมาได้ ดังนี้

ไอเยอะ
ไอมีเลือดปน
เจ็บหน้าอก
เสียงแหบ
เบื่ออาหาร
หายใจหอบถี่
อ่อนแรง
หายใจลำบาก

หากมีอาการดังกล่าว ควรไปตรวจปอดกับแพทย์เพื่อหาสาเหตุของอาการ เพราะอาการที่กล่าวไปอาจเกิดได้จากหลายโรคเช่นกัน

ตรวจปอดตรวจอะไรบ้าง?

รายการการตรวจปอดของแต่ละสถานที่ แต่ละโปรแกรมตรวจ อาจมีความแตกต่างกันออกไป หรือบางครั้งอาจพบรายการตรวจปอดในโปรแกรมตรวจสุขภาพประจำปีทั่วไปได้เช่นกัน

แต่สำหรับผู้ที่ต้องการตรวจปอดอย่างเฉพาะเจาะจง รายการพื้นฐานที่พบได้บ่อย อาจมีดังต่อไปนี้

1. ตรวจร่างกายโดยแพทย์

การตรวจร่างกายโดยแพทย์ (Physical examination: PE) เป็นการตรวจพื้นฐานที่พบได้เกือบทุกโปรแกรมตรวจสุขภาพ

ส่วนมากเป็นการซักประวัติทั่วไป เช่น อาการผิดปกติที่เป็น พฤติกรรมการกินเป็นอย่างไร สูบบุหรี่ไหม ทำงานเกี่ยวกับสารเคมีชนิดใดหรือไม่ พฤติกรรมการออกกำลังกาย โรคประจำตัว และยาที่ใช้

นอกจากนี้อาจมีการวัดชีพจร ความดัน น้ำหนัก ส่วนสูง ขั้นตอนนี้จะช่วยให้แพทย์เก็บประวัติผู้บริการไว้สำหรับประกอบคำวินิจฉัย รวมถึงเป็นการเช็กความพร้อมก่อนตรวจด้วยอุปกรณ์อื่นๆ ต่อไป

2. การตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำ (Low dose computed tomography: LDCT)

การตรวจปอดด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำ เป็นการปล่อยคลื่นรังสีเอกซเรย์เข้าไปในทรวงอก และให้อวัยวะภายในดูดซับรังสีเอาไว้ โดยอวัยวะภายในแต่ละส่วนจะดูดซับรังสีได้แตกต่างกัน ทำให้ภาพที่เห็นมีสีขาวไปจนถึงดำแตกต่างกัน

การตรวจปอดด้วยเอกซเรย์คอมพิวเตอร์รังสีต่ำสามารถคัดกรองสัญญาณของมะเร็งปอดได้ตั้งแต่ยังไม่มีอาการใดๆ แต่สามารถเห็นรอยโรค หรือเนื้องอกในปอดขนาดเล็กได้ชัดเจน

หากพบชิ้นเนื้อผิดปกติ อาจมีการตัดชิ้นเนื้อไปตรวจในห้องปฎิบัติการเพื่อยืนยันผล

การตรวจนี้ไม่ต้องอดอาหาร เพียงแค่กลั้นหายใจระยะสั้นๆ ไม่กี่วินาทีระหว่างเครื่องทำการสแกน เพื่อให้ภาพที่ออกมาค่อนมีความแม่นยำมากขึ้น ขั้นตอนทั้งหมดรวมแล้วใช้เวลาเพียง 10 นาที เท่านั้น

3. ตรวจด้วยเครื่องเพ็ทซีที (Positron emission tomography: PET)

การตรวจปอดด้วยเครื่องเพ็ทซีที (Positron emission tomography: PET) เป็นการถ่ายภาพภายในร่างกายเช่นเดียวกับ LDCT แต่มีความซับซ้อนกว่า และให้ข้อมูลที่ละเอียดกว่า

การตรวจปอดด้วย PET จะเพิ่มขั้นตอนการฉีดสารรังสีติดตาม (Radiotracer) เข้าไปในกระแสเลือดเพื่อให้ไปจับกับเซลล์มะเร็ง จากนั้นค่อยให้ผู้รับบริการเข้าไปสแกนถ่ายภาพในเครื่อง PET

โดยเครื่องจะปล่อยรังสีออกมาเพื่อตรวจดูว่าสารรังสีติดตามที่ฉีดเข้าไปนี้ ไปกระจุกตัวอยู่ที่ไหนบ้าง หากพบว่าเกาะติดอยู่บริเวณใดของปอดมากเป็นพิเศษ ก็จะช่วยให้แพทย์วินิจฉัยได้ง่ายขึ้นนั่นเอง

