รวมข้อมูลถอนฟันน้ำนม เจ็บหรือไม่ เตรียมตัวก่อนพาเด็กๆ ไปถอนอย่างไร

เราทุกคนล้วนต้องเคยผ่านช่วงเวลาบิดหรือโยกฟันน้ำนมให้หลุดออกกันทุกคน อย่างไรก็ตาม ในเด็กบางคนก็ไม่สามารถถอนฟันน้ำนมออกเองได้และต้องพึ่งพาทันตแพทย์เป็นผู้ช่วยถอนฟันน้ำนมให้ แล้วกรณีนี้จะขึ้นได้เมื่อไร ใครควรไปถอนฟันน้ำนมกับคุณหมอ แล้วดูแลเหงือกหลังถอนฟันน้ำนมอย่างไร ตามมาดูกัน

เลือกหัวข้อที่สนใจเกี่ยวกับถอนฟันน้ำนมได้ที่นี่

ขยาย

ปิด

ถอนฟันน้ำนมคืออะไร?
ถอนฟันน้ำนมช่วยอะไรได้บ้าง?
ใครควรถอนฟันน้ำนม
การเตรียมตัวก่อนถอนฟันน้ำนม
ขั้นตอนถอนฟันน้ำนม
การดูแลหลังถอนฟันน้ำนม
ถอนฟันน้ำนมเจ็บไหม?
ถอนฟันน้ำนมแล้วฟันแท้จะขึ้นไหม?

ถอนฟันน้ำนมคืออะไร?

ถอนน้ำฟันน้ำนม คือ กระบวนการถอนฟันประเภทฟันน้ำนมออกจากช่องปาก เป็นกระบวนการที่มักเกิดขึ้นในเด็กช่วงอายุ 6-12 ปีขึ้นไป ซึ่งเป็นช่วงอายุที่ฟันน้ำนมจะเริ่มหลุดออกจากเหงือก และมีฟันแท้ขึ้นมาแทน

การถอนฟันน้ำนมสามารถทำได้ 2 วิธี คือ

ถอนฟันน้ำนมด้วยตนเอง โดยสามารถถอนได้หากฟันน้ำนมซี่นั้นๆ ใกล้หลุดเต็มทีหรือโยกมากจนใกล้หลุดแล้ว เด็กหรือผู้ปกครองสามารถใช้ลิ้นดุนหรือเอามือถอนออกเองได้
ถอนฟันน้ำนมกับทันตแพทย์ เป็นกระบวนการถอนฟันน้ำนมโดยทันตแพทย์เป็นผู้กระทำให้ มักเกิดขึ้นในกรณีที่ฟันน้ำนมหลุดช้า หรือมีเงื่อนไขด้านสุขภาพฟันอื่นๆ เข้ามาเกี่ยวข้อง

ถอนฟันน้ำนมช่วยอะไรได้บ้าง?

การถอนฟันน้ำนมมีประโยชน์ต่อสุขอนามัยและการใช้งานฟันทุกซี่ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพหลายอย่าง เช่น

เพื่อกำจัดฟันน้ำนมที่ขึ้นเกินหรือไปซ้อนเกเบียดกับฟันน้ำนมซี่อื่น
เพื่อเปิดพื้นที่ให้ฟันแท้ขึ้นได้เต็มซี่และอยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม โดยไม่มีฟันน้ำนมตั้งขวางจนเสี่ยงทำให้ฟันแท้เกิดปัญหาเกหรือล้มได้ในภายหลัง
เพื่อรักษาโรคหรือความผิดปกติในช่องปาก เช่น ฟันน้ำนมผุ บิ่น หรือแตกอย่างรุนแรงจนเด็กปวดฟันมาก และเสี่ยงไปกระทบกับหน่อฟันแท้ที่กำลังจะขึ้นจนทำให้ฟันแท้เสียหายไปด้วย

ใครควรถอนฟันน้ำนม

เราทุกคนต้องถอนฟันน้ำนมทุกซี่ออกเพื่อหลีกทางให้ฟันแท้ขึ้นแทนอย่างครบถ้วน แต่จะถอนเองหรือถอนกับทันตแพทย์นั้น ก็ควรให้ทันตแพทย์เป็นผู้พิจารณาและให้คำแนะนำในการถอนฟันน้ำนมแต่ละซี่กับผู้ปกครองเอง

เพราะการถอนฟันน้ำนมเองโดยไม่มีความรู้ด้านการทำทันตกรรมหรือการดูแลแผลหลังถอนฟัน อาจเสี่ยงทำให้เหงือกบริเวณดังกล่าวเกิดปัญหาบาดเจ็บหรือมีเลือดไหลไม่หยุดได้ รวมถึงทำให้เด็กต้องเผชิญกับอาการเจ็บแผลจนไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้หลังจากนั้น