ขั้นตอนการตรวจด้วย PET อาจมีดังนี้

แพทย์อาจให้งดอาหารและเครื่องดื่ม 8 ชั่วโมงก่อนทำการตรวจ เพื่อให้ระดับน้ำตาลในเลือดต่ำลง เพราะสารรังสีติดตามนี้สามารถติดกับน้ำตาลในเลือดได้เช่นกัน
เมื่อถึงเวลานัด แพทย์อาจซักประวัติและสอบถามข้อมูลเบื้องต้นอีกครั้ง เช่น เวลาที่เริ่มอดอาหาร ยาประจำตัวหรืออาหารเสริมที่กิน รวมถึงหากตั้งครรภ์อยู่ควรแจ้งให้ทราบด้วย
หลังจากนั้น พยาบาลอาจฉีดสารรังสีติดตามให้ และเว้นระยะให้สารดังกล่าวดูดซึมในร่างกาย 30-60 นาที
แพทย์จะให้ถอดอุปกรณ์เครื่องประดับออกทั้งหมด เช่น สร้อย แหวน กำไร เพราะอาจรบกวนผลการตรวจได้
แพทย์จะให้เข้าสู่เครื่อง PET เป็นเวลา 20-30 นาที เครื่องจะทำการตรวจจับแหล่งที่สารตรวจจับเดินทางไปอยู่ ซึ่งจับตัวได้ดีกับเซลล์มะเร็ง ระหว่างที่อยู่ใน PET ไม่ควรขยับร่างกายไปมา เพราะอาจทำให้ผลคลาดเคลื่อน
หลังจากสแกนเสร็จ สารดังกล่าวที่ฉีดเข้าไปจะถูกขับออกจากร่างกายผ่านทางปัสสาวะในไม่กี่ชั่วโมง

แม้เครื่อง PET อาจให้รายละเอียดได้ดีกว่า แต่ในการวินิจฉัยมะเร็งปอด แพทย์อาจให้ทำทั้ง PET และ LDCT ร่วมกันเพื่อนำข้อมูลมาประกอบคำวินิจฉัย

4. ตรวจเสมหะ

การตรวจเสมหะเป็นการหาเซลล์มะเร็งในสารคัดหลั่ง โดยวิธีการอาจทำได้โดยหายใจเข้าลึกๆ และไอเอาเสมหะจากภายในออกมาใส่ไว้ในถ้วย

ใครควรตรวจปอด?

ผู้ที่ควรเข้ารับการตรวจปอด อาจมีดังต่อไปนี้

ผู้ที่สูบบุหรี่จัด (เฉลี่ยวันละ 1 ซองมานานกว่า 30 ปี) ที่มีอายุ 55 ปี ขึ้นไป
ผู้ที่เคยสูบบุหรี่จัด แต่เลิกหรือลดมาแล้วในรอบ 15 ปีที่ผ่านมา
ผู้ที่มีประวัติใกล้ชิดกับผู้สูบบุหรี่เป็นเวลานาน
ผู้ที่ทำกิจกรรมที่สัมผัส หรือใกล้ชิดกับสารเคมี เรดอน (Radon) สารหนู (Arsenic) แคดเมียม (Cadmium) นิกเกิล (Nickel) ซิลิกา (silica) แร่ใยหิน (Asbestos)
ผู้ที่คนในครอบครัวมีประวัติเป็นมะเร็งปอดมาก่อน
ผู้ที่เริ่มมีอาการบ่งบอกถึงมะเร็งปอด
ผู้ที่เป็นโรคหลอดลมอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic obstructive pulmonary disease: COPD)

โดยสรุปแล้ว การตรวจปอดไม่จำเป็นต้องรอให้มีอาการผิดปกติแสดงออกมาก่อน แต่สามารถสังเกตได้จากการใช้ชีวิตประจำวัน และปัจจัยเสี่ยงด้านพันธุกรรมของคนในครอบครัว

เช็กราคาโปรแกรมตรวจปอดได้ที่ HDmall ศูนย์รวมบริการสุขภาพ ทำฟัน และความงามที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย หรือสอบถามแอดมินเพิ่มเติมได้ที่ไลน์ @hdcoth เรามีแอดมินให้บริการตั้งแต่ 9 โมงเช้าถึงตี 1 ทุกวัน!

บทความที่เกี่ยวข้อง

ที่มาของข้อมูล

ขยาย

ปิด

Valencia Higuera, Screening for Lung Cancer: Can We Diagnose Early?, (https://www.healthline.com/health/managing-lung-cancer/screening), 3 July 2018.
WebMD Medical Reference, Lung Cancer Screening and Tests, (https://www.webmd.com/lung-cancer/lung-cancer-screening-tests#1), 17 July 2018.
Dale Kiefer, Lung PET Scan, (https://www.healthline.com/health/lung-pet-scan), 5 June 2018.
Radiologyinfo, Positron Emission Tomography - Computed Tomography (PET/CT), (https://www.radiologyinfo.org/en/info.cfm?pg=pet#how-it-works), 1 August 2019.