การเตรียมตัวก่อนถอนฟันน้ำนม

เพื่อให้การถอนฟันน้ำนมของเด็กสำรวจลุล่วงตามเป้าหมายทุกซี่ ผู้ปกครองจึงต้องมีการเตรียมตัวล่วงหน้า ดังต่อไปนี้

พาเด็กไปถอนฟันในวันที่เด็กสุขภาพแข็งแรง หากเด็กมีไข้ มีอาการไอ มีเสมหะ หรือมีอาการเจ็บป่วยอื่นๆ ให้เลื่อนนัดถอนฟันออกไปจนกว่าเด็กจะหายดี
ควรให้เด็กมาตรวจสุขภาพฟันและปรึกษาทันตแพทย์ก่อน เพื่อให้เด็กได้สร้างความคุ้นกับสถานที่ทำทันฟัน รวมถึงเพื่อให้ทันตแพทย์ช่วยวางแผน กำหนดฟันซี่ที่จะถอนให้ล่วงหน้า และจะได้ตรวจเช็กดูความสมบูรณ์ของสุขภาพช่องปากด้านอื่นๆ ไปด้วย
ให้เด็กแปรงฟันมาให้สะอาดก่อนเดินทางไปคลินิกทันตกรรม
อย่าให้เด็กกินอาหารมากเกินไปก่อนมาถอนฟัน เพราะการอ้าปากและการใส่เครื่องมือเข้าไปในช่องปากนานๆ อาจทำให้เด็กรู้สึกอยากอาเจียนระหว่างถอนฟันได้
ตั้งสติ วางแผนรับมือกับเด็กไว้ล่วงหน้า เพราะเด็กหลายคนมักมีอาการหวาดกลัวเมื่อเจอทันตแพทย์ เด็กบางคนอาจต่อต้านไม่ยอมขึ้นเตียงนอนในห้องทันตกรรม ผู้ปกครองควรเตรียมแผนรับมือเพื่อให้เด็กยินยอมให้ทันตแพทย์ถอนฟันน้ำนมตามแผนการรักษา อาจเตรียมสิ่งเบี่ยงเบนความสนใจ เช่น ตุ๊กตาหรือของเล่น หรือแท็บเล็ตที่มีการ์ตูนที่เด็กชอบไปด้วย หรือหากจำเป็น ก็อาจต้องยอมให้ทางคลินิกทันกรรมเอาผ้ารัดตัวเด็กไว้ให้อยู่นิ่งๆ ระหว่างถอนฟันน้ำนม
เลือกทันตแพทย์ที่สามารถรับมือเด็กได้ หรือเลือกสถานพยาบาลที่มีความเชี่ยวชาญในการรับมือกับผู้เข้ารับบริการวัยเด็ก เพื่อลดบรรยากาศตึงเครียดและไม่ทำให้เด็กกลัวทันตแพทย์จนเกินไป

ขั้นตอนถอนฟันน้ำนม

ขั้นตอนการถอนฟันน้ำนมอาจแตกต่างกันไปตามสถานพยาบาลแต่ละแห่ง บางแห่งหากทางผู้ปกครองกับทันตแพทย์มีการตรวจสุขภาพฟันเด็กและวางแผนการถอนฟันน้ำนมไว้ล่วงหน้าแล้ว ก็อาจเริ่มการถอนฟันน้ำนมได้ทันที

แต่ในบางสถานพยาบาลจะมีการตรวจฟันก่อนในช่วงเริ่มต้น จากนั้นทันตแพทย์จึงค่อยถอนฟันน้ำนมให้ โดยขั้นตอนหลักๆ ของการถอนฟันน้ำนมทั้งหมด มีดังต่อไปนี้

ทันตแพทย์เอกซเรย์ดูโครงสร้าง ลักษณะรากฟัน และตำแหน่งของฟันน้ำนมแต่ละซี่
หลังจากวางแผนการถอนฟันน้ำนมเสร็จแล้ว ทันตแพทย์จะเริ่มทายาชาที่เหงือกให้เด็ก โดยเป็นยาชาที่ปลอดภัย ไม่ส่งผลข้างเคียงต่อสุขภาพของเด็กแต่อย่างใด
ทันตแพทย์ใช้เครื่องมือถอนเอาฟันน้ำนมออกอย่างระมัดระวัง
ทันตแพทย์ใช้ผ้าก๊อซกดลงที่เหงือกบริเวณที่ถอนฟัน หรืออาจให้เด็กกัดผ้าก๊อซทิ้งไว้เพื่อห้ามเลือดประมาณ 20 นาที หากเลือดหยุดไหลแล้ว ก็สามารถเดินทางกลับบ้านได้

การดูแลหลังถอนฟันน้ำนม

หลังจากผ่านไป 2-3 วัน เหงือกที่เพิ่งผ่านการถอนฟันน้ำนมจะกลับมาสมานตัวเป็นปกติอีกครั้ง แต่ผู้ปกครองก็ยังต้องดูแลสุขอนามัยและสุขภาพเหงือกอย่างเหมาะสม เพื่อให้เหงือกฟื้นตัวและไม่เป็นอุปสรรคต่อการใช้ชีวิตประจำวันของเด็ก เช่น

ให้กินยาแก้อักเสบหรือยาแก้ปวดหากเด็กมีอาการเจ็บเหงือก แต่ควรเป็นยาที่สั่งจ่ายโดยทันตแพทย์เท่านั้น
ประคบเย็น หากเด็กยังปวดระบมเหงือกหลังจจากถอนฟัน
ให้เด็กกินอาหารอ่อนๆ เช่น โจ๊ก ซุป ข้าวต้ม อาหารบด อาหารไม่เผ็ดและไม่รสจัดในช่วง 2-3 วันแรกหลังถอนฟัน เพื่อให้แผลถอนฟันกระทบกระเทือนน้อยและไม่รู้สึกแสบร้อนเหงือก

ถอนฟันน้ำนมเจ็บไหม?

ในกรณีถอนฟันน้ำนมด้วยตนเอง หากฟันน้ำนมซี่นั้นๆ หลุดพ้นจากเหงือกแทบทั้งหมดแล้วและโยกตัวค่อนข้างเยอะ ฟันก็มักจะหลุดออกมาเองโดยแทบไม่รู้สึกเจ็บเหงือกใดๆ แต่ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับลักษณะการดึงถอนฟันน้ำนมของเด็กแต่ละคนด้วย และควรให้ผู้ปกครองเป็นคนดูแลอย่างใกล้ชิด

แต่ในกรณีที่ต้องถอนฟันน้ำนมทั้งซี่ออกจากตัวเหงือก โดยที่ตัวฟันยังมั่นคงหรือโยกเพียงเล็กน้อย เด็กก็อาจรู้สึกตึงหรือระบมเหงือกได้บ้าง แต่โดยปกติยาชาที่ทันตแพทย์ทาให้จะช่วยระงับอาการเหล่านั้นในระหว่างการทำหัตถการได้ และไม่ทำให้เด็กรู้สึกเจ็บจนทนไม่ไหวแต่อย่างใด

ถอนฟันน้ำนมแล้วฟันแท้จะขึ้นไหม?

ไม่ว่าจะถอนฟันน้ำนมด้วยตนเองหรือกับทันตแพทย์ ฟันแท้ของเด็กทุกคนจะงอกตามขึ้นมาในภายหลังอยู่เสมอ และจะขึ้นครบอย่างเต็มที่เมื่อเด็กอายุได้ประมาณ 12-13 ปี

ในระหว่างนั้นผู้ปกครองยังต้องพาเด็กไปตรวจฟันทุกๆ 6 เดือนหรือปีละ 2 ครั้งอย่างสม่ำเสมอ และสอนให้เด็กรู้จักการดูแลทำความสะอาดฟันด้วยตนเองอยู่เป็นประจำ

เช็กราคาแพ็กเกจถอนฟันน้ำนมเด็กจากเว็บไซต์ HDmall.co.th หากคุณไม่มั่นใจที่จะถอนฟันน้ำนมให้เด็กๆ ในบ้านด้วยตนเอง หรือเช็กราคาแพ็กเกจตรวจฟันเด็ก เพื่อให้แน่ใจถึงความสมบูรณ์แข็งแรงของฟันเด็กๆ ทุกซี่ จะได้สามารถใช้ขบเคี้ยวอาหารเพื่อบำรุงร่างกายให้เจริญเติบโตสมวัยได้อย่างเต็มที่

บทความที่เกี่ยวข้อง

ที่มาของข้อมูล

ขยาย

ปิด

NewMouth, Baby Tooth Extraction Procedure: Step-By-Step (https://www.newmouth.com/dentistry/pediatric/treatments/baby-tooth-extractions/), 5 April 2022.
SmileDC, ถอนฟันน้ำนม (https://smiledc-th.com/pedodontics/dental-extraction/#h-ว-ตถ-ประสงค-ของการ-ถอนฟ-นน-ำนม), 5 พฤษภาคม 2565.
รศ. ดร.พูลสุข เจนพานิชย์ วิสุทธิพันธ์, ถอนฟันน้ำนมเองได้อย่างไร? (https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/article/ถอนฟันน้ำนมเองได้อย่าง/), 5 พฤษภาคม 2565.
โรงพยาบาลพญาไท, เด็กถอนฟันน้ำนมตอนไหน...ให้ฟันแท้สวยงาม นี่คือสิ่งที่พ่อแม่ควรรู้! (https://www.phyathai.com/article_detail/3032/th/เด็กถอนฟันน้ำนมตอนไหน...ให้ฟันแท้สวยงาม_นี่คือสิ่งที่พ่อแม่ควรรู้!?branch=PYT2), 5 พฤษภาคม 2565.